Van 9 t/m 12 november staat Utrecht in het teken van Le Guess Who?: op verschillende locaties spelen zo'n 100 artiesten, met TivoliVredenburg als middelpunt. Zo zijn er concerten in de Domkerk, concertpodium Ekko en de Pastoefabriek. Belangrijk voor het festival zijn de speciale curatoren: toonaangevende artiesten die zelf optreden op het festival selecteerden muzikanten die zij graag onder de aandacht brengen. Dit jaar zijn de curatoren elektronicavernieuwer James Holden, futuristische hiphopact Shabazz Palaces, ambient-soloartiest Grouper, eigenzinnige popartiest Perfume Genius, audiovisueel project Jerusalem In My Heart en Nederlands jazzdrumgrootheid Han Bennink.
Naast het hoofdprogramma organiseert het festival twee sattelietfestivals: Le Mini Who, op zaterdag 11 november in de Breedstraatbuurt en het Lombok Festival, in de gelijknamige Utrechtse wijk. Ontzettend veel keus in avontuurlijke muziek dus! Wie mag je volgens ons écht niet missen? De redactie van Vrije Geluiden tipt artiesten op Le Guess Who 2017.
10 tips voor Le Guess Who? 2017
Wie moet je zien?
1 - Mount Eerie
Mount Eerie is de Amerikaanse singer-songwriter Phil Elverum. In april verscheen zijn nieuwste plaat A Crow Looked at Me. Dit album staat in het teken van zijn overleden vrouw, die stierf aan alvleesklierkanker. In 11 nummers beschrijft hij de dood, maar vooral ook de liefde. Door alleen al naar zijn plaat te luisteren voel je zijn verdriet van dit verlies. Het kan dan ook niet anders dan dat het een intense en emotionele show gaat worden. Ook het festival laat dit al weten. Op Facebook schrijven ze: 'Due to the emotional context of this performance, doors & bars will be closed during the performance'. Voor dit concert moet je je dan ook van tevoren registreren, zodat de deuren tijdens het optreden dicht kunnen blijven. EvM
Vrijdag 10 november, Jacobikerk, 22.30 uur
2 - Sevdaliza
De Volkskrant schreef voor de zomer over een Nederlandse zangeres die volstrekt op eigen kracht een subliem album had uitgebracht met miljoenen hits op Spotify. Sevdaliza heet ze. Niet eerder van gehoord. Snel eens opzoeken. En gelijk sprong de vonk over. Elektronische muziek, in de richting van triphop. Ergens heel ver weg hoor je wat wereldse invloeden. Pakkende ritmes, goede structuren, dito melodieën. Popmuziek vol avontuur. Hier zit iemand aan de knoppen die weet wat ze maken wil. Sevdaliza heeft een Iraanse achtergrond, woont in Rotterdam en haar plaat Ison is steengoed. Haar tour brengt haar langs grote Europese steden en dus ook naar Le Guess Who?. MvH
Zondag 12 november, Pandora (TivoliVredenburg), 20.00 uur
3 - Le Mystère des Voix Bulgares
Inmiddels zijn de vlijmscherpe vocalen van de Bulgaarse zangeressen bekend over de hele wereld, en dat begon met hun rol op het album The Sensual World (uit 1989) van Kate Bush. Maar toen de eerste plaat met die titel, 'Le Mystère des Voix Bulgares', in 1975 uitgegeven door de Zwitserse etnomusicoloog Marcel Cellier in 1975, bij toeval op mijn draaitafel belandde, viel ik zowat van mijn stoel toen ik die onwaarschijnlijke samenklank van stemmen hoorde. Wie was er ook ooit in Bulgarije geweest in de jaren '70? Het leek wel of die muziek van een andere planeet kwam. Betoverend. In de jaren daarna zijn verschillende ensembles die die zangcultuur vertegenwoordigen ook in West-Europa te zien en te horen geweest. En nu, zowat dertig jaar na die verbluffende samenwerking met Kate Bush, komt er een CD aan met Lisa Gerrard van Dead Can Dance. Ik kan haast niet wachten. Maar gelukkig zijn de zangeressen er binnenkort live, op de eerste avond van LGW? - en in een sessie waar je binnenkort meer over hoort... AvN
Donderdag 9 november, Domkerk, 20:00 uur
4 - James Holden & The Animal Spirits
Als je gezien wordt als vaandeldrager van een genre - minimal techno in het geval van James Holden - kun je pakweg twee dingen doen: proberen die status vast te houden, óf met hele andere, vernieuwende muzikale benaderingen op de proppen komen. Holden koos voor het laatste en het resultaat was het alom geprezen album en band The Inheritors (2013), waarop hij zijn knarsende modulaire synthesizer koppelde aan aan livedrums. Zijn nieuwste album The Animal Spirits gaat op alle fronten een stap verder. Het live-element is uitgebouwd tot een volwassen spiritual jazz-benadering in de traditie van saxofonist Pharoah Sanders (óók op het festival!), terwijl de synthesizerpartijen de hypnotiserende werking van de Marokkaanse gnawa-traditie oproepen. Ik kan niet wachten om te ervaren hoe al die ingrediënten bij elkaar komen tijdens Holdens optreden op LGW?. IH
Zaterdag 11 november, Ronda (TivoliVredenburg), 22.30 uur
5 - Alanis Obomsawin
Jerusalem in My Heart heeft een aantal interessante artiesten aangedragen, waaronder filmmaker en singer-songwriter Alanis Obomsawin. Op de site van LGW ziet ze er nog jong uit, met een lange dikke vlecht over de rechterschouder en slaat ze op een grote trom. Alanis is een Abenaki-vrouw, geboren in 1932 in New Hampshire (VS) en opgegroeid in Quebec (Canada). Abenaki betekent: 'het volk waar de zon opgaat'. Haar levensmissie is het documenteren en filmen van haar inheemse stam in het reservaat. In de jaren zestig schreef ze het lied 'Bush Lady', omdat de Abenaki-vrouwen stelselmatig verkracht en vermoord werden. Nog altijd worden ze slecht behandeld. In 1985 nam ze een album op met traditionele liedjes en eigen composities. Op LGW? gaat ze deze liedjes zingen met een trommel. Het is prachtig, indringend en urgent. Ik krijg er kippenvel van. Als je meer over haar wilt weten, kun je op LGW? de film A portrait of Alanis Obomsawin zien, gemaakt door Charles-André Coderre van Jerusalem In My Heart. CC
Zondag 12 november, Domkerk, 20.00 uur
6 - William Basinski
In de late namiddag van 11 september 2001 wandelde componist William Basinski het dak van zijn huis in Brooklyn op. Hij installeerde een camera op een statief, richtte de camera naar Manhattan en legde het laatste uurtje daglicht vast. Het statische beeld van de rokende, smeulende resten van de Twin Towers is een van de meest indrukwekkende en heftige dingen die ik ooit gezien heb. Basinski zette er de eerste van zijn Disintegration Loops onder en alles viel samen. Het is muziek komend van een tape die Basinski eindeloos door liet lopen. De tape brokkelde langzaam af, en zo ontstond een slepend, weemoedig en langzaam wegebbend geluid. Hoe grimmig ook: de perfecte soundtrack bij de beelden. Liz Harris (Grouper) vroeg als curator van Le Guess Who Basinski naar Nederland te komen. Harris, zelf ook maker van vele weemoedige meesterwerkjes, heeft hiermee een absolute must-see naar Utrecht gehaald. Verwacht geen lichte, opgeruimde avond. TK
Vrijdag 10 november, De Helling, 23.00 uur
7 - Liu Fang
Tijdens één van mijn eerste opnamedagen voor Vrije Geluiden, alweer zo’n 9 jaar geleden, zat op het Bimhuispodium ene Liu Fang. Ze bespeelde een voor mij totaal onbekend instrument, de pipa: een luitachtig snaarinstrument met een geschiedenis van zo’n 3000 jaar. Gehuld in een prachtig gewaad, met de pipa op schoot, beroerde ze de snaren alsof ze haar kind liefdevol in slaap wiegde en nog geen twee maten daarna liet ze het instrument klinken als een heavy metal-solo. Niet voor niets is zij ‘De keizerin van de pipa’ en ze speelt op 10 november in TivoliVredenburg. SK
Vrijdag 10 november, Pandora (TivoliVredenburg), 19.30 uur
8 - Patrick Higgins (Gesualdo en Hyperborea)
Bij de naam Carlo Gesualdo moet ik altijd denken aan wat de Duitse componist Wolfgang Rihm over hem schreef: Hoe heerlijk verfrissend is deze seksueel geladen wroeging vergeleken met de vreselijk opgepoetste vroomheid van de meeste Noord-Europese meesters! Nauwelijks is de Prins klaar met het steken van zijn dolk in lijken of hij zit al weer achter zijn bureau de meest fantastische contrapunt te schrijven, het mooiste dat er is. Hij is onnavolgbaar. Gesualdo, misschien onnavolgbaar, maar ook de moordenaar van zijn ontrouwe echtgenote Maria d’Avalos. Zijn hele leven ging hij gebukt onder zwaarmoedigheid, verteerd door schuldbesef. Zelfs zijn graf in de Sint-Ignatiuskapel in Napels verschoof in 1688 door een aardbeving tot onder de vloer van de kerk. Maar hoe dan ook: de madrigalen van Gesualdo zijn verbijsterend mooi. Verbluffende experimenten - voor zijn tijd, de vroege 17e eeuw - met samenklank en teksten, met als resultaat lichte Italiaanse charme onder een waas van droefgeestigheid. Componist, gitarist en producer Patrick Higgins brengt tijdens LGW een versie voor strijkers (met het Nederlands Kamerorkest) van Gesualdo's Tenebrae Responsoria, oorspronkelijk voor alleen stemmen gecomponeerd. Daarnaast een nieuw werk van Higgins zelf: Hyperborea no. 1, over de onvermijdelijke klimaatverandering. Waar wij ons met z'n allen dan weer schuldig over mogen voelen, maar dat terzijde. Wordt zeker méér dan bijzonder. AvN
Vrijdag 10 november, Hertz (TivoliVredenburg), 20.00 uur (Gesualdo) en 20.55 uur (Hyperborea)
9 - Perfume Genius
2010 was het, toen zag ik Perfume Genius voor het eerst live. Zijn debuut was net uit en hij had nog niet veel opgetreden. Mike Hadreas (de man achter Perfume Genius) zat ineengedoken achter zijn piano prachtige ingetogen liedjes te spelen. Ik had bijna medelijden omdat-ie zo onzeker leek te zijn daar op dat podium. Maar prachtig was het! In tien jaar tijd heeft hij een opmerkelijke groei doorgemaakt. En dat is niet alleen in zijn muziek te horen, maar vooral ook in zijn uitingen. Hij is uitgegroeid tot zelfverzekerde, extraverte podiumpersoonlijkheid, en dat maakt in combinatie met zijn persoonlijke indrukwekkende liedjes dit concert zeker de moeite waard om heen te gaan. Perfume Genius is ook een van de curatoren van het festival. Dankzij hem staan o.a. Mary Margaret O’Hara, Le Mystère des Voix Bulgares en Julianna Barwick op het programma. EvM
Zondag 12 november, Grote Zaal (TivoliVredenburg), 21.50 uur
10 - Lombok Festival
Le Guess Who? is een Utrechts festival en dus vindt het festival het leuk om de hele stad aan zich te binden. Nieuw dit jaar is het Lombok Festival: op vrijdag zijn er in de volstrekt multiculturele wijk Lombok een aantal volstrekt multiculturele, gratis toegankelijke concerten. Een aantal muzikanten van het Lombok-programma zijn eens te gast geweest bij Vrije Geluiden. Denk aan de Nederlandse zangeres Karima el Fillali die haar prachtige stem laat schitteren in de Arabische zangstijl Tarab. Ook de Marokkaanse zanger en rapper Walid Ben Selim speelt in Lombok: met de Syrische luitist Jaber Fayad brengt hij spirituele Soefisongs, waarbij vrijheid het grote thema zal zijn. Ook als je geen Arabisch verstaat is zijn optreden, met dank aan zijn charme en mooie stem, zeker de moeite waard. MvH
Vrijdag 10 november, 8 locaties in Lombok