De Plek 2-01-1996
Maastricht II: Het Céramique terrein X=177/178 en Y=318/317
Aan de Oost-kant van de Maas ligt het oude historische centrum van Maastricht. Aan de overkant ligt straks de moderne wijk Ceramique.
"Historische kwaliteit aan de ene kant en aan de andere kant de kwaliteit van tijdloze architectuur."
Op de 23 ha was tot ongeveer 5 jaar geleden de aardewerkfabriek Sphinx gevestigd. Nog langer geleden was dit ook het adres van de Societé Céramique.
De bouw van Ceramique vordert langzamer dan Maastricht hoopt.
Sprekers:
Richard Bleijenberg, Matt Broek, Constant en Eduard Smeets
Ceramique
Centraal punt is cafe 't Pruuske, gelegen in de Hoogbrugstraat. 't Pruuske komt voor inh aflevering 1 en aflevering 2.
Aflevering twee zou kunnen gaan over het terrein zelf: de gemeentelijke plannen, de 2 nieuwkomers (zeer rijke 74-jarige en theatergezelschap Het Vervolg) en het verhaal van de nu gepensioneerde Sphinx-arbeider met wie je terug gaat naar de locaties waar ooit de ovens stonden etc. In de vitrines van het op steenworp af gelegen Bonenfantenmuseum staat al het aardewerk dat in de loop der jaren is vervaardigd. Ceramique lijkt door iedereen te worden toegejuicht maar gelukkig is er nog professor Luc Soeten, fel tegenstander van het geheel.
1 dinsdagavond In buurtcafe t Pruuske (vertaald het duiveltje) aan de Hoogbrugstraat vind je eigenaar Ed en zijn vrouw die veel klanten hebben die wel iets zouden kunnen zeggen over de relatie oud-nieuw.
De waardin van 't Pruuske kan vertellen wat er de afgelopen 10 jaar is veranderd (en straks staat haar de overgang naar elitair publiek te wachten)
Ed heeft ook een goede relatie met de studentenvereniging Koko (600 leden) De studenten komen bij Ed eten, niet drinken ("tegen de drankprijzen van de soos kan ik niet concurreren") Ed organiseert ter integratie van de studenten in de buurt een maal per jaar een buurtfeest.
In het begin, zo`n vijftien jaar geleden, gingen de studenten 's nachts luid brallend `wandelend over de auto's van anderen' naar huis. Ed heeft ervoor gezorgd dat er nu iemand bij de deur staat die roept: zachtjes voor de buren!!! "Tegenwoordig dragen ze me op handen."
Ed zit ingeklemd tussen vier `drugstenten'. "Ons straatje is het eerste dat mensen tegenkomen die vanuit België, Duitsland en Luxemburg, Maastricht binnenkomen. Club 88 staat zelfs bekend om de handel in harddrugs. Nu er tegenover het straatje dure appartementen komen te liggen verwacht Ed dat er wel iets gedaan wordt tegen de drugsproblematiek. Er is een vereniging van huiseigenaren, die zich daar hard voor gaat maken. Prof. Bremer is de voorzitter.
2 21.00 uur bestuursvergadering van studentenvereniging Koko, voorzitter Michiel Schuyts vertelt over historie van het pand (voormalig bordeel waar werklui kwamen van Sphinx), de vereniging, hun nu goede relatie met het straatje (het is wel eens anders geweest) en het studentenleven in Maastricht.
Schuyts is bang dat met het komen van de nieuwbouw, de studentenvereniging elders onderdak moet zoeken. Nu woont er een dove mevrouw naast de vereniging maar met de komst van Ceramique wordt dat anders.
3 woensdag, 9.30 uur bij ingang van Biscuithal, Hans Trentelman. Zijn theatergroep Het Vervolg is een nieuwkomer op het terrein. Het gezelschap zal de Biscuithal (een van de weinige oude gebouwen die overeind blijven staan) in gebruik gaan nemen. De limburgse dichter Pierre Kemp (1886-1967) baseerde zijn gedicht licht op de lichtval in dit terrein) een acteur of actrice draagt het gedicht voor in (de nu nog bouwvallige) Biscuithal en stelt zich voor hoe het er in de toekomst uit gaat zien. (gesproken met Ine Timmers van Het Vervolg)
4 10.00 uur, Matt van den Broek (06-0227535), verzorgt vanuit de gemeente de rondleiding, hij zit in een speciaal ingericht kantoortje aan het Ceramique terrein waar alle foto's van de architecten hangen etc. Hij heeft een milieuverhaal (het terrein moest natuurlijk afgegraven worden)
Vraag hem in hoeverre Maastricht nog aantrekkelijk voor bedrijven is, steeds meer bedrijven trekken namelijk naar het nabij gelegen België dat belastingtechnisch veel vriendelijker is en minder strenge milieu-eisen stelt. Dat is ook een reden voor de vertraging bij de bouw.
5 Afspraak bij hotel Maastricht, gelegen naast informatiecentrum, verhaal van nieuwkomer, Constant Eduard Smeets . Hij wil het duurste appartement aan de Maas als pied a terre, en woont permantent in Amsterdam maar is geboren in Maastricht, dichtbij Ceramique.
Hij vindt dat de bouw niet snel genoeg gaat, hij is al 74. Zijn vrouw wil niet weg uit Amsterdam dus nemen ze Maastricht, zo dicht mogelijk op de Maas als tweede huisje. Eduard wil voor de uitzending graag naar Maastricht komen (dan heeft hij een mooi excuus om weer even in zijn stad te zijn).
6 15.00 uur. Coen Smeets, in het Pruuske, hij was bij Sphinx opzichter magazijnen.
7 - Er bestaat een tegenstander van het Ceramiqueproject prof. dr. Luc Soeten.
Aan de Oost-kant van de Maas ligt het oude historische centrum van Maastricht. Aan de West-kant ligt straks de moderne wijk Ceramique. "Historische kwaliteit aan de ene kant en aan de andere kant de kwaliteit van tijdloze architectuur."
Op de 23 ha was tot ongeveer 5 jaar geleden de aardewerkfabriek Sphinx gevestigd. Nog langer gelegen was dit ook het adres van Societé Céramique. Vroeger was dit een ommuurd terrein. De drie meter hoge wal maakte het onmogelijk voor de Maastrichtenaar een blik te werpen in de aardewerkkeuken. De gemeente heeft jarenlang zitten azen op het industrieterrein.
De bevolking heeft nauwelijks gereageerd op de gemeentelijke plannen. "Dat heeft te maken met het gesloten karakter dat het gebied vroeger had. Iedere verandering is vooruitgang."
Céramique bestaat uit woningen, winkels, kantoren, een theater en het al gebouwde Bonnefantenmuseum. Bijna alles is ontworpen door zuidelijke architecten als Alvaro Siza uit Oporto, Mario Botta uit Lugano, Wiel Arets uit Heerlen en Aldo Rossi uit Milaan (Bonnefantenmuseum). Hoe dichter bij de Maas, hoe duurder de appartementen zullen zijn.
Ook zijn onlangs ook nog wat oude vestingwerken op het terrein blootgelegd. Deze en de oude Maaspunttoren worden geïntegreerd in het plan. Stadsarcheoloog Titus Panhuizen, kan hier eventueel wat over vertellen.
Nog wat zaken uit (een jonger) verleden mogen overeind blijven staan. De oude Biscuithal blijft staan. Dit wordt een theater voor een Maastrichts toneelgezelschap. Ook de Wibengahal (hoorde bij Sphinx) is overeind gebleven en bij het Bonnefantenmuseum getrokken.
Het hele project gaat zo'n 900 miljoen kosten. De gemeente zorgt voor de infrastructuur en levert een bijdrage van 19 miljoen. De beleggers zijn ABP, mbo-Ruyters bv, KFN, Bouwfonds Woningbouw bv en Wilma Vastgoed.
Na het Verdrag van Maastricht is de naamsbekendheid van de stad toegenomen. Ook zijn er volgens de gemeente-voorlichter veel kantoren die Maastricht een goede locatie vinden om vanuit daar de Europese markt te veroveren. Hierbij moet echter een kanttekening gemaakt worden want er zijn ook veel bedrijven die uitwijken naar België dat belastingtechnisch voordeliger schijnt te zijn en waar ook de milieu-voorschriften minder zwaar zijn. De beleggers zijn lange tijd bang geweest om hun bouwplannen te realiseren. In 1988 was het terrein al bouwrijk. Nu pas wordt er druk gebouwd.
Mosa, ook een bedrijf in aardewerk heeft al aangekondigd naar België te vertrekken.
Vijftig a zestig jaar geleden was de aangrenzende wijk een verpauperd gebied. Er woonden drie a vier gezinnen in een huis. Tien jaar geleden is men begonnen met de restauratie van de wijk. Nu is het een mooie straat.
De vrouw van Ed (eigenaar van 't Pruuske) zegt dat er de afgelopen tien jaar veel veranderd is. Tot vijf jaar geleden kwamen er in de kroeg veel arbeiders. Toen de fabrieken werden gesloten is het vooral een buurtkroeg geworden. Het cafe bestaat al meer dan honderd jaar.
Veel Limburgers vinden dat ook er kunst uit de regio in zou moeten. Dat gebeurt tot nu toe nog helemaal niet.
Dan het oude stadsdeel, de brug over naar de rechtenfaculteit, spreek met een paar studentenover "Cambridge aan de Maas", wat er zo aantrekkelijk is aan deze stad
Hoogleraar Ad Geers (ooit wethouder in Hilversum maar al jarenlang inwoner van Maastricht) weet te vertellen over de karakterverandering die Maastricht heeft ondergaan. Te vinden op de rechtenfaculteit.
professor Bremer: 043-3215368 of overdag 043-3881475
xxxxxxxxxxxxxx4 verhaal Sphinx (2 arbeiders met Bonnefantenmuseumbezoek waar oud Sphinx ceramiek in de vitrines staat, overigens is een van de vleugels van Bonnefanten ook een voormalig Sphinx gebouw )n
- Steven van Haarlem die zelf lange tijd op het ceramiqueterrein heeft gezeten
-----------------------------------------------------
Filtropen, onderdeel van Sphinx zit tegenwoordig aan de Schoenerweg 32 Zij kennen nog een paar oude arbeiders die iets kunnen vertellen over vroeger (vragen naar de heer van Kan maandag weer aanwezig of directeur Pijsel die vrijdag aanwezig is)
Dan is er ook nog Randwiek Glasbedrijf, Fort Willemweg 40 (directeur de heer Frijen vrijdag aanwezig) hebben nog mensen van toen in dienst.
Sphinx, afd personeelszaken
------------------------------------------------
reserve:
7 Meneer Custers woont tegenover de kroeg en heeft altijd in de straat gewoond. Zijn ouders hadden vroeger een kruidenierswinkel. Hij heeft alle veranderingen meegemaakt.
reserve:
8 Op dit moment zit het echtpaar Roemkens uit Heerlen in een klein flatje in Maastricht in afwachting op hun appartement met Maasview. De familie heeft de hele wereld rondgezworven en wil of all places oud worden in Ceramique, in complex Arco Iris
9 - eventueel directeur van het Bonnefantenmuseum over lelijke kunst etc in omstreden Aldo Rossi (overigens wel mooi)
Avenue Ceramique 250
Verder de koffieshops, de drugsoverlast (hierover kan Ed wel het een en ander vertellen.