Je vrouw en vijf kinderen in één nacht verliezen omdat de bevrijders van je land een verkeerde inschatting maken. Dat overkwam Abdullah Rashid Saleh.

Jim Schulpen

Abdullah keek net naar buiten toen hij het gevechtsvliegtuig aan zag komen. Vanaf de grond kon hij niet zien uit welk land deze kwam. Een enorme explosie die de donkere nacht felrood kleurde blies muren omver als dominostenen en liet glas tot in de verre omtrek barsten. 

Voor zijn ogen zag Abdullah de pui van zijn woning loskomen en op zijn gezin vallen. Overal lag glas. Onmiddellijk zag hij dat een van zijn dochters het niet had overleefd: 'Haar hoofd lag open en je zag de hersenen op de grond liggen.' Zijn andere dochter van veertien was er slecht aan toe: 'Ze leek wel doormidden gesneden. Ik wist niet wat ik moest doen. Moest ik degene helpen die aan het sterven is of een ander optillen en wegdragen?'

Abdullah en een aantal van zijn kinderen, vernoemd naar zijn overleden kroost

Abdullah komt oorspronkelijk uit Tikrit, de geboortestad van Saddam Hussein. Hij probeerde te vluchten maar raakte - net als vele anderen - niet verder dan Hawija, de laatste stad in IS-gebied op weg naar Kirkuk. Toen een Nederlandse F-16 in 2015 een bommenfabriek van IS in de Irakese stad Hawija bombardeerde werd ook de naastgelegen woonwijk getroffen. Na jaren stilte geeft de Nederlandse overheid in 2019 toe dat die aanval nooit op die manier plaats had mogen vinden.

 

 

 

 

 

 

Met stukken glas in zijn eigen benen en handen besloot Abdullah zijn gezinsleden een voor een naar buiten te dragen. Drie zonen, twee dochters en zijn vrouw. In alle chaos lukte het hem om naar het ziekenhuis van Hawija te komen, maar eenmaal daar was het voor de meesten al te laat. 

'Mijn dochter vroeg: "papa, is mijn moeder dood of leeft ze nog?" Ik zei dat ze nog leefde, ook al was ze toen al overleden. Vervolgens vroeg ze naar haar broertje Mahmoed. Opnieuw zei ik dat hij nog leefde, al was dat niet zo.' Abdullah's stem stokt. 'Mijn dochter kuste me zei: ik kan het niet meer volhouden. Mijn leven is voorbij. Ik moet afscheid van je nemen, knuffel me. Ik hou van je en ik zal je missen.'

Abdullah en zijn zoon Hamoed bezoeken de graven van hun familie

Inmiddels woont Abdullah weer in zijn geboortestad Tikrit, vlakbij de rivier de Tigris met uitzicht op de oude paleizen van Saddam. Hij heeft zijn leven weer opgebouwd maar praat met heimwee over de goede oude tijd. Sinds 2003, de inval van de Amerikanen, is het fout gegaan met Irak. Dat is een sentiment dat heel veel mensen daar delen.

Samen met zijn enige overlevende kind Hamoed rijdt hij nu elke week ruim honderd kilometer naar het graf van zijn gezin. De graven zijn slechts aangegeven met een paar kapotte stoeptegels. IS stond niet toe dat nabestaanden echte grafstenen gebruikten. 'Ik zou er vaker naartoe willen, maar ik kan niet anders. Als ik ze niet bezoek kan ik 's nachts niet slapen. Om hier te zijn geeft me een goed gevoel.' Zijn huis in Hawija hoeft hij nooit meer te zien. De herinnering aan zijn familie is te zwaar.

In Tikrit heeft Abdullah een nieuw gezin gesticht: hij kreeg vier zonen en twee dochters. Hij heeft ze vernoemd naar zijn overleden kinderen. 'Zo krijg ik het idee dat ik mijn verlies enigszins kan compenseren. Als ik de naam van een van mijn overleden kinderen roep, dan zal iemand antwoorden. Op deze manier probeer ik het verlies van mijn kinderen niet te voelen.'

kijk en lees verder