De coronapandemie en de bijbehorende onmogelijkheid om te kunnen reizen voor onbepaalde tijd was voor Jelle Brandt Corstius, maker van onder andere vier Ruslandseries, de aanleiding om zijn leven om te gooien. In plaats van voor de camera staat hij nu voor het digibord.

Patricia Beekelaar

overeenkomsten

Het is augustus 2020 als Jelle een special wil maken over Wit-Rusland naar aanleiding van de presidentsverkiezingen daar. Eenmaal geland op Minsk wordt hem de toegang geweigerd en wordt hij op de eerstvolgende vlucht terug naar Amsterdam gezet. ‘Toen heb ik me ingeschreven voor de Pabo en nu sta ik al een jaar voor de klas in het basisonderwijs,’ lacht hij.

Hoewel dat als nogal een ommezwaai klinkt, ziet hij zelf wel overeenkomsten: ‘Je moet bijvoorbeeld echt een generalist zijn in de klas, je moet van alles een beetje weten. Daarnaast moet je veel improviseren want, net als bij het maken van reisseries, lopen de meeste dingen totaal niet zoals je gepland had. In de klas maak ik veel gebruik van materiaal uit de series, uit Rusland maar bijvoorbeeld ook India (Van Bihar tot Bangalore, red.) en de serie over AI (Robo Sapiens, red.) dat vinden ze hartstikke leuk. Ik speelde al langer met het idee om leraar te worden en ik wilde vooral niet dat 2020 een verloren jaar zou worden dus dit kwam mooi samen.’

zeven jaar eerder

Terug naar 2014, toen hij op reis was voor de serie De bergen achter Sotsji. Daar kwam zijn liefde voor improviseren maar al te goed van pas. Jelle: ‘De bergen achter Sotsji had een heel ander maakproces dan bij de voorgaande series. Waar je normaal gesproken een paar afleveringen opneemt en weer naar huis gaat, hebben we hier in een lange reis de hele serie opgenomen. Dat was pittig maar het gaf daardoor wel echt het reisgevoel. We zaten 38 dagen achter elkaar in een oud Sovjetbusje, dat was onze huiskamer.'

kaart De bergen achter Sotsji

‘Een kaasmakerij in een neergestort vliegtuig, dat verzin je niet’

programmamaker Jelle Brandt Corstius

'We reisden door een gebied waar ik zelf ook nog niet veel van wist dus het was voor mij echt een ontdekkingstocht. Hier gingen veel vaker dan bij andere serie de gemaakte afspraken niet door. Dat is aan de ene kant frustrerend maar tegelijkertijd is het ook een uitdaging om toch iedere dag een scene te filmen. Ik houd van improviseren. In Georgië zagen we bijvoorbeeld vanuit de bergen een neergestort vliegtuig liggen. Toen we daar kwamen bleek er een man te wonen die er een kaasmakerij in had gemaakt. Dat verzin je gewoon niet. Het bleek een dichter en filosoof te zijn dus er kwamen ook nog mooie teksten uit. Wist je trouwens dat Eefje de Visser quotes uit deze scene in een liedje heeft gebruikt?’

vooruit kijken

‘Of ik heimwee heb naar het reizen? Ik kan me al haast niet meer voorstellen dat het zo normaal was om in een vliegtuig te stappen. Laatst was ik naar Enschede en dat vond ik toen al een heel exotische reis. Alles is relatief. Ik verlang er niet naar omdat ik me er gek genoeg gewoon geen voorstelling meer van kan maken.’

Als het weer kan, wil Jelle weer naar Rusland afreizen. ‘Ik wil een serie maken waarin we ons richten op de generatie P: mensen die geen andere leider kennen dan Poetin. Hun hele leven is getekend door Poetin maar het is tegelijkertijd een generatie die niet klakkeloos de staatspropaganda overneemt, waarvan velen in het buitenland hebben gereisd en niet zomaar accepteren wat er allemaal gebeurt. Dit keer dus geen nostalgische oma’s die rondscharrelen en hun liefde voor de Sovjet-Unie met ons delen – wat overigens altijd dankbare televisie oplevert - maar een beeld van de jonge generatie, zowel van diegenen die zich kritisch uitlaten als diegenen die Poetin helemaal prima vinden. Of iedereen zich daadwerkelijk durft uit te spreken moeten we natuurlijk nog zien, dat zal lastiger worden. En het is natuurlijk altijd weer de vraag of we überhaupt in Rusland worden toegelaten.’

‘Laatst naar Enschede vond ik al een heel exotische reis’

reistip

Over de vraag waar we absoluut eens naar toe moeten, kan hij kort zijn: ‘Het maakt niet uit waar je heen gaat, als je maar met de trein gaat. Je hebt bijvoorbeeld steeds meer nachtverbindingen in Europa en ik heb een keer een fantastische treinreis gemaakt van Istanbul naar het oosten van Turkije. Je hoeft dus echt niet meteen de Trans Siberië Express te doen. Met de trein is gewoon de perfecte manier om te zien hoe het landschap verandert.

Vliegen gaat voor mijn gevoel soms gewoon te snel voor je geest; na 14 uur vliegen sta je daar ineens, in Tokio, dat klopt gewoon niet. In de trein krijgt je hoofd de tijd om zich aan te passen aan nieuwe plekken. Los van dat het gewoon goed is voor het milieu. Voor de nieuwe serie zullen we in Rusland ook zoveel mogelijk met de trein gaan reizen. En de laatste aflevering van Van Moskou tot Magadan is helemaal opgenomen tijdens een treinreis. Het was helemaal niet het oorspronkelijke plan maar regisseur Hans Pool was zo gecharmeerd van de reizen die we in de trein hadden gemaakt, dat hij vond dat we dat nog eens moesten doen. We hadden twee dagen om een hele aflevering op te nemen en we hadden niets voorbereid maar mensen hebben zoveel rust in de trein dat er hele leuke gesprekken ontstonden. Dat is een mooie aflevering geworden.’

meer reisseries van Jelle Brandt Corstius