Het project Proof of Provenance heeft als doel om bij verschillende vormen van online content een certificaat van authenticiteit te leveren. Dit moet bewijs leveren dat een gepubliceerde tekst, foto, video of andere digitale vorm daadwerkelijk van de bron komt die wordt vermeld, en geeft inzicht in wat er gebeurd is met die content in de periode voordat de lezer of kijker het onder ogen krijgt. Een soort logboek dus. Hiervoor geeft de bron of leverancier van de digitale content een digitale handtekening. Een citaat is zo altijd herleidbaar en te traceren op aanpassingen en beeld krijgt een bewijs meegeleverd dat de gepubliceerde vorm is zoals de leverancier het in eerste instantie gepubliceerd heeft.
VPRO werkt mee aan het project Proof of Provenance: het bestrijden van desinformatie door middel van digitale certificaten.
Wat is Proof of Provenance?
Waarom is een certificaat van authenticiteit nodig?
In de huidige vorm van het internet moet informatie met wantrouwen benaderd worden. Citaten kunnen uit hun context verspreid worden, of vervalst. Beeld kan zijn bewerkt. Nieuwsberichten kunnen compleet uit de duim zijn gezogen. Met Proof of Provenance wordt het mogelijk om online informatie weer te kunnen vertrouwen. Het waarschuwt je of er met informatie mogelijk gerommeld is.
Bestrijding van fake news
Op webpagina’s waar citaten, nieuwsberichten of beelden van anderen verspreid worden is het vaak onmogelijk om de oorspronkelijke bron te achterhalen, laat staan te controleren op falsificatie. Met een simpele klik wordt het met Proof of Provenance mogelijk om te zien dat een uitspraak of stelling is bevestigd door de oorspronkelijke bron. Elke kopie van deze content die afwijkt van het origineel krijgt dit certificaat niet. Zo draagt Proof of Provenance bij aan de bestrijding tegen fake news.
Terugwinnen van vertrouwen in instanties
Mede door fake news en desinformatie heerst er meer wantrouwen jegens instanties die geacht worden op feiten gebaseerde argumenten te hanteren, zoals de Rijksoverheid, wetenschappelijke publicaties en journalistieke media. Door bij hun publicaties gebruik te maken van Proof of Provenance kan dit vertrouwen teruggewonnen worden.
Bijdrage aan mediawijsheid
We leren onze kinderen en ouders om voorzichtig te zijn op het internet. We waarschuwen ze voor phishing mails, valse advertenties, bubbelvorming en fabeltjesfuiken. Door de introductie van Proof of Provenance krijgt het publiek meer macht om zelf te achterhalen of een bron te vertrouwen is. We creëren daarmee meer mondige en kritische burgers, wat uiteindelijk een groot belang is voor het functioneren van een democratische samenleving.
Wie zijn er betrokken bij de ontwikkeling van Proof of provenance?
De partners die Proof of Provenance mogelijk maken zijn Koninklijke Bibliotheek, VPRO, KRO-NCRV, Nederlands instituut voor Beeld en Geluid, Waag, stichting Privacy by Design, Radboud Universiteit en stichting PublicSpaces.
'Kan je transparant zijn over de waarheid van de feiten die je presenteert? Dat is de grote vraag in dit project,' stelt Lennart van der Meulen, directeur VPRO. 'Proof of Provenance is als instrument belangrijk omdat je daarmee zaken kan natrekken die belangrijk zijn of worden in een maatschappelijk debat. Dat dienen wij als Publieke Omroep meer dan op straat te borgen, want naarmate informatie dichter bij onderzoeksjournalistiek en opinievorming komt is het belangrijk dat wat gepresenteerd wordt na te gaan is. Dat het onafhankelijk tot stand is gekomen, dat het inzichtelijk is dat zorgvuldig is omgegaan met informatie, dat afwegingen zijn gemaakt. Je bent verantwoordelijk dat je je feiten checkt zodra je nadrukkelijk iets wil agenderen of je mengt in een heftige discussie. Dat gebeurt nu bij journalisten via de journalistieke code, maar als het verifieerbare informatie betreft is het ook goed deze publiekelijk toegankelijk te maken.'
Om de digitale handtekening te kunnen doen moet je je browser voorzien van een extensie. Op het moment van deze testfase van Proof of Provenance is het alleen mogelijk om de handtekening te zien in Mozilla Firefox. Download Firefox hier.
Om de extensie te installeren klik je op deze link. Je krijgt hierna de melding 'Proof of provenance toevoegen?'. Klik op 'Toevoegen'.
Wanneer je deze pagina in Firefox opent of ververst zie je rechtsboven een melding dat er één Proof of provenance-fragment gevonden is.
Klik hierop en een lijst met ondertekende fragmenten verschijnt, voorzien van het emailadres van de ondergetekende. Je krijgt meer inzicht in het fragment door erop te klikken. Zo zie je om welke tekst het gaat en kan het fragment gekopiëerd worden om op een ander publiek domein te citeren zonder de ondertekening te verliezen.
©
Waag
Hoe werkt Proof of Provenance in de praktijk?
Proof of Provenance maakt gebruik van de app IRMA: een uniek privacy-vriendelijk identiteitsplatform voor zowel authenticatie als ondertekening, ontwikkeld door Privacy by Design. De doel van de app is dat bij identificatie van een burger alleen wordt gedeeld wat nodig is. Koop je iets bij de slijter? Dan deel je alleen je leeftijd. Huur je een auto? Dan is het bezit van een rijbewijs voldoende. In beide gevallen is het niet nodig om je BSN-nummer of sekse te delen. IRMA en Proof of Provenance zijn attribuut-gebaseerde technieken.
Deel alleen wat nodig is
Bij het authentiseren van online content is het ook niet altijd nodig om je naam, leeftijd of andere privégegevens te delen. Een medische uitspraak kan ondertekend worden door een arts met BIG-registratie, zonder dat de naam daarvoor nodig is. Journalisten kunnen onder naam van de redactie waar ze werken publiceren en authentiseren. Vermelding van de redactie is in dit geval voldoende omdat de redactie verantwoordelijk is voor wat de journalist schrijft en publiceert. Soms het inwonerschap van een stad het enige vereiste attribuut voor een certificaat van authenticiteit, bijvoorbeeld in discussies over de openbare ruimte.
Van pilot naar toekomst
Momenteel bevindt het project Proof of Provenance zich in de testfase. Wanneer de technische infrastructuur klaar is om op te schalen wordt het voor rangschikkingsalgoritmen van distributieplatforms (sociale media, zoekmachines) steeds aantrekkelijker om geauthentiseerde content voorrang te geven. Content zonder certificaat of dat is herverpakt in nieuwe certificaten omdat het bewerkt is, is immers minder goed te vertrouwen. Dat past in het plaatje van de strijd tegen nepnieuws, dat menig groot distributieplatform hoog op de agenda heeft staan. En als steeds meer door algoritme verspreide content een certificaat bevat, zal deze content ook steeds vaker geciteerd worden.