Nederlandse politieliaison: Koningshuis wist van onderzoek naar piloot Poch

Radioprogramma Bureau Buitenland (VPRO) en RTL Nieuws kregen inzage in een deel van dit ‘journaal’ van de liaison. Het is de eerste keer dat een officieel overheidsdocument gewag maakt van het Koningshuis in de zaak-Poch. Het is zeer ongebruikelijk dat het Koningshuis wordt geïnformeerd over een strafrechtelijk onderzoek.  Tweede Kamerleden Sjoerd Sjoerdsma (D66) en Michiel van Nispen (SP) willen opheldering van minister Grapperhaus en eisen dat hij het stuk naar de Tweede Kamer stuurt.

In zijn journaal van 31 januari 2008 beschrijft de liason wat hij samen met zijn collega uit Nederland heeft uitgevoerd tijdens hun eerste dienstreis naar Argentinië. ‘Een van de gesprekken was met de ambassadeur’, meldt de verbindingsman van de politie. ‘De ambassadeur, Henk Soeters, gaf aan dat hij de gevoeligheid erkent [van het onderzoek naar Poch – red.], maar dat het Koningshuis er toch vrij makkelijk in steekt. Namelijk: “goed is goed, fout is fout”. Soeters vertelde dat hij net een maand lang de Koninklijke familie “op bezoek” heeft gehad.’

Het stuk is pikant, omdat Julio Poch ervan werd verdacht als marinepiloot in dienst van de Argentijnse militaire junta oppositieleden levend uit vliegtuigen te hebben gegooid. Jorge Zorreguieta, de vader van koningin Maxima, was minister in dat regime. Zorreguieta werd nooit vervolgd, Poch werd in 2009 met hulp van Nederland – slechts op basis van geruchten - gearresteerd in Spanje, en later uitgeleverd aan Argentinië. Daar zat hij acht jaar in voorarrest voordat hij eind 2017 werd hij op alle punten vrijgesproken.

Uit document meldt verder dat de toenmalige minister van Justitie, Ernst Hirsch Ballin, zelf heeft aangedrongen op onderzoek naar Poch, hoewel de politie in die fase weinig zag in de aantijgingen tegen de piloot. Weekblad Vrij Nederland had echter een artikel gepubliceerd, waarin stond dat een politieonderzoek naar een mogelijke Argentijnse oorlogsmisdadiger was stilgelegd. De SP had daarop Kamervragen gesteld. 

‘De zaak ligt uiterst gevoelig’, schrijft de politieliaison, ‘ivm het feit dat er al een artikel is verschenen in Vrij Nederland, waarbij wordt gesuggereerd dat de NR [Nationale Recherche – red.] het onderzoek stop heeft gezet. In het artikel wordt tussen de regels verwezen naar een mogelijke rol van het Koningshuis. Curd heeft echter persoonlijk van de Minister van Justitie de opdracht gekregen om toch door te gaan met het onderzoek en om in Argentinië “solderende” [sic] gesprekken te voeren.’

Met ‘Curd’ verwijst de liaison naar Curd Brenninkmeijer, toenmalig hoofd van de Criminele Inlichtingen Eenheid van de politie, die op dat moment met de liaison in Argentinië was.

Deze opmerkingen over Hirsch Ballin gaan lijnrecht in tegen hetgeen de oud-minister van Justitie enkele maanden geleden onder ede verklaarde tegenover de rechter. Tijdens een getuigengehoor in verband met de schadeprocedure die Poch tegen de Nederlandse Staat wil beginnen, zei Hirsch Ballin dat hij de politie nooit opdracht heeft gegeven om het onderzoek voort te zetten. 
Hirsch Ballin voelt zich niet geroepen om op het journaal van de liaison te reageren en verwijst naar de verklaring die hij vorig najaar aan de rechter heeft gegeven. Hirsch Ballin zegt daarin dat hij het zijn taak achtte ‘om erop toe te zien dat (…) de zaak serieus moest worden onderzocht’, maar dat hij daartoe niet persoonlijk opdracht aan een politiefunctionaris heeft gegeven. 

Het journaal is het zoveelste document dat plotseling opduikt in de zaak-Poch. Zo bleek enkele maanden geleden dat het plan om Poch uit te leveren via Spanje, afkomstig was van het Nederlandse openbaar ministerie. Vorige maand onthulde Nieuwsuur dat Hirsch Ballin in 2009 het politieke besluit nam om die ‘Spanje-route’ goed te keuren, hoewel ambtenaren hem wezen op het gevaar dat dit door de buitenwacht zou worden gezien als een verkapte uitlevering, hetgeen verboden is. Bureau Buitenland en RTL Nieuws meldden in oktober vorig jaar dat een politieverslag van de eerste Argentinië-reis om onduidelijke redenen was vernietigd.