Het was zo’n moment dat in een paar minuten openbaarde dat er een kloof  bestond tussen feministen uit de jaren zestig en jonge vrouwen van nu. Het me too-debat was nog niet echt op gang, en bekende dames van zekere leeftijd verklaarden in het televisieprogramma DWDD dat ze gek werden van het ‘geme-toottt’ en van de meisjes ‘met hun dingetjes’. Wat die mannen deden met hun gefrutsel en betasten, dat waren ‘the ways of the World’. Daar moest je als vrouw zelf mee afrekenen, dat namelijk hadden de dames van het eerste feministische uur ook gedaan.

Onbegrip tekende de reactie. En dat is precies ook de houding van de schrijfster Helen Garner, die in 1995 hét boek over me too schreef voordat er sprake was van het me too-debat. Garner onderzoekt de gevolgen van een ogenschijnlijk klein seksueel incident aan een Australische universiteit. Een rector, the master, heeft op een academisch afsluitingsfeestje een meisje op zijn kamer (met gesloten deur) oneerbare voorstellen gedaan, en even later, tijdens een dans een ander meisje bepoteld.
Ze begrijpt niet waarom ‘die meisjes zo boos zijn’. ‘Hij betastte haar borsten en ze rende naar de politie.’ ‘Mijn God, wat bezielde ze’, schrijft Garner letterlijk. Konden de meisjes zich verbaal niet net zo uitdagend gedragen als ze zich kleedden?

Klein bier, the ways of the World, is de schrijfster geneigd te zeggen. En juist die houding van zichzelf probeert ze op de snijtafel te leggen. Ze vraagt zich af waarom ze in eerste instantie de kant van de dader, de man in kwestie (een beetje zielige, suffige huisvader-rector) kiest en als vrouw andere vrouwen als ware met mannenogen de maat neemt; en ze bedenkt dat ze misschien wel vergeten is hoe het is om een jonge vrouw out there te zijn.

Ze ziet de splinters in de ogen van de meisjes en hun humorloze, puriteinse, slachtofferschap cultiverende feministische medestandsters, maar de balk in haar eigen ogen ziet ze niet. Dat ze op een curieuze manier gehecht is aan door mannen aangedaan eigen leed, het ontgaat haar. Dat grensoverschrijdend gedrag nooit los kan worden gezien van macht, lijkt voor haar evenmin vanzelf te spreken. Maar juist aan deze nauwgezet beschreven partiële blindheid ontleed dit boek zijn betekenis. Kortom: Verplicht voer voor mannen en vrouwen in het post me too-tijdperk.

Schrijfsters Marja Pruis en Bregje Hofstede, en hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer Xandra Schutte bespreken The First Stone van Helen Garner.  

Tekst: Jos Palm