10 x Future of Storytelling

Leonieke Verhoog geeft tien voorbeelden van innovatieve verhalen en verhalenvertellers die haar hart sneller doen kloppen.

In mijn hoedanigheid als conceptontwikkelaar bij de VPRO en als curator van het VPRO Medialab verdiep ik me vaak in nieuwe vormen van verhalen vertellen. Dit om te onderzoeken waar het naartoe moet met de VPRO in een alsmaar veranderend medialandschap.

Welke nieuwe platformen zijn er, wat voor karaktereigenschappen hebben die nieuwe platforms, wie weten er mooie verhalen mee te maken en hoe bereik je er de juiste mensen mee?

De laatste tijd ben ik op allerlei plekken mooie voorbeelden tegengekomen: van het Future of Storytelling-festival in New York tot de VR Days in Nederland, van IDFA Doclab tot Hackastory en het Cinekid Medialab.

Ter inspiratie zet ik er hier tien voor je op een rij (in willekeurige volgorde) en leg ik uit waarom ik er enthousiast van word. Ik hoor graag van je (in de comments of via @leolovestwtr) als je nog meer toffe voorbeelden weet.

Phallaina

Scrollstrip met audio

Op het Future of Storytelling-festival in New York trof ik in een hal vol virtual reality-installaties ook opeens een tafel met een iPad met daarop een app genaamd Phallaina. Ik ging zitten en, ondanks de korte tijd die ik had in de hal, kon ik niet meer stoppen met het verhaal. Phallaina is (voor zover ik weet) de allereerste scrolling graphic novel, waarbij je op een tablet of op je telefoon (voorkeur wel voor een tablet) een verhaal kunt lezen terwijl je door een stripverhaal met audio scrollt.

Het gaat over een meisje dat steeds vaker hallucinaties heeft. Telkens als ze zo’n aanval krijgt verschijnen er grote witte walvissen in beeld, minimaal gedaan met een mooi (parallax-)effect, en je weet dus al dat ze weer een aanval gaat krijgen als je weer zo’n walvis in beeld swipet. Dat maakt het dat je niet kunt stoppen.

Phallaina gaat over de persoonlijke transformatie van het meisje en het combineert wetenschap met mythologie in een spannend verhaal. Vooral de duikscènes waren als een droom, maar tegelijkertijd heel beklemmend, omdat de hoofdrolspeelster heel lang zonder adem kan, zo lang dat je het zelf ook benauwd krijgt. Dit project gebruikt geen fancy devices als virtual reality-brillen of hersenscanners, maar juist de eenvoud maakt dit project zo mooi. Zwart-wittekeningen, subtiele audiofragmenten en een steengoed verhaal. Aanrader dus.

Download de app voor Android, iPad of iPhone hier.

The {...} And

Intiem crossmediaal project

The {...} And is al een wat ouder project, heeft ook al een Emmy en een World Press Interactive Award gewonnen in 2015 en op vele festivals gestaan, maar ik leerde het pas kennen op het Immersive Network Summit van IDFA Doclab en ik kan niet ophouden met kijken, dus ik wil het met je delen.

Het is: een live experience, een interactieve documentaire, te zien als installatie of via de site, een app en een kaartspel.

De makers hebben een aantal behoorlijk intieme vragen opgesteld (wat herinner je je van onze eerste ontmoeting? Wat heb je me nooit durven vertellen? Wat moet ik doen waardoor je me zult verlaten?) en telkens voorgelegd aan een duo, dan wel ouders en kinderen, vrienden of partners.

Het duo wordt op drie manieren gefilmd, persoon #1 recht van voren, persoon #2 recht van voren en het duo van opzij in een medium shot. De drie camerastandpunten zijn alledrie naast elkaar gemonteerd, zodat je de reactie van beide partijen heel intiem kunt bekijken en ook hun lichaamshouding bij de antwoorden kunt zien. Vul op de site alvast een paar vragen in en je krijgt een hele rij aan filmpjes passend bij jouw antwoorden. Zelf het spel spelen kan ook, download de iPhone-app of koop het kaartspel. Let op: dit kan het begin of misschien wel juist het eind betekenen van een goede relatie!

Interactive Documentary jury (2015 Multimedia Contest) from World Press Photo on Vimeo.

Anyways

Een 360º VR-film voor zes deelnemers

Nog niet gezien of meegemaakt en vers van de pers, maar ik moet het delen, want PIPS:Lab – een kunstenaarscollectief bekend van theatervoorstellingen en interactieve installaties – heeft een VR-beleving gemaakt voor zes personen tegelijkertijd. En dat is bijzonder, want het is moeilijk om een virtual reality-beleving sociaal te maken. Met zo’n bril op je hoofd heb je toch vooral in je eentje een bijzondere ervaring en is er weinig tot geen interactie met anderen. Bekijk de trailer hiernaast en hou de site in de gaten om te zien wanneer en waar de installatie te bewonderen is.

Anyways: a synced 360º Cinematic VR Film for 6 participants from PIPSlab on Vimeo.

Notes on Blindness

Virtual reality-beleving: hoe is het om blind te worden?

Ik hoorde voor het eerst van het Notes on Blindness-project tijdens de Kaleido VR-tour in het filmmuseum Eye. Dit was een virtual reality-filmfestival waarbij je allerlei producties kon bekijken op verschillende VR-brillen; Notes on Blindness was een project dat ik bekeek op een Samsung Gear VR.

Het is tot nu toe nog steeds de beste toepassing die ik heb gezien voor virtual reality. Je zet de VR-bril op en je bent in een volledig donkere wereld. Je hoort de stem van een blinde man, die je vertelt dat hij niet meer ziet met zijn ogen, maar dat hij nu ‘ziet’ met zijn gehoor. Zijn favoriete schoeisel is daarom bijvoorbeeld slippers, omdat je mensen aan hoort komen ‘flipfloppen’.

Op het moment dat hij het vertelt zie je in neongroen twee slippertjes in de duisternis voorbij lopen. Je hoort ook het geluid achter je beginnen: het loopt langzaam langs je en je weet daardoor waar je moet kijken. Ook vertelt de stem dat hij meer houdt van een regenachtige dag dan van zon, omdat hij dan door de regen kan horen waar de objecten in de ruimte zich bevinden. Je ziet opeens een neonblauwe regenbui en in het zwart ‘hoorzie' je de tafel, huizen buiten, de veranda.

Ik vind het zo’n bijzonder project omdat dit op geen enkele andere manier zo goed verteld kan worden dan in virtual reality. Je zit echt in het lichaam van de blinde man en je interacteert door je kijkrichting met het verhaal. Een film doet er geen recht aan. Het combineren van deze kenmerken kan alleen in virtual reality.

Het project is al begonnen in 1983, toen schrijver en theoloog John Hull blind werd en zijn ervaringen op audiocassettes op ging nemen. Drie jaar lang nam hij een audiodagboek op. Dat materiaal is gebruikt voor een uitgebreid project met een korte film en dus ook het virtual reality-project.

Zelf proberen kan met een Samsung Gear VR of bekijk hieronder de trailer . Notes on Blindness is een project van Ex Nihilo, Archer’s Mark, Audiogaming in samenwerking met o.a. Arte en BBC Storyville. De site vind je hier.

Famous Deaths

Beleef het einde van beroemde doden met je oren en je neus

Gek genoeg gespot in 2016 in New York op het Future of Storytelling Festival, maar het is een project uit 2015 van Nederlandse bodem. Famous Deaths is een installatie waarbij je als bezoeker de dood van een beroemdheid ervaart. Niet met audio of video, maar audio en geur. En terwijl je in een lijken-bewaar-koelkast ligt.

Het is zeker niet geschikt voor claustrofobische mensen, je schuift op je rug een metalen kast in en de deur gaat dicht. Je hebt van tevoren gekozen voor Whitney Houston, J.F. Kennedy, Vincent van Gogh, Moammar al-Qadhafi of Lady Di. In vier minuten hoor je in documentairestijl in je afgesloten lijkenkoelkast de geluiden van vlak voor de dood van de persoon en krijg je verschillende geuren toegediend die passen bij wat je hoort.

Ik vond het heel erg spannend, vooral omdat je in het duister ligt, niet weet hoe lang het duurt en je niet gewend bent om alleen met je oren en je neus een verhaal tot je te nemen. Bizarre ervaring waarbij ik op de een of andere manier een heel warm voorhoofd kreeg (misschien omdat ik zo gefocused was op mijn geur?) en ik was blij dat iemand het deurtje opendeed en ik er uit mocht.

Famous Deaths is een installatie van Polymorf, bestaande uit Peter Boonstra, Marcel van Brakel, Frederik Duerinck, Wander Eikelboom en Mark Meeuwenoord en was onderdeel van Sense of Smell, een onderzoeksproject naar geuren door de Communicatie en Multimedia Design opleiding in Breda.

RIOT

Riot is een interactieve film van Karen Palmer, waarbij je het verloop van het verhaal beïnvloedt met je gezichtsuitdrukking. Je staat in een kamer en kijkt naar het scherm. De camera filmt je gezicht en gezichtsherkenning- en neurogamingsoftware vertalen je emoties en op basis daarvan wordt bepaald hoe het verhaal verder gaat.

Riot gaat over een fictieve protestmars: je moet er achter komen in het verhaal of je een eventuele echte opstand aan zou kunnen of dat je daar niet geschikt voor bent. Een fictieverhaal waarbij de personages uit de film telkens verschillend reageren op jouw emoties.

Calm:KarenPalmer @thisisIF introduces vital facial recognition interactive film #RIOT dev @NationalTheatre Studio. pic.twitter.com/l8gFJZOeL2
— Baz Bamigboye (@BazBam) October 11, 2016

S.E.N.S.

S.E.N.S. is een soort videogame en graphic novel in virtual reality, waarbij je enige opdracht is om de pijlen te volgen met je blik. Door langer te kijken naar één plek loop je die kant op. Je landt in een zwartwitte wereld vol met pijlen en als je naar beneden kijkt zie je de schaduw van een man. De pijlen zijn eerst makkelijk te vinden, maar het wordt steeds moeilijker. Uiteindelijk heb je navigatieskills en fantasie nodig om de volgende pijl te vinden. Af en toe zoomt de animatie uit en besef je dat je helemaal alleen rondloopt in deze grote getekende wereld.

Het is een bijzonder project, omdat het zonder narratief toch een verhaal vertelt of eigenlijk vooral een gevoel geeft van eenzaamheid.

S.E.N.S. is een project van Arte en Red Corner, gebaseerd op een stripboek van de tekenaar Marc Antoine Mathieu.

Een video van het project is te bekijken bij Arte; daar is ook de app te downloaden voor de Samsung Gear, Oculus. Ook kan het project op cardboard bekeken worden met iPhones en Android-telefoons.

Late Shift

Collectief bepalen welke verhaallijn er wordt gevolgd.

Late Shift is een interactieve ervaring voor in de bioscoop. Je ‘speelt’ het thrillerverhaal samen met alle mensen in de zaal. Het verhaal bestaat uit één verhaallijn, eindeloos veel plotwendingen, 180 keuzemomenten en heeft zeven verschillende eindes. Met je telefoon kies je telkens voor één van de twee routes in het verhaal en de keuze die het meest gekozen wordt door de zaal wordt gevolgd.

Je beslist of de nachtwaker wel of niet de sleutels weggeeft van de dure sportwagen aan zijn vriendin, je beslist of de overvaller gaat schieten of niet en langzaam bepaal je zo de verloop van het verhaal. Het lijkt een beetje op de interactieve film Love & Engineering die onze eigen VPRO Dorst ooit maakte, maar hier ben je niet de enige die de verhaallijn bepaalt, maar doe je het in een collectief in de bioscoop.

De app is te downloaden, maar het is leuker om het een keer mee te maken in een collectieve vertoning. Dit kun je zelf organiseren als je een groep mensen bij elkaar weet te krijgen in een zaal met een groot scherm. Kijk voor meer informatie ook de bijbehorende site.

LATE SHIFT – Official Trailer – YOUR DECISIONS ARE YOU from LATE SHIFT on Vimeo.

Ashes to Ashes

Ashes to Ashes is gelanceerd op de Dutch VR Days in november 2016 en gaat over een overleden grootvader die met zijn laatste wens – opgeblazen worden – de spanningen binnen zijn familie naar het kookpunt brengt. De toeschouwer kijkt vanuit het perspectief van de urn van opa.

Het is een unieke film, omdat je de wereld beleeft vanuit een urn, iets wat niet zo makkelijk gaat op een ander platform dan virtual reality. De hele film (van ongeveer tien minuten) speelt zich af in verschillende droomwerelden, waarin wordt gespeeld met de zogenaamde werkelijkheid: het decor floept opeens omhoog en dan blijk je bijvoorbeeld al die tijd op een set geweest te zijn.

Cinematografisch ziet het er schitterend uit met fantastische special effects waarbij een vuurbal rakelings langs je heen schiet en er wordt gespeeld met de kijkrichting van de kijker door te werken met binaural geluidsopnames, zodat je die kogel al van achteren hoort aansuizen.

De film is gebaseerd op een script van Anne Barnhoorn en vervolgens geschikt gemaakt voor virtual reality door drie regisseurs, Jamille van Wijngaarden (film), Ingejan Ligthard Schenk (theater) en Steye Hallema (VR - ons welbekend van producties uit het VPRO Medialab). De productie is een samenwerking tussen AVROTROS en Submarine Channel, WeMakeVR, Forcefield VR, Jaunt, Big Orange en Dutch VR Days.

Lees hier een interview met Mylene Verdurmen, het hoofd Drama van de AVROTROS, over de productie en bekijk hieronder Steye Hallema aan het woord over produceren voor virtual reality.

Onzichtbaar Nederland in virtual reality

Een blik op de toekomst via VR

Last, but not least, een productie uit onze eigen VPRO-stal, de virtual reality-productie van Onzichtbaar Nederland. Dit is een blik op onze toekomst: de VR-ervaring teleporteert de kijker naar een schets van het Nederland van 2040, waarin verkeer, stad en land ingrijpend veranderd zijn door technologische ontwikkelingen.

Het is een bijzondere beleving waarin, vooral als je bekend bent in Amsterdam, je meteen herkent dat je langs Magna Plaza en De Dam glijdt, maar dan in een versie van de verre toekomst, waarbij de zelfrijdende auto's voorbijzoeven. Je kunt gaan dineren in Bistro Invitro (een al bestaand restaurantconcept waar kweekvlees op het menu staat) en je kunt gaan plassen in een 'slim' urinoir, dat gelijk jouw bacteriegegevens doorstuurt naar de overheid om zo ziektes sneller te kunnen monitoren. Het eindigt in een heel spectaculaire lift de ruimte in, een must-see als je een adrenaline-junk óf een topografie-adept bent.

Leonieke Verhoog

Leonieke Verhoog is conceptontwikkelaar bij de VPRO en maakt in die hoedanigheid allerlei crossmediale concepten voor verschillende programma's. Een deel van haar tijd werkt ze voor het VPRO Medialab en verkent ze de toekomst van het vertellen van verhalen op nieuwe platforms.