De aap met geweten in De ware aard #4
OVT 9 augustus 2020
In de zomerserie De ware aard onderzoeken Jos Palm en Julie Blussé deze week het boek 'The Descent of Man' van Darwin met bioloog Frans de Waal en filosoof Thomas Muntz. Oud-koning Spanje verlaat zijn land
Verder in OVT: een gesprek met Maartje Duin en Peggy Bouva, de makers van de serie 'de plantage van onze voorouders' en in Het Spoor Terug het derde deel van de documentaire '75 jaar na de bevrijding' van Michal Citroen.
Oud-koning Juan Carlos verlaat Spanje
Afgelopen maandag maakte de voormalige Spaanse koning Juan Carlos bekend Spanje te verlaten. Een vlucht lijkt het, naar de Dominicaanse Republiek, achtervolgd door schandalen.
Hoe heeft het zo ver kunnen komen met de koning die eens zo populair was als kampioen van de democratie? En wat betekent dit voor de positie van het koningshuis in Spanje?
Een gesprek net met Steven Adolf hierover en over de positie van het koningshuis in de Spaanse geschiedenis.
De ware aard #4: De aap met geweten
Deugt de mens een beetje en wat is er nodig om hem beter maken? In de 8-delige serie ‘De ware aard’ onderzoeken Jos Palm en Julie Blussé met filosoof Thomas Muntz en 8 uitgelezen gasten 8 teksten die ons mensbeeld bepaalden. Deze aflevering bespreekt primatoloog Frans de Waal Darwins De afstamming van de mens.
Naar verluidt vormde voor Darwin uiteindelijk een krantenartikel de druppel. ‘Ik heb nogal een scherp satirisch stukje ontvangen uit een Manchester krant,’ zo schreef hij vol afschuw. Dat hij kritiek zou krijgen op de evolutietheorie, dáár had hij op gerekend. Maar dat mensen uit zijn werk meenden te mogen opmaken dat moraliteit een illusie was en de mens een door beestachtige instincten gedreven bruut – dat deed pijn.
Hij besloot al dat wanbegrip recht te zetten in een boek dat volledig aan de mens gewijd was: De afstamming van de mens, dat in 1871 verscheen. De belangrijkste kwestie die Darwin in het boek behandelt is de vraag hoe de evolutietheorie te verenigen valt met het idee dat de mens een moreel wezen is.
Of hij daarin slaagt bespreken we met primatoloog Frans de Waal en filosoof Thomas Muntz.
Napraten met Maartje en Peggy
We praten na met Maartje Duin en Peggy Bouva, die de podcast De plantage van onze voorouders maakten. In de podcast onderzochten ze hun gedeelde verleden, wat zich heeft afgespeeld op de plantage Tout Lui Faut in Suriname. Maartje als afstammeling van aandeelhouders in de plantage, Peggy als afstammeling van tot slaafgemaakten. Hoe kijken ze terug op het maak-proces, de reacties die ze hebben gekregen, en wat hebben zij en de mensen om hen heen geleerd?
Ze maakten ook een bonus-aflevering met reacties van luisteraars erin verwerkt, die hier te beluisteren is, net als de eerste 8 delen.
Het Spoor Terug: 75 jaar na de bevrijding #3
Deel 3: wederopbouw in de haven van Rotterdam en de mijnen van Limburg
Vijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de voedsel en brandstofsituatie desastreus, de woningnood ongekend groot, een deel van de landbouwgrond stond onder water en flink wat steden lagen nog in puin. Waar moest de moed, de energie en het vermogen vandaan komen om de boel te herstellen. “Wat was de vrede mooi toen het nog oorlog was”. Ooggetuigen spreken over de eerste jaren na de oorlog.
Interviews voor het grootste deel uit de 17 afleveringen van de Spoor-serie Cheerio uit 1989; aangevuld met interviews uit andere VPRO-radiodocumentaires over de Hongerwinter, de Wederopbouw van Rotterdam en de Terugkeer en een gesprek met Wim Daniëls, auteur van ‘De zomer van ‘45’.