Je hebt nog een deel te goed uit onze inmiddels fameuze strijkkwartettenreeks. Dat zit zo: een paar weken geleden werd in Amsterdam de allereerste Nederlandse Internationale Strijkkwartet Biënnale gehouden. Een eclatant succes, en een smakelijke vergaarbak van alles wat er zoal op strijkkwartetgebied te beleven valt. Jong, oud, kort, vierkant, lang, alles kwam zo’n beetje voorbij. En ondertussen publiceerde musicoloog Leo Samama een nieuw boek over deze muzieksoort, heel toepasselijk ‘Het Strijkkwartet’ geheten. Dit alles was volgens VPRO’s Vrije Geluiden ruim voldoende aanleiding om die kwartetmuziek eens stevig uit te diepen in Vrije Geluiden op Radio 4 en op onze site. Want het is een lastig genre. Veel mensen beginnen er niet aan omdat ze denken dat je er een kenner voor moet zijn. Een fijnproever die alles weet van muziek. Dat je bijna een musicoloog als Leo Samama moet zijn om een strijkkwartet op waarde te kunnen schatten. Bovendien duurt zo’n strijkkwartet regelmatig lang en vinden componisten het eng om eraan te beginnen. Er hangt een aura van heiligheid en ingewikkeldheid omheen.
De Jonge Garde
de geest van de jeugd in het strijkkwartet
Steve Reich
En dat kan allemaal wel waar wezen van die heiligheid en aura's, maar het is toch ook wel gewoon verdomd mooie en interessante muziek om naar te luisteren op je vrije zaterdag of zondagavond. Volgende week het laatste deel, en deze week hoor je een dwarsdoorsnede van de jonge garde van de strijkkwartetten. Zowel van de uitvoerende, als van de componerende kant. Laten we eerst maar eens even beginnen met de oudste jongere, Steve Reich. Hij schreef een aantal werken voor gestrijk en tape, waaronder het Triple Quartet uit 1999.
Thomas Ades
Leo Samama in zijn boek Het Strijkkwartet: ‘Een andere fascinerende en onafhankelijke geest is de Britse componist Thomas Ades (1971, in de klassieke muziek ben je lang jong) die met Arcadiana (1994) een idyllische cyclus voor kwartet heeft geschreven. En zoals dat met postmoderne kunstwerken gaat, hij laat verschillende grootheden uit het verleden aan zijn idylles bijdragen en put ongegeneerd uit oude en nieuwe technieken.’ Samama komt onder meer componisten als Schubert, Debussy en Watteau tegen in het werk van Thomas Ades.
Dudok Kwartet
Aan de uitvoerende kant zijn er natuurlijk ook jonge helden te vinden. Het Ragazze Kwartet kennen we allemaal wel zo’n beetje in Nederland, maar laten we vooral andere jonge strijkkwartetten niet vergeten.
Het Dudok Kwartet studeerde in juni 2013 met de hoogste onderscheidingen af aan de Nederlandse Strijkkwartet Academie. Mede door hun successen op internationale concoursen wordt het kwartet erkend als een van de meest veelbelovende jonge strijkkwartetten van Europa. Op hun nieuwe cd Labyrinth spelen ze Mozart, Bach en Ligeti door mekaar. Zo doe je dat.
Joey Roukens
Visions at Sea van de jonge Nederlandse componist Joey Roukens werd al met succes gespeeld in Groot-Brittannië, Amerika en Israël. Een bijzonder kleurrijke en beeldende muzikale zeereis, waarin visioenen uit het Nederlandse maritieme verleden, zeemansliederen en zelfs fragmenten van Sweelinck te horen zijn. Het stuk is geschreven voor het Rubens Quartet in opdracht van het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Dat kwartet speelde het in 2012 bij Vrije Geluiden op de televisie.
Mohammed Fayrouz
Nog een citaat uit het boek van Leo Samama: ‘De Amerikaanse componist Mohammed Fayrouz (1985) heeft in zijn veelzijdige ouevre zijn Arabische Midden-Oostenachtergrond nadrukkelijk een plaats gegeven, en dat op briljante wijze tot uiting gebracht in zijn derde symfonie, en in zijn strijkkwartet The Named Angels (2012), waarin hij Joodse, Christelijke en Islamitische invloeden samenbrengt en Palestijnse, Joodse, Arabische en Aramese teksten aan elkaar verbindt. In het strijkkwartet heeft hij nadrukkelijk de situatie in het Midden-Oosten betrokken.
Alma Quartet
De internationale pers kwam superlatieven tekort toen het Alma Quartet, bestaand uit jonge en gepassioneerde leden van het Koninklijk Concertgebouworkest, hun cd met kwartetten van Schulhoff uitbracht. Een belangrijke ster aan het Nederlandse strijkkwartetten-firmament.
De tekening 'Strijkkwartet' hieronder is gemaakt door Christine Brandenburg, altvioliste, dirigente van diverse (amateur)orkesten en tegelijk steeds meer tekenaar. Ze maakt (muziek)illustraties, ansichtkaarten en portretten in opdracht. Een indruk van haar werk vind je op haar website.
Tom Klaassen
Ik hou van lekker fris, ik hou van lekker anders.