United States of Secrets: The Program
Donderdag 20 oktober, 22.35 uur, NPO 2
2Doc: donderdag 20 en 27 oktober, 23.35 uur op NPO 2
United States of Secrets (1) - The Program
De Amerikaanse overheid luistert sinds 9/11 eigen burgers af, iets wat de grondwet nadrukkelijk verbiedt. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Deze tweedelige documentaire werd al eerder uitgezonden door de VPRO in 2015.
Zonder Edward Snowden had de wereld misschien nog steeds niets geweten van de afluisterpraktijken van de NSA, een van de veiligheidsdiensten van de Verenigde Staten. Op basis van de door Snowden gelekte geheime documenten wisten programmamakers van de Amerikaanse publieke omroep PBS een gedetailleerde reconstructie te maken van de totstandkoming van het binnenlandse afluisterprogramma onder president Bush.
Ex-medewerkers van de NSA, journalisten en regeringsvertegenwoordigers vertellen in de documentaire United States of Secrets tot welke uitersten de regering ging om het afluisterprogramma onder de pet te houden. De intrigerende, tweedelige documentaire kijkt weg als een spannende politieke spionagethriller over het reilen en zeilen van een overheid die willens en wetens illegaal handelt door het internet- en telefoonverkeer van de eigen burgers af te luisteren.
land op z'n kop
Vier jaar lang lukte het de regering-Bush om de NSA-praktijken buiten de pers te houden. Tot The New York Times uitpakte met het afluisterschandaal. Het land stond op z’n kop. Dat de NSA informatie van buitenlanders aftapt, tot bevriende leiders als Cameron en Merkel aan toe, soit. Maar de eigen burgers afluisteren? Het volk schreeuwde moord en brand. De bescherming van Amerikaanse staatsburgers was immers al sinds 1792 geregeld door het vierde Amendement op de grondwet.
Hierin ligt vast dat de persoonlijke levensvrijheid van Amerikanen niet geschonden mag worden door de overheid, tenzij er een gerechtelijk bevel aan ten grondslag ligt. En dat bevel ontbrak, zeker gezien de grootschaligheid waarmee de nsa internet- en telefoonverkeer aftapte. Met de komst van Obama zou alles veranderen. Hij predikte zijn change-mantra aan ieder die het horen wilde en beloofde alle geheime activiteiten grondig tegen het licht te houden. Waar hij de privacy van Amerikanen wel besloot te respecteren, lijkt de rest van de wereld het nakijken te hebben. ‘Little change after Snowden’, kopte The Washington Post bijvoorbeeld. En er blijven nieuwe onthullingen komen.
De 2Doc United States of Secrets wordt uitgezonden in twee delen en is hier vervolgens een week online te zien. Deel één (bovenaan deze pagina) heet The Program en is vooral een reconstructie van de manier waarop de NSA in de nasleep van de terroristische aanslagen van 11 september 2001 het veelomvattende observatiesysteem opzette, tegen de regels in. Deel twee, Privacy Lost, laat zien hoe de geheime dienst meekijkt met de grote telecommunicatiebedrijven en zo vrijwel alle telefoon- en internetverkeer in de wereld in de gaten kan houden.