De impact van de mens op de aarde
Hoe verlagen we onze uitstoot?
Dag Wouter. He Pieter. Goed je te zien. Zeker. Druk hier zeg. Beetje druk wel, maar… Maar bedoel je druk in deze metro of druk op aarde? Eh ja nou, zeg jij het maar. Nou ja, deze metro lijkt wel een beetje op hoe het nu is op de wereld, toch? Lekker vol, het past er allemaal net bij. Paar mensen minder is misschien wel een goed idee, of niet? Ja, ik denk wel…Dan zouden we kunnen zitten. Het zou wat comfortabeler zijn ja. Maar de vraag is natuurlijk wel wie je zou nomineren dan om ineens te verdwijnen. Dat lijkt me een moeilijke vraag meteen ook. Ja. Nee, inderdaad. Ja. Zijn we nou eigenlijk met te veel op de wereld? Wat is te veel? We overschrijden in ieder geval de draagkracht van de aarde op heel veel verschillende manieren. Maar het ligt er meer aan hoe mensen leven dan dat mensen leven, lijkt mij. En om dit goed te begrijpen is het handig om te weten dat er volgens de meeste experts grofweg drie knoppen zijn die samen bepalen wat de impact van de mensheid op onze planeet is. En aan al die knoppen kun je in potentie draaien. De eerste spreekt voor zich: consumptie. Als we met z'n allen minder gebruiken, stoten we minder uit. Alleen is het de vraag of de mens in staat is om vrijwillig z'n verworven luxe af te geven. Tot nu toe willen we vooral meer beter en groter. Dan is er de factor technologie. Simpel gezegd betekent dat dat technologische vooruitgang onze uitstoot kan verlagen, zoals efficiënter eten verbouwen en groene energie. Alleen is het nogal een grote gok om te verwachten dat de technologie altijd alles voor ons zal oplossen. En los daarvan blijkt dat technologische vooruitgang vaak via een omweg voor juist meer uitstoot zorgt. Zo kan een auto twee keer zuiniger rijden, maar daardoor kunnen er bijvoorbeeld vijf keer meer mensen zich veroorloven om vaak in een auto te rijden waardoor de uitstoot uiteindelijk juist groter wordt. Dat heet het Jevons-effect en komt vaker voor bij technologische vooruitgang. En dan de derde knop: de hoeveelheid mensen oftewel: minder mensen, is minder uitstoot. Klinkt buitengewoon effectief, maar kan je zomaar aan die knop draaien? Het is nogal een gevoelige. Ik wil graag weten waarom deze knop nooit een serieus onderwerp van gesprek lijkt te zijn. Rust er een taboe op bevolkingskrimp? Of doet de grootte van de wereldbevolking er überhaupt niet toe? Het is niet dat we met veel zijn, maar hoe we met veel zijn. Dus wat we doen met al die miljard mensen, dat maakt nogal uit. Behalve dat we vier keer groter zijn geworden, is onze economie veertig keer gegroeid in die tussentijd. En we zijn ongeveer 35 keer meer vis uit de oceanen gaan vissen. In de orde van zes zeven keer meer olie gaan verstoken. Dus je hebt het meer over de leefstijl dan over het aantal mensen. En die leefstijl, daarvan zie je nu al dat daar in ieder geval in de voorlopers, kleine groepjes mensen aan het experimenteren zijn. En dat soort ontwikkelingen kan veel sneller gaan dan je misschien wel denkt.