OVT
OVT 12 november 2017
Met o.a. Tijdgeest, een nieuwe serie van OVT over vreemde ideeën uit het verleden. Deze week over Psalmanazar, de blonde Taiwanees.
Verder In Memoriam Salvador Bloemgarten, Palestijnse broederstrijd, de heilige Black Elk en bekeerling Snouck Hurgronje. In Het Spoor Terug deel één van een tweeluik van Michal Citroen over Hittegolf, de mislukte en nooit uitgegeven roman van Jan Wolkers.
Het eind van de bedrieglijke vrouw?
De vrouw had het er zelf naar gemaakt, dat mannen haar onheus bejegenden of erger. Want iedereen wist toch dat veel vrouwen ‘iets in zich hebben, dat maakt dat zij verkracht willen worden’, aldus een ter zake kundige arts anno 1926. Zo werd er eind negentiende en ook gedurende de twintigste eeuw door velen gekeken naar vrouwen die slachtoffer waren van seksueel geweld en seksuele intimidatie: vol ongeloof en achterdocht.
Onder invloed van #metoo lijkt het eeuwenoude vrouwbeeld te kantelen. Vele slachtoffers van seksueel geweld stapten over de angst heen niet geloofd te worden, en deelden hun ervaringen. Is dit het begin van een cultuurverschuiving, of speelt ons traditionele denken over de bedrieglijke vrouw nog altijd door?
Cultuurhistorica Willemijn Ruberg, die verkrachtingszaken uit de 19e en 20e eeuw onderzocht, is te gast.
Salvador Bloemgarten I.M.
Hij was een historicus en hij was veel meer: muziekliefhebber, amateurzanger en muziekrecensent. En natuurlijk was Salvador Bloemgarten als onderduiker een Joodse oorlogsoverlevende. Hij beschreef het leven en werk van de Joodse emancipator en socialist Henri Polak en schreef verscheidene boeken over de moderne Joodse geschiedenis. Afgelopen week stierf Bloemgarten op de leeftijd van 93 jaar aan een longontsteking.
Zijn buurman, schrijver en kenner van de Joodse geschiedenis Max Pam herdenkt Salvador Bloemgarten.
Hieronder 4 columns die Bloemgarten voor OVT maakte.
Tijdgeest: Psalmanazar, de blonde Taiwanees
1703, Londen. Een jongen met de mysterieuze naam Psalmanazar arriveert in Engeland. Iedereen wil hem ontmoeten. Psalmanazar claimt namelijk afkomstig te zijn uit het verre eiland Taiwan. Maar het zit net anders in elkaar. Deze exotische inboorling blijkt namelijk een blonde bedrieger.
Dat is kort samengevat de inhoud van de eerste aflevering van de serie Tijdgeest die Julie Blussé maakte voor OVT, over vreemde ideeën uit het verleden. Beschikbaar als podcast en de komende weken uitgezonden in OVT. Abonneer u nu op de podcast van Tijdgeest en luister direct de volgende aflevering!
Meer info: www.vpro.nl/tijdgeest
Lees hier het interview met Julie Blussé over Tijdgeest uit de VPRO Gids.
Palestijnse broederstrijd
We haten elkaar meer dan de Joden is de intrigerende titel van het boek van Els van Diggelen. De historica verbleef een jaar lang in de Palestijnse gebieden en schreef een geschiedenis van de Palestijnse broederstrijd tussen Fatah en Hamas en eerdere ‘stammenstrijden’. De onderlinge tweedracht blijkt historisch ingebakken in de samenleving ter plekke en is misschien wel een groter Palestijns probleem dan de aanwezigheid van Israël, aldus de historica.
Historica Els van Diggelen is te gast.
Heilige Black Elk
Black Elk oftewel Zwarte Eland (1863-1950), was de laatste grote ziener en medicijnman van de Oglala-Sioux. En juist hij bekeerde zich tot het katholicisme, met als gevolg dat hij nu, ruim een eeuw na zijn bekering, heilig dreigt te worden verklaard. Er is althans in een mis opgeroepen tot zijn heiligverklaring door dolzinnige gelovige fans. Maar hoe zit het met de proseliet Black Elk en wat dreef hem in 1904 naar de katholieke kerk?
Indianenkenner Serv Wiemers komt praten over de visionaire Zwarte Eland
Bekeerling Snouck Hurgronje
Hij werd gegrepen door de islam, liet zich opleiden tot arabist en bekeerde zich uiteindelijk tot de islam. Het betreft hier Christiaan Snouck Hurgronje, de Nederlandse wetenschapper en avonturier uit de late negentiende eeuw. Hij trouwde islam-conform met verscheidene vrouwen en reisde af naar Mekka. Het bleek een reis met een treurige afloop.
Schrijver Philip Dröge reisde Snouck’s religieuze avonturen virtueel na en schreef Pelgrim. Leven en reizen van Snouck Hurgronje.
Het Spoor Terug: Hittegolf (deel één van een tweeluik)
In het enorme archief van Jan Wolkers vond biograaf Onno Blom een laatje met de titel Hittegolf. Erin een stapeltje krantenknipsels, een aantekeningenboekje en dertig pagina's typoscript met een onafgemaakt en dus ook onbekend verhaal van de schrijver. Hittegolf zou een liefdesgeschiedenis worden tegen de achtergrond van de Amsterdamse hete zomer van 1966. Een zomer die Wolkers en zijn vrouw Karina volop meebeleefden en ook nauwgezet documenteerden. Zij waren erbij toen na maanden onrust op 13 en 14 juni in Amsterdam de vlam in de pan sloeg. Bouwvakkers hadden bij een demonstratie een collega verloren. De revolutie tegen het gezag leek te zijn uitgebroken.
De geschiedenis rond de mislukte, gelijknamige en onbekende roman van Wolkers, verhalen van ooggetuigen en betrokkenen over de rellen, en de verstrekkende gevolgen van de hete zomer van 1966.
Een documentaire-tweeluik van Michal Citroen.