Dat de geschiedenis van de homo sapiens in Afrika begon, dat is zeker. Maar wanneer waagde de eerste mens de oversteek naar Europa? Tot voor kort dacht men dat dat 45 duizend jaar geleden gebeurde. Maar volgens de Griekse paleoantropoloog Katerina Harvati vond die oversteek al veel eerder plaats: zij ontdekte een mensenschedel uit een Griekse grot die maar liefst 210 duizend jaar oud was. Tijd om de Europese geschiedenis te herschrijven?

 

Natuurlijk hielp satire niet, weten wij achteraf. Chaplin zelf zei nadien dat hij de film nooit gemaakt zou hebben als hij had geweten hoe verschrikkelijk Hitler was. Desondanks is The Great Dictator een monument: voor de humaniteit en tegen totalitaire megalomanie. De film vertelt het verhaal van een eenvoudige joodse kapper en de dictator Adenoid Hynkel, in wie het onmogelijk is Hitler niet te herkennen. Hynkel is een geval. Hij spreekt een raar soort brabbel-Duits, maakt hysterische groteske gebaren, en is kinderlijk opgetogen over zijn wereldveroveringen. Als hij zich onbespied acht in zijn kantoor, danst hij met een ballonachtige wereldbol die hij op zijn vinger laat rollen de ruimte rond totdat het ding tot zijn ontsteltenis knapt. De kleine joodse kapper daarentegen is een voorbeeld van eenvoudige menselijkheid, zeker wanneer hij in de laatste scene – door een persoonsverwisseling aangezien voor Hynkel – de wereld toespreekt en in kleine woorden bidt om vrede.

De film uit 1940 sloeg in Amerika in eerste instantie niet aan en werd zelfs gezien als een aanval op ‘een bevriend staatshoofd’. Maar nadat na Pearl Harbor de Verenigde Staten betrokken raakte bij de Tweede Wereldoorlog werd The Great Dictator een hit.

De film wordt besproken door Chaplin-kenner Matthijs de Ridder, acteur en theatermaker Jochem Stavenuiter en filmjournalist Floortje Smit.

De waterschappen. Die staan voor bioplastic uit mensenpoep en hypermoderne dijken, maar ook voor de aloude muskusrattenvanger en peilbeheerders die al honderden jaar de waterhoogte regelen op ons vlakke land. De waterschappen zijn ouder dan provincies, gemeentes en landbestuur, komen uit de middeleeuwen toen er nog nauwelijks overheid was.

Afgelopen maart konden we er weer op stemmen. Maar veel te kiezen viel er niet. Een stem voor de waterschappen is vooral van ritueel belang, want Nederland is een lekke badkuip en zonder het werk van deze watermeesters is leven hier niet mogelijk.

Deze documentaire werd eerder uitgezonden bij Radio Doc op 17 maart 2019.