Keelzang, het blijft fascinerend om naar te luisteren. Helemaal bevatten doe ik het niet. Het heeft te maken met een spel van resonanties in de keel door het aanspannen van de stembanden. Er zijn een aantal varianten waarbij de boventonen die voortkomen uit een grommende stem een eigen melodie krijgen. Heel duidelijk hoor je dat als deze tonen gaan bundelen en het op een fluitje begint te lijken. Wonderbaarlijk! Het Alash Ensemble uit Tuva - dat in het zuidwesten van Siberië en ten noorden van Mongolië ligt - is een trio van de experts: Bady-Dorzhu Ondar (1984), Ayan-ool Sam (1983) en Ayan Shirizhik (1982). Ter behoud van de Tuvaanse identiteit wordt deze zangkunst van vader op kind doorgegeven. Achai de titel van het album, een heruitgave, betekent ‘vader’ en is een eerbetoon aan Kongar-ool Ondar die een hele generatie boventoonzangers heeft opgeleid. Misschien heb je de film Genghis Blues uit 1999 gezien waar hij met de blinde bluesman Paul Peña uit San Fransisco een verbinding aangaat. Ook op het album Achai is er een onverwachte samenwerking, namelijk met de beatboxer Shodekeh uit Baltimore. Hij is te horen op twee nummers van het album: Flute Box en Chügle Sen Sen (Only you). Dat laatste heeft trouwens een prachtige melodie, waarbij de boventoonzang wordt begeleid door accordeon en de beatbox van deze Amerikaan. Het zou me niets verbazen als deze tune een evergreen is, of anders wel wordt. De plaat staat vol mooie en intieme liedjes met verschillende varianten op de keelzang, de traditionele igil (2-snarige vedel), doshpuluur (3-snarig tokkelinstrument) en akoestische gitaar.