20 jaar onderzoek

De regie van de 2doc 'Waarom Srebrenica moest vallen' is in handen van onderzoeksjournalist Bart Nijpels. De voormalige eindredacteur van Reporter en tegenwoordig freelance programmamaker en eindredacteur doet al sinds 1995 onderzoek naar de rol van Dutchbat in Srebrenica. Dankzij vele WOB-verzoeken heeft hij honderden documenten boven water gehaald en maakte hij tientallen reportages en documentaires over Srebrenica. Hij wordt door zijn vakgenoten gezien als 'een taaie dossier kenner'. Nijpels -en Jaspers- reisden voor deze documentaire onder meer met oud-minister Joris Voorhoeve terug naar Srebrenica.

Hannah Kooy (24 jaar) is researcher bij het multimediale Srebrenica-project, zowel voor de 2doc als de interactive.

Hannah:
'Toen ik in september 2014 aan dit project begon had ik nooit voorzien hoe ontzettend veel er te weten is over het drama in Srebrenica. Van de politieke spelletjes die er zijn gespeeld op internationaal niveau tot aan de extreme gruwelijkheden die zich hebben afgespeeld ter plekke en tot slot de immense nasleep, die waarschijnlijk nooit echt voorbij zal zijn. Als voorbereiding voor het diepgaandere onderzoek las ik artikelen en boeken over Srebrenica, keek ik de BBC documentaire A Cry from the Grave (ook te zien bij  NPO DOC, red) en luisterde ik naar veel oude Argos uitzendingen. Daarna begon het echte werk en tijdens mijn research spitte ik enkele duizenden pagina’s aan documenten door, waar ik een analyse van heb gemaakt. Ook ben ik bij het Joegoslavië Tribunaal in Den Haag de archieven ingedoken. Na 20 jaar aan rechtszaken, en de bijkomstige vergaring van getuigenissen en bewijzen, bleek dit een zeer waardevolle bron.
Voordat ik in dit research dook wist ik wel dat Srebrenica ‘iets’ was met blauwhelmen en een stadje in Bosnië waar tijdens de oorlog, ondanks de aanwezigheid van deze Nederlandse troepen, veel mensen waren omgekomen. Vooral uit het nieuws dan, als er weer een oorlogscrimineel werd opgepakt of een massagraf werd ontdekt in de jaren erna. Want in de zomer van 1995 was ik een peuter en later op de middelbare school heb ik weinig tot niets over het uiteenvallen van Joegoslavië en specifiek Srebrenica geleerd. Ik kan het mij in ieder geval niet herinneren. Deze realisatie maakte dat ik om mij heen ging vragen wat mijn leeftijdsgenoten van Srebrenica wisten. Ik was geschokt te leren dat mijn beleving meer regel dan uitzondering was. Juist daarom is het cruciaal dat er nu, 20 jaar later, zo’n diepgaand verhaal over Srebrenica wordt gemaakt, te zien op zowel televisie in de 2doc, als op het internet, in de interactive. Het kan gewoon niet dat zoveel jonge mensen zo weinig weten van wat de grootste massamoord op Europese bodem sinds de Holocaust wordt genoemd. Als student met een achtergrond in geschiedenis kan ik niet genoeg benadrukken hoezeer het van belang is over het verleden te leren, juist ook de zwarte bladzijdes.'