Met wodka en muziek begon Jelle Brandt Corstius in Amsterdam aan zijn Grensland-tournee. Acht weken lang kan het publiek meekijken en meepraten. Bijna live, met ‘schoon beeld’.

Wie Jelle Brandt Corstius wil ontmoeten hoeft niet naar Rusland of een van haar buurlanden, maar kan daarvoor nu ook in eigen land terecht. Hij komt deze herfst namelijk naar u toe. Tijdens een heuse tournee kunnen VPRO-leden voor geen geld, en anderen voor wel geld, samen met hem naar zijn nieuwe serie Grensland kijken, voor- én napraten, wodka drinken en een jelfie maken met de populaire programmamaker. Die tournee bestaat eigenlijk uit acht premières en begon 6 september te Amsterdam in Podium Mozaïek (wificode: turksontbijt) in Bos en Lommer.

moldavië

Moldavië, waar dezelfde dag toevallig de grootse demonstratie sinds jaren plaatsvindt, is het onderwerp van de eerste uitzending. En die heeft de speciale belangstelling van de 24-jarige Alexander Blaauwgeers uit Hooglanderveen. Samen met zijn moeder Irene (‘ik ben alleen mee voor de gezelligheid’) is de student systeembeheer met de trein vanuit Amersfoort naar de hoofdstad gekomen. ‘Deze zomer ben ik zelf in Moldavië geweest en ik ben benieuwd of ik iets herken.’ Hij was ook in Oekraïne en vloog daar deze zomer op 17 juli heen. ‘Dat was heel goedkoop. Ik had er bij het boeken niet bij stilgestaan, maar dat was dus precies een jaar nadat de MH17 was neergeschoten. Op andere dagen waren tickets veel duurder.’

In het voorbijgaan vraag ik Brandt Corstius waar hij vanavond op hoopt. 0-2, luidt zijn antwoord, maar ik doelde niet op de wedstrijd Turkije-Nederland maar op ‘Moldavië thuis’. Blijkbaar is hij er niet van op de hoogte dat de wedstrijd al om zes uur begon en dat we met 3-0 verloren hebben. Of hij neemt mij in de maling.

VPRO’s hoofdredacteur televisie Karen de Bok heet de ongeveer 150 aanwezigen welkom en houdt een kort vraaggesprek met Brandt Corstius. Die wijkt steeds iets achteruit als De Bok hem de microfoon voorhoudt. Na enkele vragen over moeilijkheden tijdens het maken van de serie (‘je blijft toch een westerse spion’) wordt duidelijk waarom. Brandt Corstius: ‘Ik heb zelf al een zendertje.’

Alexander Blaauwgeers en Jelle

keukentafel

Daarna neemt hij het over. De reisleider nestelt zich achter een via Marktplaats opgeduikeld keukentafeltje en nodigt de Moldavische Rus of Russische Moldaviër, dat blijft onduidelijk, Oleg Fateev uit er bij te komen. ‘Wil je wodka,’ vraagt Brandt Corstius aan zijn muzikale vriend, en even lijkt het, ook vanwege het grote scherm achter hem, dat hij weer Zomergasten presenteert. Vooralsnog houden ze het bij water. Volgens accordeonist Fateev staan Moldavische keukentafels véél voller. ‘Met zure tomaatjes, gekookte aardappels en opgerolde deeggerechten.’ Voor hem is de keukentafel vooral de plek waar je kon praten zonder angst.

Ondertussen maak ik mij flink zorgen. Het is bijna half negen en Grensland had al begonnen moeten zijn. Navraag leert dat er van live geen sprake is, maar dat er met enige vertraging wordt uitgezonden. Daarnaast is het ‘schoon beeld.’ Jammer voor logoliefhebbers, want daardoor zijn de beeldmerken van VPRO en NPO 2 niet te zien.

Als de uitzending begint is het even doodstil, maar al snel wordt er gelachen. Drie kwartier later gaat het licht aan, is er een stevig applaus en offreert Brandt Corstius zijn gast én de voorste rij wodka. Fateev is ontroerd en een beetje in de war van de film. Vanuit de zaal zijn er vragen over de bereidwilligheid om iets te zeggen voor de camera. Brandt Corstius verzucht dat bij de montage soms blijkt dat mensen zo genuanceerd hebben geantwoord dat je bijna niet meer weet wat er gezegd wordt.

functioneel bloot

Fateev speelt een prachtig lied over de lente en er zijn bloemen voor iedereen die naar voren komt. Na afloop vertel ik de presentator gekscherend dat zijn piemel, die duidelijk in beeld was, trending topic was op Twitter. ‘Oh ja?’ lacht hij, ‘het was functioneel bloot. Je bent in de sauna en dan moet je niet hypocriet gaan doen.’ Omdat de foyer vol staat met kijkers die persoonlijk contact met hem willen ga ik als een sportverslaggever door mijn vragen. Was deze tournee jouw idee? ‘Ik was vorig jaar in Artis bij een soortgelijk avondje met Redmond O’Hanlon. Hartstikke leuk en ik dacht: dat wil ik ook. En niet alleen in Amsterdam.’ Voelde het als een première? ‘Jazeker. Je let toch op de reacties van het publiek. Dit is de eerste vertoning in een grote zaal. Soms lacht men om iets wat ik niet grappig vind en het omgekeerde gebeurt ook.’ Waarom draag je zo’n opvallende jas? ‘Alle mannen dragen donkere kleding dus ik wilde wat anders. Maar in de andere afleveringen heb ik hem niet meer aan. Hij is toch te opvallend. Het is een dure jas, 450 euro!’

Ik wijs hem op het onverantwoorde met-de-handen-in-de-zakkengewandel door winters en glad Moldavië. Alsof hij niets geleerd heeft van een eerdere ongelukkige glijpartij met ernstige en langdurige rugkwetsuren tot gevolg. ‘Ik let er nu wel vaker op.’ Mijn dwingend advies om altijd handschoenen aan te houden om zakhanden te voorkomen wordt ‘meegenomen’, waarna Brandt Corstius zich in de foyer met zichtbaar plezier onder zijn kijkers begeeft. Hij neemt voor iedereen de tijd om te praten, proosten of te poseren.

Daar horen we van De Bok dat heel vaak gevraagd wordt of Jelle nog vrijgezel is (‘nee’) en dat er veel post voor hem komt. Moldaviëreiziger Blaauwgeers toont zich na afloop tevreden. ‘Mooie serie. Heeft hij weer goed gedaan, maar ik heb niet veel herkend. Ik was in de hoofdstad en hij vooral daarbuiten. En ik was er in de zomer, Jelle in januari.’ Gaat hij de Grensland-tour volgen? ‘Niet door het land, alleen op televisie. Ik heb daar wel over nagedacht, maar er moet nog een scriptie afgemaakt worden.’

meer over grensland tournee