De Plek 14-05-1996
Beek (Gelderland) X=186/187 EN Y=420/419
Wat Laren is voor aan status hechtende tandartsen, psychiaters en televisieproducenten uit 't Gooi, is Beek in het Gelders/Veluwse landschap. De Gelderse equivalent tussen de RD Coördinaten x=192/193 en y=427/426 is mogelijk zelfs nog verhevener. Bewoners van Beek/Ubbergen kijken pas echt neer op minder koopkrachtigen in het nabij gelegen Nijmegen. Zij hebben hun vorstelijke kasteeltjes op de laatste welving van de Zeven Heuvelenrug opgetrokken. Begin deze eeuw toen Beek meer was dan alleen slaapplaats voor forenzerende workalholics, leefde het dorp bij gratie van de puurheid van water. De bronnen zijn nog steeds niet opgedroogd maar de ruim dertig wasserijen zijn grotendeels verdwenen. Sinds iedereen een wasmachine en centrifuge heeft, liggen de spoelputten er werkloos bij. De stand van de natuur wordt in Beek bijgehouden door een valkenier die zijn kooien ook heeft openstaan voor gestrande en verminkte roofvogels. Middels de diversiteit van de zich aanmeldende hulpbehoefenden kan hij de vogelstand inschatten. Eenmaal opgelapt levert de eigenaar van het roofvogelasiel zijn patiënten niet zomaar uit aan de natuur. Eerst leert hij ze opnieuw hoe een veldmuis ten prooi kan worden gemaakt.
__________________________________________________
Van oudsher bestaat Beek uit een lange weg. Er is geen stadscentrum en de drogist, de bakker en de slager liggen ver van elkaar verwijderd. Er bestaat nu het idee om het geheel te centreren rondom de supermarkt omdat de sterk vergrijsde bevolking (Beek is de vierde vergrijzde gemeente van ned) niet meer de hele boodschappenroute kan afleggen.
Beek was vroeger een wasserijendorp. De bedrijven maakten gebruik van het schone water dat uit verschillende bronnen uit de heuvelrug komt. Er zijn er nu nog twee over die beiden Verweij heten. Ook staat de spoelput er nog steeds met daarin Ubbergs bronwater. Frank Verwey, zijn vader weet nog te vertellen hoe het er vroeger aan toe ging
Vijftig jaar geleden is het enige bergspoor van Nederland, dat met een tunnel door de heuvels ging, opgeruimd. Het VVV richt er toevallig deze maand een tentoonstelling van in. Er bestond zoveel wantrouwen jegens de kunde van de architect dat die zelf als eerste door de tunnel moest.
Voorzitter van het VVV is Van de Sluis hij organiseert ook de tentoonstelling.
Er staan een paar zeer mooie huizen in Beek. Een daarvan is voormalig klooster De Refter. Nadat de kloosterlingen er weg werd het pand gekraakt. Nu wonen de voormalige krakers en een paar kapitaalkrachtigen in het prachtige pand dat ook een
prachtig uitzicht heeft.
Een ander prachtig pand is kasteel De Wiegert. Het heeft lange tijd leeg gestaan maar is nu opgekocht door de gebroeders Krol uit Nijmegen, schoenenfabrikanten van het bedrijf Nimco (080ª226014 (winkel) en 220746). In het kasteel staat ook een toonzaal waar ze schoenen ontwikkelen en een atelier waar schoenen worden gemaakt.
AFSPRAAK 1
Wielersen, sterverslaggever van de locale omroep, weet alles van Beek, hij geeft eerst een rondleiding door Oud-Beek: het vroegere wachthuisje, de grenspaal, de spoelput, de kabouterboom en gaat daarna mee naar de Refter, een voormalig klooster waar eerst Franse nonnen woonden en waar de `upper ten' van Nederland is opgeleid. Na de kraakperiode is het tegenwoordig een voorbeeldwoonproject waar oud/jong, valide/invalide samenwoont. Men heeft er ook een eigen bakkerij etc. etc.
AFSPRAAK 2
Wasserij van de familie Verwey, Waterstraat 2, vlakbij gemeentehuis. Zoon Frank weet alles van het moderne bedrijf. Vader Verwey weet hoe het er vroeger aan toeging.
AFSPRAAK 3
Das en Boom, Jaap Dirk Maat, Rijkstraatweg 178,
AFSPRAAK 4
Vogelasiel voor Roofvogels en Uilen, de heer Huilman,
Rijksstraatweg 303, 17.00 uur
Geen Boom en Das maar dit keer aandacht voor de (roof)vogelstand. De heer Huilman (die tevens valkenier is) heeft al twintig jaar een asiel voor roofvogels en uilen. Hij hield zich al tijdens zijn militaire dienst bezig met valken om andere roofvogels van het vliegveld weg te houden.
Havikken en sperwers kunnen niet in een kooi, die vliegen tegen het aas en worden daardoor nog meer beschadigd maar zit met de poot vastgebonden aan een kabel(tje) De buizerd wordt vaak verkeersslachtoffer de sperwer komt vaak in de winter bij Huilman terecht als hij tijdens een zware winter geen muis kan ontwaren in de sneeuw. Met de havikken gaat het zeer goed op dit moment. Sinds DTT in de landbouw is verboden zijn de eierschalen van de havik minder poreus en is de stand weer vooroorlogs. De territoria in het bos zijn vergeven dus nu nestelt het havikenpaar, van oorsprong tocg een bosvogel zich in de ooypolder.
Ook over de kerkuil heeft Huilman een positief verhaal. De pastor en de boer metselden vroeger alle kieren dicht wegens de duivenoverlast maar komen nu tot bezinning nu blijkt dat ze niet alleen de duif maar ook de uil buitensluiten.
Als de vogels weer zijn opgeknapt traint Huilman ze weer in jagen. Dat gebeurt aan de lijn, eerst gaan ze apelvliegen, daarna moeten ze de aangestampte muizen vangen die Huilman door het bos verspreid en in mandjes aan de boom hangt. Langzaam maar zeker komt de jagerslust terug in het dier. Huilman heeft zelf een gekweekte havik die hem nooit verlaat omdat hij hem als zijn partner beschouwd.
Beek bestaat uit een bebosde stuwwal (opgestuwd in de IJstijd) en een polderlandschap. De Rijksweg is in de belevingswereld de scheidslijn tussen rijk en arm. In vroegere tijden stonden er zeer veel steenfabrieken langs de Maas. Er is nu slechts een heel modern bedrijf over: Boral Nedusa.