Wij, Blanke koppen

-------------------------------------------------------------
Dwars door Afrika - aflevering 2: Het beloofde land
zondag 14 september, 20.15-21.05 uur, NPO2 (hier online te zien)
-------------------------------------------------------------

Wilhelm belt. Er klinkt alarm in zijn stem. ‘Er is een boer neergestoken. Je moet snel komen, Braam.’ Hij voegt nog steeds die extra ‘a’ toe aan mijn naam, zoals Zuid-Afrikanen doen. Nog steeds is er diezelfde kameraadschappelijke toon waar ik me ongemakkelijk bij voel.

Ik ken Wilhelm al jaren. Hij is een witte boer, die voor het belang van witte boeren vecht. Wilhelm gelooft dat witte boeren als hij met uitsterven worden bedreigd in het nieuwe Zuid-Afrika. Zijn vader werd vermoord tijdens een overval op zijn boerderij, meer dan vijftien jaar geleden. Hij gaf me ooit een map vol foto’s van collega’s, gemarteld en vermoord, soms opgehangen in hun eigen badkamer.

Wilhelm meent dat we in hetzelfde schuitje zitten, hij en ik. Wij, blanke koppen. Ik ben een Hollander. En de Hollanders hebben nog maar net ontdekt dat het een ruige wereld is daarbuiten, meent Wilhelm. Afrikaners als hij weten dat al sinds de dag dat ze honderden jaren geleden met hun huifkar vanaf de Kaap de wildernis in trokken. In hun afgelegen boerderijen worden ze al sinds die vroegste tijden omringd door een wereld die hun vijandig gezind is.

Ik ben opgehouden Wilhelm te vertellen dat het misschien wat genuanceerder ligt. Dat 350 jaar kolonialisme, Apartheid en in wetten vastgelegde ongelijkheid misschien niet de beste steigers waren voor een vredelievend land. Sommige discussies zijn te vaak gevoerd, onze loopgraven liggen te ver uit elkaar. We rijden naar de boerderij, waar het bebloede mes na de aanval op de boer nog voor de poort ligt.

‘En opnieuw is het bloed van een witte gevloeid op deze grond,’ zegt Wilhelm, terwijl de camera draait. Alsof hij wil zeggen: zie je nou, Braam? Ik knik. En zwijg.