Venezuela - het verlangen van meer dan zes miljoen vluchtelingen
Venezuela is een land dat geteisterd is door een humanitaire en politieke crisis. Inmiddels zijn meer dan zes miljoen Venezolanen gevlucht en vooral opgevangen in de regio. In deze aflevering praat Nina Jurna met dichteres en woordkunstenaar Rachel Rumai Diaz over muziek, migratie en heimwee.
Rachel is in Nederland geboren maar Venezuela was thuis altijd omnipresent. Rachels Venezolaanse moeder draaide veel salsa, merengue, Latijns Amerikaanse muziek en reggaeton. Alleen de joropo was taboe, want die plattelandsmuziek vond ze minder… maar Rachel hoort het graag! Haar vader komt uit Curaçao en is opgegroeid in Venezuela. Met haar moeder en stiefvader woonde Rachel van haar tiende tot haar twaalfde in het Zuid-Amerikaanse land, waar ze ook regelmatig op familiebezoek kwamen - vóórdat Chávez aan de macht kwam.
Rachel heeft een Venezuela achtergelaten dat niet meer bestaat: zij herinnert zich Venezuela als rijk en modern. De Venezolanen geloofden in The American dream. Rachel kent het als een land dat mijlenver voor liep op Nederland: films, mode, speelgoed - alles was er eerder dan in Europa. En dat terwijl veel mensen in Nederland dachten dat ze in Venezuela in armoedige houten hutjes woonden. Dat was bepaald niet het geval in het dankzij de olie-export steenrijke land, maar: er was ook een enorme kloof tussen arm en rijk, miljoenen mensen in het immense land hadden nauwelijks geld.
De socialistische Chávez, verrassend gekozen in 1999, vond dat de oliegelden eerlijker verdeeld moesten worden. Echter mede door de daling van de olieprijs mondde dit uit in een mislukking. Onder het bewind van Maduro, die aan de macht kwam in 2013 na het overlijden van Chávez, was er na heftige demonstraties sprake van politieke onderdrukking. Vanaf 2014 kwam de vluchtelingenstroom op gang, en de economie van Venezuela raakte ernstig in verval.
In de Nederlandse media verschijnt er weinig of geen nieuws meer uit Venezuela - na de COVID-pandemie zijn er nauwelijks journalisten naar het land gegaan, terwijl er nog altijd een tekort is aan van alles. Veel migranten, vaak hoogopgeleid, moesten weer vanaf nul beginnen in hun nieuwe land.
Een van de vele songs die de gevolgen van de crisis, en het heimwee van de vele vluchtelingen bezingt, is 'Volveré A Mi Tierra' van zangeres Nella. Nina en Rachel luisteren samen naar deze song, en Rachel legt uit waar Nella over zingt.
Kritiek op het regime is binnen Venezuela niet mogelijk - geen wonder dus dat dergelijke muziek juist buíten Venezuela wordt gemaakt.
Ook Rachel kent dat gevoel van heimwee en verlangen naar het oude Venezuela. ZIj kan dat in haar spoken word teksten kwijt - een voorbeeld laat ze horen in deze aflevering van de podcast. Verder laat ze ook het joropo-lied Alma LLanera horen, dat beschouwd wordt als het tweede volkslied van Venezuela.
Voor meer muziek: zoek de speellijsten 'Latin Impact' in Spotify.
De songs in deze aflevering: https://bit.ly/VG_Latin_Impact
Latin Impact is een podcast van NPO Soul en Jazz en de VPRO
Presentatie: Nina Jurna
Redactie: Nina Jurna, Charlie Crooijmans, Aad van Nieuwkerk
Productie: Jorinde Hiddema
Techniek: Bart Schulz