Op een doordeweekse dag bezocht de VPRO Gids enkele trouwe OVT-luisteraars en sprak met hen op hun vaste luisterplek over hun zondagochtendrituelen.
zondag 22 oktober in OVT
Hoorn
Els (1941), cultuurhistorische gids en Harm Stumpel (1948), gepensioneerd marktonderzoeker/docent
Els: ‘We luisteren al vanaf het begin.’
Harm: ‘Zeker.’
Els: ‘De radio staat ’s ochtends altijd aan.’
Harm: ‘Altijd Radio 1. Al die andere zenders zijn vervelend. Op Radio 4 kletsen ze teveel. Rond kwart voor tien ga ik naar beneden en maak ik twee cappuccino’s. Die breng ik naar boven wanneer de begintune van het programma begint. Het lukt niet altijd, maar dat is wel de planning.’
Els: ‘Het lukt je 99 van de honderd keer. Ik blijf liggen en laat me lekker verwennen.’
Harm: ‘Ze krijgt elke dag twee cappuccino op bed.’
Els: ‘Ssst.’
Harm: ‘Ja, meisje.’
Els: ‘Mijn moeder kreeg ook altijd ontbijt op bed.’
Harm: ‘De eerste keer zit er yoghurt en fruit bij. Op een gegeven moment ga ik naar beneden om nog twee cappuccino’s halen en zet ik de oven aan. Na elf uur breng ik warme croissantjes met soms wel vijftien soorten kaas.’
Els: ‘Hebben we keus. We lezen en luisteren.’
Harm: ‘Af en toe wordt er commentaar gegeven. Ik denk dat ik het meeste commentaar geef.’
Els: ‘Meestal zijn we het wel met elkaar eens.’
Harm: ‘Soms tettert ze er tussendoor, hè meisje, en zeg ik: “Even wachten.”’
Els: ‘Dat zeg ik ook weleens tegen jou. We zijn al veertig jaar bij elkaar. Je moet bepaalde tradities hebben Hij geeft mij nooit bloemen, maar ik heb een volkstuin, dus ik geef hem regelmatig een boeket. De rollen zijn omgekeerd. We zetten geen wekker. Als we wakker worden zetten we Vroege vogels aan. Daarvan vind ik de klassiek muziek altijd zo mooi.’
Harm: ‘Jullie hebben de begintune van OVT veranderd. Verschrikkelijk.’
Els: ‘Vinden we niet leuk en daar hebben we al eerder over geschreven. Opeens waren de tempi veranderd. Kunnen we niet aan wennen.’
Harm: ‘Het is wat atonaal. De akkoorden wringen. Het klopt niet.’
Els: ‘Echt niet mooi.’
Harm: ‘Op zondag voor twaalven doen we niets.’
Els: ‘En de familie weet dat. Mijn zus zegt dat is bij jullie traditie dat moet je in stand houden. Om twaalf uur begint de zondag.’
Wognum
Jan (1951), gepensioneerd assistent-accountant, en Corien Overtoom (1954), afgekeurd administratief medewerkster
Corien: ‘Halfnegen gaat de wekkerradio. Elke dag. Tot negen uur luisteren we naar Vroege vogels. Dan ga ik eruit om de katten te verzorgen en ontbijten we. Nee, niets iets speciaals op zondag. Gewoon brood met een heleboel thee.’
Jan: ‘Voor mij altijd muesli met yoghurt.’
Corien: ‘En we lezen de krant. Die verdelen we.’
Jan: ‘Ieder een stuk Noordhollands Dagblad.’
Corien: ‘Daarna ga ik weer naar boven. Kruip ik erin, ga ik zitten in bed en luister ik verder naar de radio. Als ik het begin van OVT hoor, kleed ik mij aan kom ik beneden en gaat hier de radio aan.’
Jan: ‘Het is een mooie installatie, maar wel een beetje ingewikkeld om te bedienen. En een ellénde achter die kast.’
Corien: ‘Al die snoeren.’
Jan: ‘Toch is er niet eentje overbodig.’
Corien: ‘Dan zetten we koffie en aangekleed luister ik hier verder.’
Jan: ‘Ik zit meestal aan de eettafel.’
Corien: ‘Hier op de bank woon ik, zeg ik altijd.’
Jan: ‘Ze schiet er haast wortel.’
Corien: ‘Aangekleed op de bank met cappuccino. Hij wil gewoon zwart.’
Jan: ‘Wel met zoetjes.’
[de telefoon gaat]
Corien: ‘Neem jij hem?’
Jan: ‘Met Jan Overtoom… Mooi zo... De laptop is klaar!’
Corien: ‘Gelukkig! We kregen helemaal geen email meer.’
Jan: ‘Hij wordt nu tien keer zo snel, zei die man.’
Corien: ‘Boven staat hij altijd op Radio 1. Hier soms op Classic FM of Radio 4. Als OVT heel interessant is, doe ik verder niets, maar vaak doe ik spelletjes op mijn mobiel. Candy Crush, blokpuzzels of wordfeud met mijn kinderen.’
Jan: ‘Ik zit heel veel te sudokuen. Al het me echt boeit, luister ik wel goed.’
Corien: ‘Na twaalf uur blijft-ie aan en ga ik van alles doen. Wassen, strijken. Wat er nodig is.’
Jan: ‘Bij ons is zondag wasdag.’
Amsterdam
Josje Huijzer (1949), kunsthistoricus
‘Omdat ik heel jong gescheiden ben, heb ik mijn twee kinderen vrijwel alleen opgevoed. Op zondagochtend keken we eerst samen televisie, naar De freules en Theo en Thea. Als het tien uur was gingen ging ik naar de keuken. De bekende OVT-tune was voor de kinderen ook het signaal dat moeders naar de keuken ging. Dat was mijn rustpunt van de week. Zat ik, toen nog bij de oude bakelieten radio van mijn opa, heerlijk twee uur mijn geest te scherpen. Mijn dochter zei toevallig vorig jaar nog een keer: “Oh mam, als ik dat muziekje hoor, ben ik direct weer thuis.” Tegenwoordig staat op drie plekken in huis de radio aan, want ik wil niks missen Zeker niet tijdens OVT. Anders zit je in een verhaal, moet je naar de wc en mis je een stuk.'
'Tegenwoordig luister ik met mijn man. Ik zit hier en hij zit naast mij op net zo’n krukje. Moet hij zijn mond houden en dat is altijd een probleem. Dan zit ik hem heel kwaad aan te kijken. Mijn keukentje is heel eenvoudig, terwijl het huis nogal ruim is. Het is ook een wereld van verschil met de grote en zonnige woonkamer. Je zou zeggen, ga lekker daar zitten, maar het gebeurt niet. Best knullig. Elke zondag zitten we hier in onze pyjama. Ik maak meestal yoghurt met allemaal gezonde vruchten en noten, en hij eet standaard een boterham met hagelslag. Verder sinaasappelsap en cappuccino. Alles hebben we hier bij de hand en dan zetten we maar weer een kopje. We luisteren en als er aanleiding toe is, kletsen we een beetje. Het ziet er heel ongezellig uit maar wij hebben het heel gezellig. Het is ook een beetje ongemakkelijk, maar daar zijn we aan gewend. Misschien zit nog ergens in mij hoofd dat de kinderen in de kamer spelen en zitten we daarom hier.'
het jubileum
4 oktober 1992. De eerste uitzenddag van OVT blijft vooral in herinnering vanwege de vliegramp in de Bijlmer, waarbij 43 dodelijke slachtoffers vielen. De OVT-redactie vond het minder gepast om het 25-jarig jubileum begin oktober te laten samenvallen met de herdenking van de Bijlmerramp, reden waarom de feestelijke uitzending nu op 22 oktober plaatsvindt, in het gebouw van Beeld en Geluid in Hilversum. Centraal in de uitzending staat 1992, het jaar waarin de Europese Unie werd opgericht, de Sovjet-Unie net ten grave was gedragen, mr. G.B.J. Hiltermann voor de Avro-radio nog steeds ‘de toestand in de wereld’ besprak (waarbij steevast werd benadrukt dat wij in het vrije Westen leefden), de vers gekozen Amerikaanse president Bill Clinton een nieuwe liberale wereldorde leek in te luiden, en de vermaarde filosoof Francis Fukuyama zijn controversiële Het einde van de geschiedenis en de laatste mens schreef, waarin hij betoogt dat na het einde van de Koude Oorlog de westerse liberale democratie overal op aarde als regeringsvorm zou worden omhelsd. De vraag luidt nu hoe de man daarbij kwam, en wat ervan waar is gebleken. Daarnaast wagen historici zich in de uitzending aan een toekomstvoorspelling.