OVT is terug te luisteren op alle podcastplatforms. Klik hier voor de link naar jouw favoriete podcastapp.
OVT
OVT 5 november 2023
Journalist Nicole Terborg komt uit een warm nest. Toch knaagt er iets. Toen ze dertien jaar was, moest Nicole bij haar tante gaan wonen in de grote stad. Ze is een kweekje, zoals veel Surinamers dat noemen; je groeit niet op bij je ouders maar bij andere familieleden of pleegouders. Aanstaande zondag is de eerste aflevering van de zesdelige podcast te beluisteren in Het Spoor Terug: Kweekje, mi kwekipikin.
Verder in OVT: Het kleedje voor Hitler, de geschiedenis van de Makeover Movie, de oorsprong van het begrip ecocide, historische boeken en meer.
De dubbelzinnige positie van de kibboets
Ze vormen een zeer kleine minderheid in Israël, maar hun invloed op de Israëlische geschiedenis en identiteit is altijd enorm geweest: de kibboetsniks, zoals de inwoners van de van oorsprong socialistische en collectivistische agrarische gemeenschappen worden genoemd. Bij de terreuraanvallen van Hamas op 7 oktober vielen een groot deel van de slachtoffers op deze kibboetsen. Zo werden in kibboets Be’erie 130 van de 1100 inwoners vermoord.
Maar wie zijn de kibboetsniks precies? En wat weten we over de dubbelzinnige positie die de kibboets altijd heeft ingenomen in de Israëlische geschiedenis? Bart Wallet is hoogleraar joodse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, en hij is te gast.
Het Kleedje voor Hitler: een familiegeschiedenis
Historicus Bas von Benda-Beckmann raakte al op jonge leeftijd gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. Op zijn dertiende kwam hij er per toeval achter dat zijn oudtante de weduwe van Alfred Jodl was, Hitlers trouwste generaal. Daarna ving hij steeds meer flarden op over het naziverleden van zijn familie.
Hij begon ze te verzamelen en hoorde bepaalde verhalen met scepsis aan. Wat is er bijvoorbeeld waar van het gerucht dat zijn familie een tafelkleed aan Hitler heeft geschonken? Hij besloot zijn familiegeschiedenis uit te pluizen en schreef er een boek over getiteld Het kleedje van Hitler.
De oorsprong van het begrip ecocide
Ecocide is het (on)bedoeld verwoesten of aantasten van het ecosysteem in een bepaald gebied. Er zijn talloze historische voorbeelden, zoals het gebruik van Agent Orange en het doen van atoomproeven. Maar ecocide is niet strafbaar.
Toen journalist Maurice Swirc voor het eerst van het begrip ecocide hoorde, was hij direct geïntrigeerd door de herkomst ervan. Hij schreef het op voor de Groene Amsterdammer en vertelt erover in OVT. Het is een verhaal over genocide, Agent Orange, atoomproeven en de uiterst dubieuze rol van Nederland.
De geschiedenis van de Makeover movie
Het lelijke eendje wordt omgetoverd tot een zwaan, een arme schoonmaker tot een geraffineerde prinses en de zogenaamde slonzige nerd in de klas in het mooiste meisje op school; in de filmgeschiedenis is de makeover een begrip. Wat betekent het dat er in zoveel Amerikaanse films zo’n metamorfose als hoogtepunt voor vrouwelijke rollen werd gekozen? Wat is de kritiek op de makeover, en leeft het fenomeen nog steeds?
Het IDFA gaat op 8 november van start, en tijdens het documentaire-festival gaat Makeover Movie van de Amerikaanse maker Sue Ding in première. Annelot Prins werkt aan haar promotieonderzoek in Amerikanistiek en onderzocht de opkomst van celebrity-feminisme. Ze bekeek het video-essay alvast en vertelt meer.
Boeken met Bart Funnekotter
Elke week bespreken we de nieuwste historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Lotfi El Hamidi.
Deze week is de beurt aan historicus Bart Funnekotter. Hij bespreekt:
- Keizer van Rome - Mary Beard
- Mijn oudoom Harry - Micheal Palin
- Melancholie in de Gouden Eeuw - Luuc Kooijmans
Het Spoor Terug: Kweekje #1: Ik ben een kweekje
“Famiri” is alles voor journalist Nicole Terborg. Ze komt uit een warm nest; haar familie is er altijd voor haar. Toch knaagt er iets. Toen ze dertien jaar oud was, moest Nicole in haar eentje plotseling verhuizen van haar ouderlijk huis in een Brabants dorp naar haar tante in de grote stad. Ze is een kweekje, zoals veel Surinamers dat noemen; je groeit niet op bij je ouders maar bij andere familieleden of pleegouders. Nicole voelde zich onbestemd, onzeker, eenzaam en afgewezen.
Nu terugkijkend zit ze met zoveel vragen. Waarom moest zij weg? Kweekjes zijn gangbaar in haar familie en toch is het niet een onderwerp waarover gesproken wordt. Nicole is niet alleen bang voor de reacties van haar familie, maar ook voor die van de Surinaamse gemeenschap. Toch gaat ze de confrontatie aan met haar moeder, theatermaker Jetty Mathurin. En om haar eigen kweekverhaal te begrijpen, verdiept Nicole zich in de migratiegeschiedenis van Afro-Surinamers. Lees hier het interview met Nicole Terborg in de VPRO Gids.