Schotland wil uit het Verenigd Koninkrijk en terug in de EU. Daarom moet er volgens de Schotten een nieuw referendum komen over de onafhankelijkheid, want een onafhankelijk Schotland kan lid worden van de Europese Unie. Maar wat hebben en wat hadden de Schotten met Europa?
Universitair docent in de Schotse geschiedenis Esther Mijers praat ons vanuit Edinburgh bij.
OVT
OVT 2 april 2017
Deze week in OVT hoe Nederlandse wetenschappers bepaalden dat twee graden het magische grensgetal van de klimaatverandering moest zijn, populisme van Koekoek tot Wilders, waarom Schotland meer van Europa houdt dan het VK, de wilde avonturen van vriendinnen Robby en Jos in den vreemde, en al eeuwen verjaarde moordzaken heropend.
In Het spoor terug een portret van de Sioux-activist Tamara Howard tijdens de laatste dagen van het protest bij Standing Rock, tegen de achtergrond van de geschiedenis van de moeizame relatie tussen de inheemse bevolking en de Amerikaanse overheid.
grote verjaarde moordzaken
Bonifatius werd slachtoffer van zijn agressieve bekeerdrift, onze Willem stierf door de hand van een religieuze terrorist, de Franse revolutionair Marat werd in bad vermoord door een opgestookte vrouw, en Leon Trotski kwam aan zijn einde door een paar welgemikte bijlslagen in opdracht van kameraad Stalin. Anne Doedens en Marijke van de Vrught schreven Moord en doodslag, over roemrijke politieke moorden.
De auteurs zijn te gast.
twee graden als magisch getal
In 2015 stelde de wereld zich in Parijs ten doel de kllimaatopwarming tot onder de twee graden te beperken. Nu Trump het klimaatakkoord naast zich neerlegt vrezen velen niettemin dat we die twee graden zullen overschrijden. En dat terwijl al jaren de consensus is dat die twee graden een soort magisch getal vormt, een grens tussen een ernstig klimaatprobleem en een onbeheersbare klimaatramp. Wat blijkt nu: het getal is een Nederlandse uitvinding, al in 1989 door onder andere klimaatwetenschapper Rob Swart vastgesteld. Hij komt vertellen hoe ze op dat getal kwamen, hoe het een streefgetal van het mondiale klimaatbeleid werd, en hoe erg het is als we erover heengaan.
Rob Swart is te gast.
populistenhistorie
Er gaat geen dag voorbij of het begrip populisme komt weer voorbij. Historicus Koen Vossen verdiept zich al jaren in rancuneuze en vloeibare partijtjes van het Interbellum via Koekoek tot Wilders.
Volgende week houdt hij een lezing op een Leids symposium over de populisten als historische verschijnsel, deze week is hij bij ons te gast.
beter dan een jongensboek
In de jaren ’40 trekken de vriendinnen Robby en Jos de wijde wereld in als zangduo ‘de Rojo’s’. Ze trokken per ezel door Spanje, traden op met Josephine Baker, speelden voor het Vreemdelingenlegioen in Algerije, beleefden de intocht van keizer Haile Selassie in Ethiopië en zakten op een rivierboot de Congostroom af. De historici Timo van Barneveld en Arnout Janmaat beschreven hun bewogen levens vol liedjes, deuntjes en treurige vrolijkheid in het boek Meisje zoekt meisje. De muzikale wereldreis van Jos en Robby, dat avontuurlijker leest dan menig fictief jongensboek.
De schrijvers zijn te gast.
het spoor terug: de laatste dagen van standing rock
Het afgelopen jaar verzamelden duizenden Sioux-indianen, milieu-activisten en steunbetuigers zich in het reservaat Standing Rock in Noord-Dakota. Ze protesteerden tegen de aanleg van de bijna 2000 kilometer lange oliepijpleiding, die vlak langs het reservaat door de Missouririvier loopt.
De Sioux vrezen dat het (drink-)water in de rivier wordt vervuild. Bovendien doorkruist de pijpleiding heilige grond, dat hen in een verdrag uit 1868 is toegezegd door de federale overheid. Begin 2017 is er nog een kleine groep waterbeschermers ter plaatse. Tammy Howard is daar een van. Samen met haar vrouw Ceci en haar hond Orion besluit ze zo lang mogelijk te blijven. Tot het kamp door het leger wordt ontruimd.
Laura Stek maakte een Spoor Terug over Standing Rock, met een historische reflectie op dat andere grote protest uit 1973: Wounded Knee. Bekijk daarnaast hier de interactieve versie van de docu met audio, fotografie en film.
Met dank aan: Tammy Howard, Ceci Pangelinan en Jolanda Kirpensteijn