“Said wilde de ontmenste Oriëntaal humaniseren", zo schrijft antropoloog Sinan Çankaya over de missie die Edward Said tot zijn beroemde boek Oriëntalisme dreef. In dat boek beschreef Said hoe de Arabier door het Westen tot een fictie was gemaakt; tot een boosaardige sprookjesfiguur die alles vertegenwoordigde wat de Westerse mens niet wilde zijn.

Oriëntalisme werd gepubliceerd in 1978 maar verschijnt nu in het Nederlands met een voorwoord van Çankaya, die zich na het lezen van dit boek als jonge antropologiestudent ‘eindelijk begrepen’ voelde. Sinan Çankaya is te gast.

Als het aan de Nederlanders zelf ligt zijn we een tolerant, rechtdoorzee en ondernemend volkje. Dat onze reputatie in het buitenland wat minder rooskleurig is, blijkt uit het boek en de gelijknamige tentoonstelling Kikkers en kaaskoppen van het Rijksmuseum. Het confronteert ons met spotprenten van 1600-1850 waarin de Nederlanders worden opgevoerd als kikkers, kaaskoppen, gewetenloze opportunisten en ongemanierde roodharige barbaren. Wat zeggen deze karikaturen over wat voor buitenlands beeld er eigenlijk aan Nederlanders kleeft? Auteur en wetenschappelijk medewerker bij het Rijksmuseum, Daniel Horst, is te gast.

Anne Frank was deze week groot nieuws. Want nadat jaren achtereen de speurtochten naar het verraad van de familie Frank niet tot een bevredigend eindresultaat leidden, is nu eindelijk de dader gevonden: een bestuurslid van de Joodse Raad zou het hebben gedaan. Zo blijkt uit een anoniem tipbriefje dat Otto Frank vlak na de oorlog kreeg. En zo bevestigt een grootschalig onderzoek van een 'uniek internationaal coldcaseteam', dat naar eigen zeggen met nieuwe technologieën en revolutionaire onderzoeksmethoden onder leiding van een oud-FBI-agent eindelijk het raadsel heeft opgelost.

Maar er zijn heel veel losse eindjes en heel veel aannames, vinden de historische deskundigen van buiten. De 'smoking gun' ontbreekt, zogezegd. Te gast zijn David Barnouw, kenner van Anne Frank, haar dagboek en de historie ervan; en Bart van der Boom, van wie De politiek van het kleinste kwaad. Een geschiedenis van de Joodse Raad voor Amsterdam dit voorjaar verschijnt.