Vanuit die spagaat is PublicSpaces ontstaan, een coalitie van publieke organisaties die samen werken aan online alternatieven, waarin publieke waarden centraal staan. Want het kan en moet anders. We beginnen bij onszelf en vertellen graag hoe het er inmiddels voor staat.
Een beter internet begint bij jezelf
De VPRO is als publieke omroep verplicht om een groot publiek te bereiken. Dat doen we ook online. Naast onze website vind je ons op grote platforms als Facebook, Instagram en Twitter. Deze online omgevingen bieden veel mogelijkheden maar tegelijkertijd zien wij ook de problemen, bijvoorbeeld privacy-issues, fake news en de groeiende macht van grote, commerciële techbedrijven.
PublicSpaces x VPRO
Lennart van der Meulen, directeur van de VPRO, licht toe waarom de VPRO betrokken is bij dit soort vraagstukken: ‘Eigenlijk zijn we vanaf het allereerste begin heel geïnteresseerd in de ontwikkelingen van nieuwe technologieën en nieuwe media. Vanaf het moment dat 3voor12 werd opgericht, bijna 25 jaar geleden, volgen we het op de voet.’
In de afgelopen jaren is het gebruik van internet enorm toegenomen en zijn sociale media niet meer uit het dagelijks leven van de meeste mensen weg te denken.
©
Merlijn Doomernik
Lennart van der Meulen
Er zijn nieuwe systemen nodig en ik ben ervan overtuigd dat die er gaan komen. Daar moeten we als VPRO aan meewerken.
Lennart: ‘De online mogelijkheden zijn ook voor ons heel interessant en belangrijk. We kunnen en willen er niet omheen omdat je anders heel veel mensen mist, maar de publieke waarden worden met voeten getreden. Samen met collega-publieke omroepen en organisaties als onderzoeksinstituut Waag zijn we daarom op zoek naar alternatieven die beter bij onze publieke waarden passen.'
'De PublicSpaces-coalitie heeft als gezamelijk doel om publieke ruimtes en tools te ontwikkelen waarbij de commercie buiten de deur staat. Er zijn nieuwe systemen nodig en ik ben ervan overtuigd dat die er gaan komen. Daar moeten we als VPRO aan meewerken.’
de vpro over big tech
stappen gezet
Hoe kun je stapsgewijs tot een online omgeving komen die publieksvriendelijk is? Binnen de VPRO is Geert-Jan Bogaerts, hoofd Innovatie & Digitale Media, met een team aan de slag gegaan met een inventarisatie; welke online tools gebruikt de VPRO op haar website? Deze tools worden vervolgens middels een vragenlijst (download Excel) getoetst aan de waarden van PublicSpaces om te zien hoe deze scoren op bijvoorbeeld het gebied van privacy en bescherming van de persoonsgegevens.
Naar aanleiding van deze inventarisatie wordt er gekeken welke tools er vervangen zouden moeten worden en of er alternatieven zijn of dat deze tools ontwikkeld moeten worden. Over deze vervolgstappen lees je hier binnenkort meer.
Lennart: ‘De VPRO is proefkonijn. Uiteindelijk kunnen we op deze manier tot een keurmerk komen voor organisaties, zodat je weet wie er netjes met je gegevens omgaan. Wat dat betreft zou bewustwording eigenlijk ook een onderdeel van PublicSpaces moeten zijn; niet alleen naar de systemen kijken maar mensen ook mondig maken online.'
Op 11 en 12 maart 2021 organiseerden PublicSpaces, Pakhuis de Zwijger en Waag een conferentie om het internet te redden.Deze conferentie, mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van Binnenlandse Zaken, was een verdere zoektocht naar manieren hoe we het internet weer tot een gezonde publieke ruimte kunnen maken.
Tijdens een talkshow met programmamaker Roland Duong - die over dit onderwerp de podcastserie De slag om het internet maakt - en presentator Nadia Moussaid werd er gesproken over de gevaren van het huidige model, maar ook over concrete mogelijkheden en gezonde alternatieven. Te gast was onder andere programmamaker Nicolaas Veul, die eerder de documentaire #followme maakte over Instagram, óp Instagram.