Wat begon als een kleine promo voor een boeklancering eindigde in een driedelige documentaireserie. Fotograaf Ton Koene zette zijn camera in de filmstand en bracht het leven van zijn goede vriendin Natalie Righton in beeld. Zij werkte drie jaar als oorlogsjournaliste in Afghanistan.
aflevering 3: de nederlandse politietrainingen
bekijk hier de tweede aflevering
bekijk hier de eerste aflevering van extreem leven
'het gaat erom dat je niet bang bent' - interview met ton koene
Bouwe van Straten, 9 mei 2013
Ton Koene brengt zijn halve leven al door in conflictgebieden, eerst als missiehoofd van Artsen zonder Grenzen en sinds 2006 als fotograaf. Hij maakt met alle liefde een mooie reisreportage in Dordrecht of op de noordpool, maar er schuilt ook een adrenalinejunkie in hem.
Geen wonder dat Natalie Righton hem meevroeg toen ze in 2010 naar Afghanistan vertrok als correspondent voor de Volkskrant. Unembedded, dus ze kon wel wat bescherming gebruiken. Over haar leven en werkzaamheden daar maakte de VPRO de driedelige documentaire Extreem Leven, gebaseerd op het materiaal van Koene. Die had zijn camera eigenlijk alleen in de filmstand gezet om een promootje te maken voor het nieuwe boek van Righton, maar in samenwerking met de VPRO groeide het project al snel groter.
Als fotograaf is Koene al autodidact en als filmer had hij eigenlijk nauwelijks ervaring. ‘Volgens mij is het ook niet nodig om professioneel getraind te zijn, het gaat om motivatie en concentratie. En een goed oog natuurlijk. Al dat gedoe met speciale lenzen vind ik onzin. Ik schiet 95 procent van mijn foto’s met een 24mm groothoeklens. Het gaat erom dat je niet bang bent. Als je mensen wilt fotograferen, moeten je niet als een verlegen jongetje langs de kant blijven staan.’
Van angst kunnen Koene en Righton niet beticht worden; er zijn maar weinig journalisten die nog naar Afghanistan durven gaan. ‘Het is een moeilijk land, zonder de juiste contacten red je het er niet. En het wordt er steeds onveiliger. Bij onze aankomst in 2010 was het vaak al spannend, maar tijdens ons laatste bezoek afgelopen maart durfde de tolk vaak de auto niet eens meer uit.’
Geen arbeidsomstandigheden waar de arbodienst vrolijk van wordt, maar het levert wel spannende televisie op. Righton en Koene moeten regelmatig halverwege een interview hun biezen pakken omdat nieuwsgierige mensen rond hen samenscholen en daardoor de kans op een zelfmoordaanslag te groot wordt.
Maar naast die extreme omstandigheden maken opvallend genoeg ook heel gewone beelden indruk. Want hoe vaak zie je op de Nederlandse televisie beelden van het dagelijks leven in Kabul, mensen op een markt of in een café of een paar spelende kinderen? ‘Dat heeft er mee te maken dat sommige dingen gewoon beter verkopen dan andere,'aldus Koene. 'Ik schiet bijvoorbeeld weinig plaatjes van vrouwen in burka’s – terwijl er daar toch echt heel veel van zijn – omdat daar gewoon geen interesse in is. Vrouwengevangenissen – ook geen vraag naar. Foto’s van militairen zijn juist weer erg gewild, net als foto’s van politieagenten. Niet alleen in Nederland, maar in de hele wereld. Er moet blijkbaar toch een link zijn met het westerse thuisland.’
Extreem Leven laat wel die andere kant zien. Bekijk hier hoe Natalie Righton in Kabul leefde (camera Ton Koene, montage Ton Koene en Flo de Haan):