De leeftijd waarop vrouwen kinderen krijgen, is al sinds de jaren zeventig aan het stijgen, meldde statistiekbureau Eurostat eerder dit jaar. In 2019 lag de leeftijd bij de eerste bevalling van een Nederlandse vrouw voor het eerst boven de 30. En Nederland is niet eens koploper. Italië spant de kroon met een gemiddelde leeftijd van 31,3.

Veel vrouwen zien zich voor deze vraag gesteld: wat is een goed moment om kinderen te krijgen? Stel je het nog even uit vanwege je loopbaan of kun je er maar beter niet snel genoeg mee beginnen? De biologische klok tikt intussen verder. Het is een gegeven dat de vruchtbaarheid van een vrouw vanaf haar 30ste jaar gaandeweg afneemt.

Mensen krijgen dus op steeds latere leeftijd kinderen, en soms lukt dat dan niet meer. Maar er is een (technologische) oplossing: het jong invriezen van je eieren om zo je vruchtbaarheid te ‘managen’. In deze brief duiken we in de vruchtbaarheidsindustrie met een bijzondere uitzending van regisseur Maren Merckx. Ook hoor je haar verhaal, samen met dat van researcher Keshia Hederman in onze podcast, en we komen met twee kersverse artikelen over dit grote maatschappelijke thema. Lees dus vooral verder!

Zo werkt de freezing fertility-industrie

Met de stijgende leeftijd stijgt dus ook het aantal vrouwen dat onvruchtbaar wordt door ouderdom, maar die wél een kind willen. Hoewel er voor ‘wensouders’ een scala aan behandelingen beschikbaar is, zijn de kansen op succes vaak klein. Specialisten adviseren daarom steeds vaker: begin jong met het invriezen van je eicellen, dan heb je een gezonde voorraad voor later. Het devies lijkt: een slimme meid vriest op tijd.

Tegenlicht duikt deze week in de wereld van maakbare vruchtbaarheid. Er wordt gesproken met vruchtbaarheidsondernemers, embryologen, IVF-specialisten en onderzoekers. De één zag vruchtbaarheid als een gat in de markt en richtte Spanje’s eerste eicelbank op. De ander maakt zich zorgen over de commercialisering van vruchtbaarheid en werkt aan de eerste Britse ‘fertiliteitsservice’ zonder winstoogmerk. Eén ding hebben ze gemeen: allen houden zich bezig met het inhalen van de menselijke biologische klok. Zondag om 22.05 uur op NPO2 en nu al te zien op onze site. 

Bekijk de uitzending

Het verhaal van Keshia en Maren

Zijn we op weg naar een maakbare samenleving waarin we zelf bepalen hoe en wanneer we een kind krijgen? Is zomaar zwanger worden eigenlijk nog wel van deze tijd? En wat doet het met je als je zelf voor die hele belangrijke persoonlijke kwestie komt te staan?

Redacteur Tom Reijner gaat in gesprek met researcher Keshia Hederman en regisseur Maren Merckx over de documentaire die ze op dat moment over dit onderwerp aan het maken waren. Over het waarom van de uitzending, over de targeting-praktijken van het bedrijf Grip Fertility en de tikkende biologische klok.
luister de podcast

Kind uit het lab, seks in de slaapkamer

Wat als we gewoon alle baby's in het lab zouden maken? Dat is het ideaal van fertitiliteitsondernemer Martin Varsavsky, die je ziet in de uitzending Freezing Fertility. Zijn formule is simpel: vries je sperma en eicellen in, leef je leven, maak carrière, en dan, als je eindelijk de juiste partner hebt gevonden, ontdooi je de boel om er met IVF een perfecte baby van te maken. Er zijn allerlei evidente voordelen. In het lab gemaakte embryo’s kan je veel makkelijker screenen op genetische aandoeningen.

Als je de nieuwe spelers op de fertiliteitsmarkt mag geloven komen baby’s voortaan standaard uit een buisje. Maar terwijl technologie en markt vooruit stevenen, komt de menselijke waardigheid behoorlijk in de knel. Daarvoor waarschuwt rechtsfilosoof en embryo-expert Britta van Beers. Keshia sprak met haar. ‘We zien steeds meer verzet tegen Big Tech. Mensen realiseren zich steeds vaker dat voor de ondernemers uit Silicon Valley wijzelf het product zijn. En dat is best wel een belangrijk inzicht.’
lees het artikel

Non-binair of trans met kinderwens: wat kan er?

Vorig jaar maakte het kabinet excuses voor de oude Transgenderwet die van 1985 tot 2014 van kracht was in Nederland. Volgens deze wet moesten trans personen eerst een fysieke transitie en een onomkeerbare sterilisatie ondergaan, voordat zij hun geslachtsregistratie op hun geboortecertificaat mochten aanpassen. Met andere woorden: je mocht vanaf 1985 wel transgender zijn, maar je mocht dan geen kinderen meer krijgen.

Mede door het bestaan van deze wet, zijn er weinig trans personen in Nederland die na hun transitie een gezin hebben kunnen stichten. En dat terwijl er op het gebied van vruchtbaarheid veel ontwikkelingen zijn geweest. Gelukkig staat het er nu anders voor. Hoe helpen fertiliteitstechnieken trans- en non-binaire personen met een kinderwens om deze in vervulling te laten gaan? Redacteur Veerle Klok zocht het uit...
lees het artikel

Moeten we echt zo in hokjes denken over m/v?

Wil je meer context over non-binair en trans personen? Kijk dan vooral naar onze uitzending Beste Reizigers. We worden, nog voor we geboren zijn, in hokjes geplaatst en bekijken de wereld door een bril die alles in tweeën splitst: wie geen man is, is vrouw, en andersom. In VPRO Tegenlicht verkenden we eerder de toekomst van geslacht en gender, met mensen die niet in een hokje passen of er niet in willen worden geduwd.

Want hoewel kinderen op school leren dat een man geboren wordt met XY-chromosomen en een vrouw met XX-chromosomen, is de werkelijkheid helemaal niet zo eenduidig: er zijn allerlei combinaties van chromosomen, genen en hormoonniveaus mogelijk, met oneindige variaties in geslachtskenmerken.
bekijk de uitzending