OVT
OVT 11 september 2022
'Zet de verwarming wat lager en wees zuinig met elektriciteit': adviezen uit de oliecrisis van 1973. Die doet denken aan de huidige energiecrisis, schrijft journalist Arne van der Wal. Opvallend is ook het contrast tussen toenmalig premier Joop den Uyl, en aan ‘het talmende optreden van het kabinet Rutte’.
Verder: Queen Elizabeth, boek 'Nazimiljardairs', Dalí's religie en hoe Friesland klonk 100 jaar geleden. In Het Spoor Terug deel 2 van een serie over het Rampjaar.
Waarom Ieren dansen om de dood van de Queen
Het was dat Queen Elizabeth nog niet begraven was, want anders hadden de Ieren waarschijnlijk al op haar graf gedanst. In plaats daarvan dansten een groepje Ierse jongens afgelopen donderdag – vlak na de aankondiging van de dood van de koningin – de typische Ierse River dance op de stoep voor Buckingham Palace, begeleid door Queen’s Another One Bites The Dust. Het filmpje ging viraal op Twitter en Tik Tok, waar mensen wereldwijd zich verbaasden over zoveel jolijt bij de Ieren om de dood van de koningin.
Is de koningin echt zo gehaat in Ierland als het filmpje deed vermoeden? En wat is de geschiedenis achter de Ierse afkeer van het koningshuis? Te gast is Ierlandkenner Joost Augusteijn van de Universiteit Leiden.
Boek 'Nazimiljardairs'
We noemen het wel het ‘Wirtschaftswunder’: het miraculeuze economische herstel van Duitsland na de oorlog. Maar zo wonderbaarlijk was dat succes nu ook weer niet. Want bijna al de bedrijven die de motor van het Duitse succes vormden – BMW, Porsche, Volkswagen, Dr. Oetker – dankten hun aanvankelijke succes aan samenwerking met het naziregime. Én het feit dat ze daar na de oorlog niet voor hoefden te boeten.
Financieel journalist en historicus David de Jong dook in deze geschiedenis in zijn boek Nazimiljardairs en is te gast.
Hoe Friesland 100 jaar geleden klonk
In 1927 werden in een studio in Leeuwarden mensen uit 10 Friese gebieden gevraagd zinnen, liedjes en verhalen in te spreken, om op een 78-toerenplaat vereeuwigd te worden. Nu zijn deze 75 platen gedigitaliseerd, en kunnen we horen hoe Friesland bijna 100 jaar geleden klonk.
Met Jelske Dijkstra, taalkundige bij de Friese Academie, praten we over deze platen, en waarom het uitgerekend een Duitser was die het initiatief nam voor deze opnames, die hier te beluisteren zijn.
Dalí's eigen racistische religie
Volgens Dali was Jezus als grondlegger van een godsdienst een amateur. Hij wilde zelf een religie beginnen, dat was al bekend. Maar wat die nou precies inhield, wisten we nog niet. Tot nu: een brief uit de Nationale Bibliotheek van Catalonië onthult de details van religie de Spaanse surrealist.
Het was sadomasochistisch, had geen God en blijkt bovenal enorm racistisch. Spanje-correspondent Lex Rietman vertelt ons hier meer over.
Wat Rutte kan leren van de oliecrisis uit 1973
‘Houdt u aan de 100 kilometer maximum op de weg, zet de verwarming wat lager en eerder af, doe de gordijnen op tijd dicht en wees zuinig met elektriciteit’, aldus Den Uyl in 1973. Het waren dwingende adviezen die doen denken aan de adviezen van nu. Die om minder lang of koud te douchen en om straks in december in huis een paar dikke truien over elkaar aan te trekken.
De energiecrisis van nu roept kortom herinneringen op aan de oliecrisis van 1973. En dat ziet journalist Arne van der Wal ook, zo schrijft hij bij Follow the Money. Opvallend is volgens hem vooral het contrast tussen toenmalig premier Joop den Uyl, en aan ‘het talmende optreden van het kabinet Rutte’. Van der Wal is te gast.
Het Spoor Terug: Rampjaar #2, De val van De Witt
Een documentaire van Mathijs Deen
Het is dit jaar 350 jaar geleden dat ons land werd aangevallen door Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen. Dit rampjaar betekende het einde van het regime van Johan de Witt en het herstel van het stadhouderschap van de Oranjes. In zijn boek het Rampjaar 1672 beschrijft historicus Luc Panhuysen de tragedie door de ogen van het gezin van Reede van kasteel Amerongen.
In een vierdelige documentaire, in 2009 gemaakt door Mathijs Deen, kunt u de lotgevallen van onze landgenoten volgen door de ogen van tijdgenoten. Deze week deel 2.