Het lijkt alweer zo lang geleden, die nacht van 5 op 6 februari, waarin de aarde in het zuiden van Turkije harder schudde dan die ooit heeft gedaan.

De paniek in de appjes van mensen uit het gebied, de totale verbijstering over de omvang van de ramp, de Giro555-inzamelactie.

Het is nog geen twee maanden geleden, en toch is die ramp alweer zo weggezakt in ons geheugen.

De camera’s staan alweer op andere crises gericht.

Ik volgde alle berichtgeving intensief, Turkije gaat me aan mijn correspondentenhart.

En toch besefte ik de gevolgen niet goed, totdat ik zelf ging kijken.

Schrijfster en arabist Meltem Halaceli reisde mee. Haar grootouders en ouders komen uit Hatay, de zwaarst getroffen provincie in Turkije, pal aan de grens met Syrië.

We reisden eerder door Hatay, net na het begin van de Syrische burgeroorlog.

Tot die tijd had de grensstreek geprofiteerd van Turkije’s charmeoffensief naar het Midden-Oosten.

De buren konden visavrij komen shoppen in Turkije, grenssteden als Antakya, Iskenderun en Gaziantep waren booming.

Turkije hield de deuren open na het begin van de oorlog en ving in de afgelopen twaalf jaar bijna vier miljoen vluchtelingen op.

Het werd een verdrietig weerzien.

Meltem vond haar neef en ooms terug tussen de puinhopen van de eeuwenoude stad. Alles kwijt, ze waren vluchteling geworden in eigen land.

Op de plekken waar ooit de klinkende thee- en rakiglazen klonken, denderde nu een eindeloze parade van vrachtwagens.

De stad is in razendtempo overgenomen door bouwbedrijven vanuit het hele land.

Terwijl buurtbewoners ons vertelden over tantes en ooms, zelfs kleine kinderen, die nog altijd niet waren geborgen, werd de stad al opgeruimd.

De regering heeft haast, de verkiezingen in mei staan voor de deur en de beelden van verwoeste steden moeten zo snel als mogelijk van televisie.

Ik moest denken aan Naomi Klein en haar boek over rampenkapitalisme, The Shock Doctrine.

Iedere crisis is een business opportunity.

We lazen de namen van de transportbedrijven op de vrachtwagens, uit Kayseri, Konya. Steden ver buiten het rampgebied maar diep in het Anatalische hartland dat al jaren trouw voor de regeringspartij stemt.

Maar schoonmaken is niet alleen business en niet alleen politiek.

'Schoonmaken is wat we het beste kunnen in dit land,' zei een bevriende schrijver in Istanbul.

Ik moest lachen bij die woorden.

Bij mijn eerste kennismaking met Istanbul kreeg ik blauwe plastic zakjes onder mijn schoenen aangereikt door mijn makelaar. Dan vervuilden mijn stoffige schoenen de appartementen die ik bezocht niet.

Turkije is een land vol ongeschreven regels, die allemaal gaan over properheid.

Nooit de onderkant van je schoenen laten zien, geen hand in je haren, schoenen buiten laten staan, wassen voor je de moskee betreedt.

Maar Turkije wast ook liever zijn herinneringen schoon.

Ik zag het na terreuraanslagen als het plein van de aanslag in razendtempo werd schoongeveegd.

Of in de zwarte bladzijden in de wordingsgeschiedenis van dit land.

Wie het er toch over wil hebben, wordt vervolgd.

Antakya is een grote plaats delict, zei een advocaat die we bezochten: 'Hier is een massamoord gepleegd.'

De dader was niet de aardbeving, maar de corrupte aannemers en de overheid die nog wat bijverdiende met ontheffingen voor de overtreden regels.

Meltem keek verbijsterd naar de graafmachines en vrachtwagens en sloeg haar handen op haar oren. 'Ik wil het niet horen.'

De ware naschok van de aardbeving is het blijvende wantrouwen.

Tegen huisbazen die plechtig beloofden dat hun appartementen veilig waren. Tegen de aannemers die nu de steden weer gaan opbouwen.

Een landschap vol met leugens.

Niemand in Antakya is er op gerust dat de monumentale straatjes met synagogen, kerken en moskeeen, in oude staat zullen worden herbouwd.

En ook Antakya als opvangplek voor de Syrische buren in nood is verwoest.

'Wij hebben genoeg gedaan,' hoorde ik de eigenaar mopperen van het hotel in Antakya waar ik vaak verbleef. 'Als Europa zich zo’n zorgen maakt over de Syriërs, waarom nemen jullie ze dan niet op,' vroeg hij.

Ik zweeg.

'Anders moet je je mond houden.'

Frontlinie: 'De naschok' is donderdag 6 april te zien op NPO 2, om 20.25 uur.

• In de vorige Frontlinie-uitzending, 'Aan de rand van de revolutie', besteedden we aandacht aan Koerdisch-Iraanse demonstranten die gedwongen waren gevlucht uit Iran. The Guardian maakte onlangs een prachtige reeks portretten van zeven eveneens uit Iran gevluchte vrouwen.
• Wil je meer weten over de Turkse verkiezingen? Bureau Buitenland doopt zich deze weken regelmatig om tot Büro Türkiye. De eerste aflevering is nu te beluisteren, met speciaal aandacht voor de Koerdische stem.
• Gisteren was de laatste dag van het Movies that Matter Festival. Had je geen tijd om naar de Hofstad af te reizen? Dan heeft 2Doc.nl in ieder geval een rijk archief aan documentaires die eerder op het festival te zien waren en nu online beschikbaar zijn.
• In de docureeks Tweeling volgt Bregtje van der Haak de Eritrese Merhawit en haar zoons, de eeneiige tweeling Hiyap en Evenezer. Zij werden geboren op een bootje op de Middellandse Zee. Hoe redden zij zich nu in Europa?
• Tot slot, daal af met The New Yorker in de goudmijnen van Zuid-Afrika. Daar is een bloeiende, maar ook zeer criminele economie ontstaan, met verregaande gevolgen voor het land en z'n inwoners.

Tot de volgende,

Bram Vermeulen