OVT
OVT 26 juni 2022
Vele millennia was de grote vraag voor de mens: hoe kom ik aan genoeg eten om te overleven? Sinds kort kampt vooral het Westen juist met het luxeprobleem van overvoeding. In reactie daarop lijkt een 'gezonde leefstijl', met dieetpillen en fitnessgoeroe's, een ware cultus geworden. Hoe is het zover gekomen? Historicus Jon Verriet deed onderzoek naar de opkomst van de gezondheidscultuur.
Verder: de tand van Lumumba, de vroegste Nederlandse slavernij, Hooggerechtshof draait recht op abortus terug in VS, in Het Spoor Terug: de Hunebedbouwer.
Een ongezonde obsessie met gezondheid?
Millennialang maakte de mens zich druk over de vraag: hoe kom ik aan genoeg eten om te overleven? Maar sinds de jaren 50 kampt vooral de Westerse mens plots met een luxeprobleem: overvoeding. Dat leidde tot een cultuur waarin iedereen een ‘gezonde leefstijl’ diende na te streven, en joggen, dieetpillen en fitnessgoeroe’s populair werden.
Historicus Jon Verriet deed onderzoek naar de geschiedenis van de gezondheidscultuur die kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog begon. Een tijd waarin op dikke mensen werd neergekeken – iets waar dikheidsactivisten zich vervolgens weer tegen verzetten. Jon is te gast, samen met een dikheidsactivist van het eerste uur, Sarah Bremer van Vet Vrij.
Amerikaanse Hooggerechtshof draait recht op abortus terug
Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft het landelijke recht op abortus afgeschaft. De beroemde uitspraak van de zaak Roe v. Wade uit 1973 is ongeldig verklaard.
Het besluit, dat vrijdag werd genomen, wordt nu al historisch genoemd. We bespreken het met Amerika-correspondent Casper Thomas.
De vroegste Nederlandse slavernij
In oktober 1595 heeft de eerste Nederlandse expeditie naar Azië net Kaap de Goede Hoop gerond, en legt de vloot aan bij Madagaskar, aan de oostkant van Afrika. Als ze weer vertrekken rooft de bemanning twee tieners van het eiland mee. De jongens worden aan boord gebracht, in de boeien geslagen en ‘verdeeld’ onder de hoge piefen op het schip. Daarmee zijn de twee jongens, voor zover bekend, de eerste Nederlandse tot slaaf gemaakten.
Journalist Leendert van der Valk stuitte op dit verhaal tijdens zijn onderzoek naar de beginperiode van de Nederlandse slavernij. De uitkomsten van dat onderzoek worden in twee delen gepubliceerd in De Groene Amsterdammer.
De tand van Lumumba
Afgelopen maandag was een historische dag voor Congo. In Brussel werd een tand van de eerste premier van dat land, Patrice Lumumba, aan de nabestaanden overgedragen. Lumumba werd 61 jaar geleden vermoord en daarna waarschijnlijk opgelost in zwavelzuur en verbrand. Met de teruggave van de tand keert het enige stoffelijk overschot van Lumumba nu dus terug naar Congo, waar hij op 30 juni officieel begraven zal worden.
Toch zijn er voor Lumumba’s familie, en voor het land, nog talloze vragen die op een antwoord wachten. Te gast is Ludo de Witte, socioloog en auteur van het boek De moord op Lumumba.
Het Spoor Terug: de Hunebedbouwer
Een radiodocumentaire van Mathijs Deen
Toen Hendrik Gommer voor de zoveelste keer werd afgewezen voor een vaste aanstelling op de universiteit, gooide hij het roer om. Hij reisde in Ierland langs de talrijke neolithische grafkamers die wij kennen als hunebedden, zette zijn universitaire ambities overboord en deed gewoon waar hij zin in had: hunebedden bestuderen.
De enorme stenen gaven Gommer niet alleen nieuwe energie, maar ook inzicht in hoe mensen 7000 jaar geleden Europa binnentrokken, het land in cultuur brachten, vee gingen houden en hun doden bijzetten in onwrikbare bouwwerken van zwerfkeien.