Zondag wordt het Holocaust Namenmonument in Amsterdam onthuld door koning Willem Alexander. Tot voor kort stond op deze plek het zogeheten Monument van Joodse Erkentelijkheid, oftewel een monument van dankbaarheid, opgericht als ‘gedenkteken voor de hulp in Nederland aan de Joden verleend gedurende den oorlog.’ Zoals de Joodse initiatiefnemers het in 1950 verwoordden.

Twee monumenten die beide staan voor hun tijd. De een voor het vergeten Joodse leed van vlak na de oorlog en de ander voor de bewustheid van de Holocaust nu. Journalist en historica Sietske van der Veen, die een artikel schreef over ‘dat rotmonumentje’ van 1950 is te gast. 
 

Het was een van de vele absurde ervaringen die ons in het coronatijdperk plots ten deel viel: de terugkeer van de harde grens met buurlanden België en Duitsland. We waren het niet meer gewend en voor veel Nederlanders was het een geheel nieuwe en schokkende ervaring: dat een denkbeeldige lijn ons gaan en staan beperkt.

De grens ís welbeschouwd een merkwaardig fenomeen. Zeker bezien door de ogen van NRC-redacteur Milo van Bokkum, die een boekje schreef waarin hij de meest wonderlijke verhalen over landsgrenzen verzamelde: Grensstreken. Milo van Bokkum is te gast. 

‘We zijn een Polynesisch land en daar past een Polynesische landsnaam bij, geen Nederlandse, koloniale naam als 'Nieuw-Zeeland', zo betoogt de nationale Maori-partij. Die startte een petitie om de landsnaam te veranderen naar ‘Aotearoa’, die de oorspronkelijke Maori-bevolking in gebruik had.

Hoogleraar culturele antropologie Toon van Meijl, gespecialiseerd in de Nieuw-Zeelandse Maori, is te gast om te vertellen over de groeiende politieke en culturele erkenning van de Maori-bevolking en de betekenis van deze naamsverandering.

In een boek kan het wel! zo heet het nieuwe verrassende boekenprogramma van Raoul de Jong. In een van de afleveringen duikt hij in het boek ‘De menschetende aanbidders der zonneslang’ uit 1907. De auteurs, de gebroeders Penard, trokken de bossen van Suriname eigenlijk in om onderzoek te doen naar vogels, maar werden verrast door de inheemse bewoners. 

Met schrijver Raoul de Jong praten we over dit boek, zonneslangen en het programma.

Rijksmuseum Boerhaave, het Drents Museum en het Openluchtmuseum in Arnhem: drie musea die geld ontvangen van de Shell en de NAM, en die ook in hun tentoonstellingen verhalen vertellen over de Nederlandse energiegeschiedenis. Staat dat niet op gespannen voet met elkaar? Ja zeker, zo concluderen erfgoedhistoricus Gertjan Plets van de Universiteit Utrecht en research assistent Marin Kuijt. Uit hun recent verschenen onderzoek blijkt dat de fossiele industrie met haar sponsoring invloed uitoefent op de inhoud van tentoonstellingen. 

Historici Gertjan Plets en Marin Kuijt zijn te gast over hun onderzoek, evenals de directeur van het wetenschapshistorisch museum Boerhaave, Amito Haarhuis.

Het artikel van Plets en Kuijt is hier te lezen. 

De column is deze week van Sana Valiulina.