OVT

OVT 3 november 2024

Per toeval vond een promovendus uit de Verenigde Staten een enorme Maya-stad. Het complex was honderden jaren onder de jungle verdwenen, maar is nu dankzij Lidar-technologie gevonden. Hoe kan dat, en wat weten we over deze stad?
Alexander Geurds werkt zelf met Lidar-technologie in Centraal Amerika. Hij vertelt over deze jaloersmakende ontdekking.

Verder in OVT: de geboorte van kiesmannen, rijstkorrels en de Surinaamse Marrons, Drugsgebruik in Nederland, De burgerbaron, en meer.

OVT is terug te luisteren op alle podcastplatforms. Klik hier voor de link naar jouw favoriete podcastapp.

Verkiezingen VS: de geboorte van de kiesman

Het zal niemand ontgaan zijn, komende week kiezen de Verenigde Staten een nieuwe president. En over hun vreemde systeem, het Electoral College met die vreemde kiesmannen, raken we niet uitgepraat. Maar hoe is het ontstaan? 

Volgens een van de bedenkers, Founding Father James Madison, was de kiesman een product van haast en vermoeidheid. Waarom bestaat het dan nog? Kenner van het Amerikaanse constitutioneel recht Kenneth Manusama, auteur van Democratie van het Wilde Westen vertelt.

De rijst van Marrons vertelt een ongeschreven geschiedenis van Suriname

Wat vertellen rijstkorrels over de koloniale geschiedenis van Suriname? Veel, bleek uit een onderzoek van de Universiteit Wageningen en Naturalis dat deze week werd gepubliceerd. Al eeuwenlang verbouwen de Marrons, afstammelingen van Afrikanen die de slavernij ontvluchtten, rijst in Suriname. Nieuw DNA-onderzoek heeft aangetoond dat deze rijstvariëteiten oorspronkelijk afkomstig zijn uit West-Afrika en voormalig Nederlands-Indië. 

Nicholaas Pinas, etnobotanicus en zelf afkomstig uit de Marrongemeenschap, werkte mee aan het onderzoek en is te gast.

Drugs Monologen

Zagen gebruikers in de housescene van de jaren '80 en '90 MDMA als smeermiddel voor sociale bevrijding? Voelen cocaïnesnuivers de druk van de individualisering? Zijn bezoekers van psychedelische retreats, net als drugsgebruikers in de jaren '60, op zoek naar religieuze ervaringen?

Drugs Monologen is een historisch onderzoeksproject naar drugsgebruik in Nederland sinds de jaren '60. Hoogleraar Geschiedenis van de mentale gezondheid en cultuur Gemma Blok komt erover vertellen.

Maya-stad per toeval ontdekt

Per toeval vond een promovendus uit de Verenigde Staten een enorme Maya-stad. Dat werd deze week in het tijdschrift Antiquity bekendgemaakt. Het complex was honderden jaren onder de jungle verdwenen, maar is nu dankzij Lidar-technologie gevonden. Hoe kan dat, en wat weten we over deze stad?

Alexander Geurds, archeoloog bij de Universiteiten van Leiden en Oxford, werkt zelf met Lidar-technologie in Centraal Amerika. Hij vertelt over deze jaloersmakende ontdekking.

De Burgerbaron

Het pamflet Aan het volk werd eind 18e eeuw door heel Nederland verspreid. Het leverde felle kritiek op de politieke cultuur, en in het bijzonder op stadhouder Willem V. Het bleek het startschot van de strijd tussen de patriotten en de prinsgezinden, waarmee de eerste stap richting onze democratie werd gezet. Pas een eeuw later bleek dat Joan Derk van der Capellen de schrijver was.

Wie was deze Overijsselse edelman? En hoe stuurde hij de Republiek een democratischere kant op? Luc Panhuysen schreef het boek De burgerbaron over hem en is te gast.

Historische boeken met Bart Funnekotter

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. 

Deze week is de beurt aan Bart Funnekotter. Hij bespreekt drie historische boeken:

  • Sebastian Smee, Verscheurd Parijs

  • Bruce Gordon, De Bijbel: een wereldgeschiedenis

  • Rob Hartmans, Rode kameraden

Column van Sana Valiulina

Deze week is de column van Sana Valiulina.

Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #1

Van kroegbaas tot koning. Dit is het bizarre, waargebeurde verhaal van Jan van Leiden. In deze podcastserie volg je journalist Max Boogaard in zijn zoektocht naar Jan en ontdek je wat er zo'n 500 jaar geleden in Münster is gebeurd.

In deze eerste aflevering 'Een verhaal met kop en een staart' heeft Max een ontmoeting met Serge van Veggel, directeur van OPERA2DAY. Hij stuurt Max op het pad om meer te leren over Jan van Leiden en de mechanismen van radicalisering. Serge heeft een opera over Jan van Leiden gemaakt, ‘JS Bach – De Apocalyps’. Ook stelt hij een existentiële vraag aan Max: "denk je dat jij ook onder de juiste omstandigheden kan radicaliseren?".

Max bezoekt vervolgens historicus Luc Panhuysen die het vroege verhaal van Jan van Leiden vertelt, van zijn zwerftochten in Europa tot het openen van zijn kroeg 'In den Witte Lely' in Leiden. Hier ontmoet hij de profeet Jan Matthijs en begint hun avontuur.

Deze podcastserie is is gemaakt door Max Boogaard, in samenwerking met OPERA2DAY en de Nederlandse Bachvereniging.