Dwarse denkers

Hij was niet de belangrijkste, maar wel de beroemdste revolutionair aller tijden. Hij werd El Commandante genoemd. Met snor, baard en lange wapperende haren werd hij de junglesoldaat het modelvoorbeeld van een mens in verzet: Ernesto Guevara, beter bekend als Che. Tot op heden wordt zijn beeltenis op T-shirts gedragen, als teken van onbestemd verzet. Che werd geboren als Argentijnse bourgeois-jongen en stierf in gevangenschap in 1967.

Een gesprek met historicus en professor in Caraïbische Geschiedenis Gert Oostindie, Zuid-Amerika-correspondent Marjon van Royen en vaste historicus Wim Berkelaar.

Ze droeg oude spiraaltjes als armbanden, maar was later tegen anticonceptie. Ze was het boegbeeld van de seksuele revolutie, maar pleitte later voor geheelonthouding. En gelijkwaardigheid tussen man en vrouw? Daar moest ze helemaal niets van hebben. Germaine Greer was een prettig vat vol tegenstrijdigheden, een ongrijpbare feminist. Ze schreef de wereldwijde bestseller en een van de belangrijkste boeken binnen de feministische literatuur: De vrouw als eunuch (1970). Kort samengevat door Greer zelf met de quote: ‘de wereld heeft zijn ziel verloren en de vrouw haar sekse.’

Een gesprek met hoofdredacteur van de Groene Xandra Schutte, literair recensent Elsbeth Etty en huishistoricus Wim Berkelaar.

Hij zette zijn diepe basstem in voor het gevecht voor gelijke rechten. Zanger, acteur, intellectueel, communist en burgerrechten-activist Paul Robeson. Hij was de beloofde ‘leider van het zwarte volk’, had in een adem genoemd kunnen worden met Malcolm X en Martin Luther King, maar werd uiteindelijk verguisd vanwege zijn onvoorwaardelijke steun aan Stalin. Hij werd geboren in Princeton New York in 1898 als zoon van een ontsnapte tot slaaf gemaakte die later predikant werd. Studeerde als derde zwarte student aan een prestigieuze universiteit, had een loopbaan als acteur-zanger-activist, en raakte tegen het eind van zijn leven in een zware depressie.

Een gesprek met publicist Julian With, Amerikanist Eduard van der Bilt en huishistoricus Wim Berkelaar.

Hij zocht de tegenstand niet op; de tegenstand zocht hem op. Het was 1989, zijn boek kwam uit en even later sprak de ajatollah zijn fatwah over hem uit. De rest is geschiedenis. Salman Rushdie. Zijn boek De Duivelsverzen opende de doos van Pandora. Er bleek een hele wereld vol ongenoegen en rancune over de westerse suprematie en waarden te bestaan. En dat in het jaar van de de val van de Muur, die het einde aankondigde van het grote ideologische conflict in de wereld tussen oost en west.

Een gesprek met schrijver en essayist Stephan Sanders, schrijver Abdelkader Benali en historicus Wim Berkelaar.

Ze verruilde haar pen voor een pistool en werd de Jeanne d’Arc van naoorlogs Duitsland genoemd: Ulrike Meinhof. Journalist, actievoerder en gewapend revolutionair. Geboren in 1934, groeide ze op zonder vader of moeder, onder de hoede van een voormalige huisvriendin van de familie. Ze brak door als linkse publiciste en eindigde als de beroemdste vrouwelijke terrorist ter wereld. Haar dood in 1976 – vermeende zelfmoord – maakte haar tot martelaar van links.

Een gesprek met Duitslandhistoricus Jacco Pekelder, Duitslandcorrespondent Anette Birschel en huishistoricus Wim Berkelaar.

‘Oriana Fallaci, schrijver’, liet ze op haar grafsteen beitelen; meer niet. Ze koos de mannelijke aanspreekvorm, om duidelijk te maken dat er met haar niet te spotten viel. Ze was fameus: als vrouwelijke oorlogsverslaggever, als interviewer van de machtigen der aarde als Kissinger, Arafat, en Khomeini. Evenzeer was ze fameus als schrijver van twee boeken: Brief aan een ongeboren kind en Een man. Berucht werd ze tenslotte als schrijfster van het pamflettistische boek De woede en de trots, over het gevaar van de kolonisering van Europa door de Islam. Ze werd geboren in 1929 als dochter van een antifascistisch verzetsman in Italie. Ze stief in 2006, na een veelbesproken en turbulent leven.

Een gesprek over Oriana Fallaci met Italië-correspondent Anne Branbergen, journalist en rabbijn Tamarah Benima en met onze vaste historicus Wim Berkelaar.

Een klein hoedje, grote pilotenbril en een sigarettenpijpje. Steevast bezopen en gedrogeerd, het liefst scheldend en schietend. Hij leefde op straat, in hotels, bars en vliegtuigen, logeerde bij de Hell’s Angels en dreef president Nixon tot waanzin. Journalist Hunter S.Thompson is fameus om zijn schrijven en zijn eeuwige klieren op leeftijd.Hij werd geboren in Louisville, Kentucky in 1937, haatte zijn geboortestreek en vond de zogenoemde ‘gonzo-journalistiek’ uit, waarin de auteur zich helemaal in zijn onderwerp gooit. In 2005 werd hij dood aangetroffe. Zelfmoord, stelde de deskundigen vast.

Het verhaal van Hunter S. Thompson, verteld door Amerika-kenner Jan Donkers, schrijver Joris van Casteren en huishistoricus Wim Berkelaar.

Ze is de hogepriesteres van het neo-liberalisme, de koningin van het egoïsme en fervent anticommunist. Leden van de ultraconservatieve Tea-Party hebben haar portret boven de schoorsteen – en misschien zelfs boven hun bed hangen. De lezers van Time Magazine vonden haar roemruchte werk Atlas Shrugged uit 1957 het meest invloedrijke boek van 20e eeuw, op de bijbel na. Schrijfster en cultuurcritica Ayn Rand is inmiddels een van de invloedrijkste vrouwen ter wereld. Schrijfster ook van het boek The Fountainhead.

Een gesprek met Ayn Rand-kenner Floor Rusman van NRC Next, Ivo van Hove, artistiek directeur van Toneelgroep Amsterdam en historicus Wim Berkelaar.

‘Dit is de geschiedenis van een riool,’ zo schrijft Alexander Solzjenitsyn in zijn magnus opus De Goelag Archipel, het getuigenisboek van zijn kampleven. De schrijver die als geen ander het moordende kampsysteem beschreef, deed dat voor het eerst in 1962 met zijn novelle Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsji. Solzjenitsyn stierf als in 2008 als aanhanger van het oude tsaristische moedertje Rusland. Bij leven was hij de ‘pain in the ass’ van kameraad Stalin. Zijn boek over de Goelag was in de jaren zeventig een bestseller buiten Rusland en werd in de Sovjet Unie zelf verboden, maar was onderhands het clandestiene zwartboek tegen Stalin.

Een gesprek met slavist en journalist Hella Rottenberg, schrijver en oud-Rusland-correspondent Alexander Munninghoff en vaste gast historicus Wim Berkelaar.