OVT is terug te luisteren op alle podcastplatforms. Klik hier voor de link naar jouw favoriete podcastapp.
OVT
OVT 3 december 2023
De Stoïcijnse filosofie is populairder dan ooit. Zelfverklaarde stoïcijnen schieten als paddenstoelen uit de grond, geïnspireerd door Marcus Aurelius, Epictetus en Seneca. Wat heeft deze antieke filosofie de moderne mens te bieden? Daarover een gesprek met classicus Gerard Boter en ervaringsstoïcijn Floris Leest.
Verder in OVT: hardnekkige middeleeuwse clichés, Romeinse keizer Elagabalus als queer icoon, de geschiedenis van de asielwetgeving, Kweekje #5: 'Gekweekt in Suriname' en meer.
Van welke wetten en verdragen moet de PVV af voor een asielstop?
In het verkiezingsprogramma van de PVV staan meerdere plannen die indruisen tegen de grondwet of belangrijke internationale verdragen. Zo wil de PVV een ‘asielstop’ bewerkstelligen, waarvoor naar verwachting onder andere het VN-vluchtelingenverdrag uit 1951 zou moeten worden opgezegd, evenals onder andere het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, waarin fundamentele rechten op asiel zijn vastgelegd.
Hoe historisch zou zo’n breuk zijn en hoe is het gekomen dat de rechten op asiel zijn vast komen te liggen in onze meest fundamentele internationale verdragen? Te gast is hoogleraar migratiegeschiedenis Marlou Schrover.
Een Romeinse keizer als queer icoon
Kan met terugwerkende kracht een historisch figuur als queer of transgender bestempeld worden? Het North Hertfordshire Museum meent van wel. Op de tentoonstellingsbordjes van de nieuwe tentoonstelling over de Romeinse keizer Elagabalus (204-222 n.Chr.) staan namelijk vrouwelijke voornaamwoorden. Het museum zegt daarmee recht te doen aan de wens van de keizer zelf: Elagabalus zou namelijk zelf hebben gezegd liever aangesproken te worden als vrouw.
Onterecht, menen historici. De bronnen, waarin Elagabalus als vrouw wordt bestempeld werden geschreven met het doel om hem zwart te maken. Oudheid-historicus aan de Universiteit van Amsterdam Martijn Icks geeft duiding.
Hardnekkige middeleeuwse clichés
‘Donkere eeuwen’, ‘middeleeuwse toestanden’, brandstapels en kuisheidsgordels. Een paar typeringen die mediëvisten Jonas Roelens en Nathan van Kleij nog te vaak horen over hun geliefde tijdvak. En ze horen die niet alleen van minder historisch-geschoolden, maar ook van collega’s op de universiteit.
Logisch dus, dat ze een boek samenstelden waarin tien van die clichés in het licht van het nieuwste historische onderzoek van de Lage Landen worden besproken: Middeleeuwse medemensen. Samenstellers Nathan van Kleij (UvA) en Jonas Roelens (UGent) zijn te gast.
Boeken met Bart Funnekotter
Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Lotfi El Hamidi.
Deze week is de beurt aan historicus Bart Funnekotter. Hij bespreekt:
- Fitzroy Maclean - Oostwaarts
- Coen Brummer - Sam van Houten tegen de rest
- Peter Hoppenbrouwers - Stormruiters
Leven als stoïcijn of niet?
Sinds een paar jaar is de Stoïcijnse filosofie populairder dan het letterlijk in millennia is geweest. Topsporters als Mark Tuitert, zelfhulp-goeroes als Tim Ferriss en Silicon Valley-miljardairs als Jack Dorsey zijn alle drie zelfverklaarde stoïcijnen die zeggen inspiratie te putten uit de geschriften van Marcus Aurelius, Epictetus en Seneca.
Wat verklaart de heropleving van het stoïcisme? En wat heeft deze antieke filosofie de moderne mens te bieden? Classicus Gerard Boter en ervaringsstoïcijn Floris Leest gingen daarover in gesprek, en schreven er een boek over, getiteld: Leven als stoïcijn of niet? Ze zijn te gast.
Het Spoor Terug: Kweekje #5: Gekweekt in Suriname
Ruim 22 jaar is Nicole niet in Suriname geweest. Om nog dieper het verleden van kweekjes in te duiken en haar Surinaamse kant te onderzoeken, gaat Nicole terug naar het geboorteland van haar ouders. Ze treft een onrustig land in economische crisis waar veel mensen in de overlevingsstand zitten. Kort na haar aankomst bereikt de onrust een kookpunt. In de binnenstad zijn demonstraties tegen het regeringsbeleid uitgemond in onlusten.
Nicole vraagt zich af hoe het zit met Kweekjes in het Suriname van nu? En hoe ver terug gaat deze informele pleegzorg in haar familiegeschiedenis? Samen met historicus Mildred Caprino doet Nicole belangrijke ontdekkingen in de archieven. Op plantage Berlijn, waar haar voorouders hebben geleefd, leert ze over winti en de Afrikaans Surinaamse cultuur en komt ze tot belangrijke inzichten over waarom juist zij een Kweekje werd. Nicole keert terug naar Nederland met een gevoel dat Suriname ook haar thuis is, maar ook met meer vragen. Zullen haar ouders deze nu eindelijk kunnen beantwoorden?