Het Spoor Terug
Leo van der Kar
Portret van voormalig socialist en diamantbewerker Leo van der Kar, die na de Tweede Wereldoorlog een sportartikelenwinkeltje begint dat later uitgroeit tot de winkelketen Perry van der Kar.
Van der Kar is een man die zich heeft ontwikkeld van socialistisch arbeider tot grote ondernemer, maar daarnaast ook leeft voor zijn hobby, de sport.
Inleidende teksten:
Tekst 1 Vandaag gaat Het Spoor Terug over Leo van der Kar. Hij is in 1913 in Amsterdam geboren, en krijgt het socialisme van jongs af aan met de paplepel ingegoten. In de jaren dertig wordt hij diamantbewerker. Als een van de weinige joodse arbeiders overleeft hij de tweede wereldoorlog. Na de bevrijding begint hij zonder een dubbeltje op zak een sportartikelenwinkeltje. Het ondernemen blijkt hem in het bloed te zitten. De zaak groeit en 15 jaar later is hij directeur van de winkelketen Perry van der Kar. Nog belangrijker dan zijn zaak is voor Van der Kar zijn hobby, de sport. Met bijna alle takken van sport heeft hij wel van doen gehad. Hij is een verdienstelijk voetballer en atleet geweest. Was masseur van Fanny Blankers-Koen, die op de Olympische Spelen van 1948 vier gouden medailles won, en trainer van Wim Slijkhuis die op diezelfde spelen twee bronzen medailles won. Daarnaast was hij onder meer honkbalcoach, voetbaltrainer en tafeltennisbestuurder. We gaan met Van der Kar terug naar het Henriëtte Ronnerplein in Amsterdam Zuid, waar hij is opgegroeid in een van de eerste woningen van de socialistische woningbouwvereniging De Dageraad.
Tekst 2 Na de lagere school en de mulo te hebben doorlopen, gaat Van der Kar op aandrang van zijn ouders leren voor diamantbewerker. Volgens Van der Kar was dat destijds hét vak.
Tekst 3 Leo van der Kar vindt het vak van diamantbewerken niet echt interessant. Sport heeft zijn ware passie en daar besteed hij al zijn vrije tijd aan.
Tekst 4 Als atleet is Van der Kar redelijk succesvol. In 1934 wordt hij zelfs Nederlands kampioen met de estafetteploeg vier maal honderd meter. Hij is dan inmiddels door avondstudie gediplomeerd masseur geworden en loopt dan ook niet alleen wedstrijden, maar masseert tevens zijn ploeggenoten. Al mag hij dan zeer fanatiek zijn, ook voor Van der Kar is er meer dan sport alleen. In 1937 leert de inmiddels 24-jarige Leo, tijdens een avondje uit, zijn toekomstige echtgenote Johanna kennen.
Tekst 5 Al tijdens de oorlog besluit Van der Kar na de bevrijding niet meer terug te keren in het diamantvak, maar voor zichzelf te beginnen.
Tekst 6 Ondanks het feit dat hij z'n handen vol heeft met het opbouwen van zijn zaak blijft Van der Kar actief in de sportwereld, als trainer, begeleider en masseur. Al in 1946 gaat hij als begeleider mee naar de Europese atletiekkampioenschappen.
Tekst 7 Het meest succesvolle sportevenement waarbij Van der Kar betrokken was, is ongetwijfeld de Olympische Spelen van 1948 geweest.
Tekst 8 Voor zijn inzet in de sport wordt Van der Kar niet betaald. Toch vaart hij er ook zakelijk wel bij. Als trainer van Wim Slijkhuis en masseur van Fanny Blankers-Koen en vele buitenlandse toppers, krijgt hij naam in de sportwereld. Hij gaat een column over sport in het Parool schrijven, de klandizie neemt toe, en de sporters die hij gratis helpt willen wat terug doen.
Tekst 9 Van der Kar mag dan sinds '52 iets minder gaan doen voor de sport, veel minder kan het niet geweest zijn. Hij blijft zich met allerlei uiteenlopende sporten bezighouden. Zo leidt hij het Nederlands honkbal team in 1958 als trainer naar het europees kampioenschap, en introduceert als trainer van Zeeburgia de conditie-training en warming-up in het voetbal. Aanvankelijk bestond daar in de voetbalwereld weinig begrip voor.
Tekst 10 Zakelijk blijft het hem intussen voor de wind gaan. De winkelketen Perry is zo onder de indruk van het succes van Van der Kar, dat ze hem in 1960 vragen of hij directeur bij hen wil worden.
Tekst 11 Als de fusie een feit is vindt Van der Kar dat de sport ook een beetje moet meegenieten van zijn zakelijk succes. Hij richt het sportfonds Leo van der Kar op, dat aankomende topsporters financieel ondersteunt zodat ze bijvoorbeeld trainingsstages in het buitenland kunnen volgen. Een ideëel fonds, waarbij de sporters niet in ruil voor het geld de naam van de zaak van Van der Kar op hun borst hoeven te plakken. Want Van der Kar heeft zo zijn bedenkingen bij de steeds grotere greep die de commercie de afgelopen 25 jaar op de sport heeft gekregen.
Tekst 12 Veel sport op televisie, dat is volgens Van der Kar de oorzaak van de commercialisering van de sport. Ondanks zijn bezwaren tegen deze ontwikkeling heeft hij zelf ook wel degelijk gebruik gemaakt van de reclame-mogelijkheden die de sport biedt.
Tekst 13 Alles opsommen wat Van der Kar in de sportwereld heeft gedaan is ondoenlijk. Hij is wel eens afgeschilderd als dé man achter de schermen, de regisseur van de Nederlandse sport. Zelf vindt hij dat soort verhalen zwaar overdreven, maar hij kan niet ontkennen dat hij redelijk wat invloed heeft. Op zijn bureau staat een foto van het clubje vrienden waar hij nu al meer dan 25 jaar iedere zondag mee trimt. Opvallend is dat een groot aantal van die vrienden inmiddels belangrijke bestuursfuncties in de sport hebben. Henk Vonhoff bijvoorbeeld, de voorzitter van het Nederlands Olympisch Comité en de chirurg Co Greep die al jaren actief is bij Ajax.