Het waren macabere woorden die Poetin deze week tot de Russen sprak. De dictator had het over de 'noodzakelijke en natuurlijke zelfreiniging' van het land om met protest en oppositie af te rekenen. Rusland, zei hij, moet bevrijd worden van de zogenoemde 'vijfde colonne' van 'nationale verraders.'

Zijn televisietoespraak roept associaties op met de taal uit de tijd van de terreur en zuiveringen onder Stalin. Maar gaat Poetin inderdaad Stalin achterna of gebruikt hij alleen maar een zwart verleden om een angstpsychose te creëren? Ruslandkenner en historica Nanci Adler is te gast.

Oekraïne staat ook wel bekend als de broodmand van Europa. Het vruchtbare land, waar vooral graan geweldig goed op groeit, wordt door de Oekraïners zelf ‘zwarte aarde’ genoemd: hun chernozem. Het is een bron van rijkdom geweest voor Oekraïne, maar ook één van de redenen dat hun land al eeuwen zo begeerd is onder naburige dictators, tsaren, en andere vreemde mogendheden met veroveringsdriften.

Is de vruchtbare aarde voor de Oekraïners door de eeuwen heen nou vooral een zegen of een vloek gebleken? We vragen het aan Ivo van de Wijdeven, historicus en politiek analist.

We zien de laatste weken dat in Oekraïne wordt teruggegrepen naar historische verzetsfiguren zoals de kozakken, een vervaarlijk uitziend grensvolk met sabels en kaalgeschoren hoofden, en de strijders van het Oekraïense Onafhankelijkheidsleger, een partizanengroep actief in de jaren veertig van de vorige eeuw.

Partizanen en kozakken: wat zijn dit voor groepen, en waarom zien we ze nu terug? We bespreken het met Fleur de Weerd, journalist en voormalig Oekraïne-correspondent, en auteur van het boek Het land dat maar niet wil lukken: een reis door het grillige Oekraïne.

‘Wij zijn heel dicht bij jullie, Kyivse nazi’s. Raad maar waar precies.’ Dat zei de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov afgelopen week in een filmpje op Telegram. Zijn troepen staan bekend als nietsontziend, gehard en extreem gewelddadig. Deze troepen vechten nu aan Russische zijde mee in Oekraïne. Dat is opvallend, want Tsjetsjenië was de afgelopen dertig jaar twee keer het slachtoffer van een verwoestende oorlog door de Russen. De pro-Russische Tsjetsjeense troepen bestaan dus uit zonen van vaders die door Russisch geweld om het leven kwamen.

Ruslandkenner Michel Krielaars is te gast over de zogenaamde Kadyrovtsy en hun complexe relatie met Rusland.

Voor onze rubriek historische boeken bespreekt recensent Nadia Bouras de vier onderstaande titels:

• De Beethovenstraat van Frank van Kolfschooten (Uitgeverij De Kring)
• Toerkestan Solo van Ella Maillart (Querido Fosfor)
• De oorlog van horen zwijgen van Mieke Eerkens (De Geus)
• Navalny. Poetins aartsrivaal van Jan Matti Dollbaum, Morvan Lallouet en Ben Noble (Xander Uitgevers)

Eén van bovenstaande werken is Nadia's favoriet; in de uitzending vertelt ze welke. Van dat boek geven wij twee exemplaren weg aan leesgrage luisteraars! Houdt onze Facebook en Twitter in de gaten voor meer info.