Een huis met hersens

Grote bedrijven als Ikea zetten flink in op het slimme huis, met slimme lampen en stekkers die op afstand te bedienen zijn en op tijd in te stellen. Er zijn slimme babyfoons die beeld en geluid van het kind doorgeven naar de smartphone van de ouder, waar hij of zij ook is. Ook de keuken moet een stuk slimmer worden als het aan de elektronicafabrikanten ligt, met de slimme koelkast, oven, sapcentrifuge en koffiezetter die het denkwerk voor de huisman en -vrouw kunnen doen.

Maar de belangrijkste ontwikkeling die het slimme huis nu zo actueel maakt, is de slimme speaker. Deze stijlvolle box kan muziek afspelen, maar luistert ook naar de stem van zijn eigenaar en kan commando’s opvolgen. In Amerika is deze assistent al een vaste waarde in veel huishoudens en Nederland volgt binnenkort. Apple-gebruikers kennen de spraakassistent als Siri en ook Google heeft sinds kort een Nederlandssprekende assistent in smartphones met Android geplaatst. De Google Home-speaker, die Nederlands spreekt en verstaat, ligt 24 oktober in de winkel.

Wie een slimme speaker in huis heeft gekoppeld aan zijn bestaande diensten en apparaten, kan bijvoorbeeld naar hem roepen dat de lampen in de woonkamer aan moeten, de wekker gezet, olijfolie aan het boodschappenlijstje toegevoegd. De speaker kan helpen door het weerbericht of het nieuws voor te lezen, te vertellen wat de gebruiker die dag in zijn agenda heeft staan of hem herinneren aan de verjaardag van zijn oma.

Zoals aan elke nieuwe technologische ontwikkeling, kleven er voor- en nadelen aan het smart home. Slimme apparaten kunnen het leven makkelijker maken; wie dat wil, kan vanaf de bank zijn hele huis aansturen door in het luchtledige commando’s te roepen. Ook zijn veel beveiligingsinstallaties slim, dus inbrekers krijgen minder kans. Doordat het huis leert wanneer bepaalde voorzieningen nodig zijn en wanneer niet, wordt efficiënter met energie omgegaan.

De bezwaren tegen al deze kunstmatige intelligentie liggen vooral op het gebied van privacy. Het gevoel van Big Brother is moeilijk af te schudden als een terugpratend kastje 24 uur per dag met je meeluistert. Bovendien is alles wat online is in principe te hacken. Verder zijn de meeste apparaten en diensten van grote bedrijven als Apple, Google en Amazon: technologiereuzen die onze gegevens opslaan en analyseren, zodat ze precies weten wat we wanneer doen, en met wie. Hierop bieden ze – soms griezelig gerichte – advertenties aan. Veel apps die gemaakt zijn voor het slimme huis verkopen gegevens van gebruikers door.

VPRO Medialab organiseerde eerder dit jaar al een hackathon waarin deelnemers nieuwe toepassingen voor de slimme speaker verzonnen, en richt zich in de Dutch Design Week ook op het slimme huis met de speaker als centraal bedieningspunt. Op verschillende manieren kunnen de bezoeker en de thuisblijver zich inleven in de toekomst in een slim huis. Het draait niet alleen om wat er allemaal technisch mogelijk is, maar vooral om wat dit voor ons als sociale wezens betekent.