De nominaties voor de Prix Europa 2019 zijn bekend. Hieronder lichten we de VPRO-nominaties uit, met verschillende documentaires, radioprogramma’s, podcasts en digitale projecten.

categorie: 'tv documentary'

Bellingcat

Kunnen we nog uitgaan van een waarheid, in deze tijden van nepnieuws en alternatieve feiten op alle niveaus? Bellingcat, een internationaal netwerk van gewone burgers en jonge computernerds, heeft een nieuwe methode ontwikkeld om dichterbij de waarheid te komen.

Het internationaal platform voor burger-onderzoeksjournalistiek Bellingcat dat werd opgericht door Eliot Higgins is vaak sneller en nauwkeuriger dan de officiële instanties. Het collectief onderzoekt via internet, social media en andere online kanalen complexe aanvallen en controversiële incidenten wereldwijd, zoals het neerhalen van de MH17 boven de Oekraïne en de aanslag op de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal.

The Trial of Ratko Mladic

Op 22 november 2017 wordt de Bosnisch-Servische legergeneraal Ratko Mladic schuldig bevonden aan genocide en misdaden tegen de menselijkheid en tot levenslang veroordeeld. Mladic was in de jaren negentig van de vorige eeuw één van de beruchtste hoofdrolspelers in de Bosnische oorlog. Zijn naam was synoniem aan de moord op meer dan 7000 moslimmannen en -jongens in Srebrenica in 1995.

The Trial of Ratko Mladic volgt het proces tegen Mladic, dat in 2012 van start ging, gedurende vijf jaar. En dat van beide kanten. Met de volledige toegang die de filmmakers kregen tot zowel de aanklagers en getuigen van destijds als de verdedigers, Mladic’ familie en zijn aanhangers in Bosnië, wordt een zwarte bladzijde in de Europese geschiedenis gereconstrueerd.

The Raft

Zeilend op een klein vlot genaamd Acali werd in 1973 een wetenschappelijk experiment uitgevoerd. Hoe kijken de deelnemers terug op dit onderzoek naar de bron van geweld en de dynamiek van seksuele aantrekkingskracht? Voor het eerst in meer dan veertig jaar komen de overgebleven expeditieleden in een studio bijeen.

Voor het experiment selecteert de Mexicaanse antropoloog Santiago Genovés zorgvuldig de kandidaten die zich van over de hele wereld hebben aangemeld. Het liefst wil hij dat ze een relatie hebben en kinderen, zodat er voor hen echt iets op het spel staat. Ook kiest hij de meest aantrekkelijke deelnemers, waardoor het schip in de internationale pers al snel bekendstaat als The Sex Raft.

categorie: 'radio current affairs'

Argos

Zeker zestig Vietnamese kinderen zijn verdwenen na aankomst in Nederland. Ze waren de afgelopen vijf jaar geplaatst in beschermde opvangcentra voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen die een groot risico lopen om slachtoffer te worden van mensenhandel.

Argos gaat op zoek in Duitsland, Engeland en Frankrijk, en spit door honderden interne e-mails van de politie en COA (Centrale Opvang Asielzoekers). Ook vertellen medewerkers van de beschermde opvang voor het eerst over hun ervaringen.

Ina Hut, directeur van COMENSHA, en de Nationaal Rapporteur Mensenhandel Herman Bolhaar reageren op de bevindingen van Argos.

categorie: 'radio documentary'

Facebook, een nachtmerrie

Facebook houdt graag het imago van de duimpjes omhoog. Daarom hebben ze mensen als Sjarrel nodig. Dag in, dag uit kijkt hij in een afgrond vol haat.

Radiomaker Maartje Duin spreekt in VPRO Radio Doc de Nederlandse Sjarrel, die in Berlijn werkt als content moderator voor Facebook. Hij ziet onthoofdingen, kinderporno, bergen haat en racisme: zaken die artificial intelligence nog niet kan filteren.

Sjarrel krijgt het minimumloon en nauwelijks psychologische begeleiding. Toch gaat hij niet weg. ‘Jullie doen goed werk,’ hoort hij steeds. ‘Belangrijk werk. Jullie houden Facebook veilig.’

Waarom

In 1997 besluit de 18-jarige Bjorn om een einde aan zijn leven te maken. Dat doet hij samen met Tom, iemand van wie Bjorns vrienden nog nooit hebben gehoord. Eva Moeraert, de voormalige vriendin van Bjorn, gaat op zoek naar antwoorden.

Waarom stapten deze twee jongens uit het leven? Waarom had nog niemand ooit gehoord van Tom? Wat voor rol speelde de metal en grunge-muziek waar Bjorn naar luisterde in deze keuze? En waarom zijn ouders en vrienden twintig jaar lang nooit op zoek gegaan naar antwoorden?

Waarom is een vijfdelige podcast over vriendschap, onverwerkt verdriet en de donkere zijde van de jaren 90.

categorie: 'digital media projects'

#followme

Programmamaker Nicolaas Veul duikt in de financiële wereld achter Instagram. Op dit sociale platform is een compleet nieuw verdienmodel ontstaan: likes en followers zijn keiharde valuta geworden.

Maar welke schaduweconomie ontstaat hierdoor? Wat is echt en wat is nep? Hoe voer je de strijd tegen het algoritme? Wie zijn de winnaars en wie de verliezers? En wat merk jij daarvan als je door je feed scrollt?

Met #followme produceert de VPRO de eerste documentaire over Instagram op Instagram. Het is een crossmediaal onderzoek naar de economie die sinds de oprichting van Instagram is ontstaan: soms creatief en vernieuwend maar soms ook heel schimmig.

VPRO Medialab: Home Smart Home

De verwarming van je huis wordt geregeld door Nest, de stofzuiger besluit dat je huis een schoonmaakbeurt nodig heeft en boodschappen bestel je via Amazon-assistent Alexa. Internet of Things (ook bekend onder de afkorting IoT) is steeds meer alom tegenwoordig.

Met het project Home Smart Home verkende het VPRO Medialab in 2018 de gevolgen van deze technologie op ons leven en onze verhalen. Het project bestond uit een interactieve experience, korte films en een film-en debatavond.

Zo stapte je in de interactieve audiobeleving ELLIS in een toekomstbeeld waar zorg verdiend moet worden. Ook verkende VPRO Medialab de toekomst van samenleven met slimme digitale systemen met een expositie.

VPRO Tegenlicht: Ons basisinkomen

VPRO Tegenlicht presenteerde Ons basisinkomen, een interactieve documentaireserie over onze veranderende relatie tot werk, welvaart en waarde.

Stel je een wereld voor waarin je een maandelijkse bijdrage ontvangt, een basisinkomen, zonder verplichtingen, en zonder dat er vragen worden gesteld. Geef antwoord op vragen als: zou je gaan werken als het niet hoefde? En je rekeningen dan?

De serie pakt de grotere thema’s en vragen rondom het basisinkomen aan. Kunnen we mensen vertrouwen met 'gratis geld'? Wie zou moeten betalen voor het ondersteunen van de zwaksten in onze samenleving? En hoe ziet de toekomst van werk eruit?

meer VPRO-programma's