Zaken van de ziel
Afl.6: A. van Dantzig
Titel ISCHA - radio#ISCHA
Afleveringstitel Zaken van de ziel
Publicaties - Radio; 10-11-1992; Radio 5; VPRO; 0'00''
Titel VPRO's dinsdag op 5
Type uitzending
Uitzenddatum 10-11-1992
Tijdsduur 0'00''
Tijdsduur annotatie Avail: 049'27"
Distributiekanaal Radio
Net Radio 5
Zendgemachtigde VPRO
Dragers
Type Soort Formaat Begin- en eindtijd Nummer Volg-
nr. Bewaar-
plaats Archief-
status
DAT cassette Programma HAD205 1
Samenvatting Ischa Meyer in gesprek met psychoanalyticus dr. A. van
Dantzig. Gespreksonderwerpen zyn de ontwikkeling van de
psychoanalytische hulpverlening in Nederland, en het op grote
schaal voorkomen van incest en kindermishandeling en het byna
collectief negeren van deze problematiek. Volgens van
Dantzig: "Een totaal onverdragelyke situatie".
Genre praatprogramma, NADER TE BEPALEN
Trefwoorden gezondheidszorg; incest; kindermishandeling; psychiatrie; psychoanalyse; psychologie; psychotherapie
Sprekers Dantzig, A. van
Makers Meijer, Ischa (interviewer)
Meijer, Ischa (programmamaker)
Beoogd medium radio
Opnamen 02-11-1992 tot
Begindatum 02-11-1992
Beschrijving 00:01:04
Muziek.
00:01:35
A. van Dantzig aan het woord over de beginjaren van de
psychoanalyse. Freud boekte in korte tyd grote successen,
hoewel hy zichzelf altyd tot de vervolgden en verachten
rekende. "De toepassing van de psychoanalyse zelf was maar
aan enkelen voorbehouden omdat het een dure zaak was". Van
Dantzig las voor het eerst over psychologie tydens zyn
middelbare schooltyd. "Ik dacht, dat vak wil ik ook gaan
doen. Daarom ben ik ook psychiater geworden".
00:08:07
Op vraag int. zegt Van Dantzig dat weinig psychologische
opvattingen over de mens zo veel invloed op het denken van de
mens hebben gehad als de psycholoanalyse. "Er zit iets in wat
mensen herkennen". Het feit dat deze inzichten zo kort
geleden pas ontdekt zyn, verbaast Van Dantzig. "Aristoteles
had het ook kunnen ontdekken, het waren dezelfde mensen". (-)
"Ik denk dat dat kwam omdat de collectieve antwoorden minder
vanzelfsprekende pasmunt waren. Het sprak minder vanzelf dat
je, als het niet goed met je ging je verhouding tot onze
lieve heer verstoord was, of dat je het in de kant van de
zonde moest zoeken. Dat was de gewone opvatting. Algemene
psychologie was eigenlyk de godsdienstige opvatting over
mensen". (-) "Freud heeft het individu ontdekt". (-) "Zo
heeft men daar nog nooit naar gekeken. Men heeft altyd
gekeken vanuit de moraal, hy is goed of slecht, hy is ziek of
gezond".
00:12:25
Van Dantzig vertelt over hoe de maatschappy eruit zag toen hy
zeventien jaar oud was. Sedert 1929 crisis en malaise,
gevolgd door de tweede wereldoorlog. "In myn herinnering zyn
de twintiger jaren geel, en de dertiger jaren zyn bruin".
Over de reactie van de maatschappy op de psychoanalyse in de
jaren voor de oorlog en in de jaren '50 zegt Van Dantzig dat
in de tyd dat hy studeerde, assistenten slechts by gedogen
van de hoogleraar in analyse mochten, en het soms zelfs
verboden werd. "De kerken waren er terecht tegen, want er
werd een principieel antwoord op morele problemen gegeven".
(-) "Heel lang heeft dat gewrikt. Ik denk dat met het losser
worden van de zeden, en het verdwynen van de moraal, daar is
de psychoanalyse een factor in geweest".
Daarnaast bestond, en bestaat er nog, een competentiestryd
tussen de psychiaters. De psychoanalyse is buiten de
universiteiten ontwikkeld, en werd pas ruim na de oorlog
binnen de universiteiten opgenomen. "Die twee stromingen, die
twee maatschappelyke bewegingen, hebben zich een hele lange
tyd niet vermengd".
00:19:17
Op vraag int. gaat Van Dantzig in op de opleiding die hy
gehad heeft, en die hy niet goed vond. Terzyde merkt hy op
dat het hele vak van psychiater heroverweging en
herstructurering verdient. In de eerste plaats zou er een
aparte universitaire opleiding in de psychotherapie moeten
komen.
00:29:56
Int. "Wat wou men in de jaren '50 met de psychotherapie".
Van Dantzig: "In de jaren '50 wou men daar niks mee. (-) Het
is pas van de grond gekomen toen er een recht werd
geconstrueerd voor iedere burger om psychotherapie te vragen,
in 1966". (-) "Treurig genoeg is psychotherapie nu de eerste
voorziening die men eruit gaat werken". (-) "Men wil die
voorziening terugdringen, omdat, zoals ik laatst een
belangryk man uit de ziekenfondswereld heb horen zeggen, het
aanbod de vraag schept. Dat is de heersende mythe by het
beleid".
00:34:43
Int.: "Hoe komt het dat ze er niks van weten".
A. van D.: "Hoe komt het dat we niks weten over incest en
mishandeling. Dat is de collectieve oplossing die we voor
individueel leed sinds het begin van de beschaving gehanteerd
hebben. Wat iemand aan psychisch leed te verwerken heeft is
'Privatsache'. Van Dantzig gaat in op het thema
rouwverwerking. Rouwverwerking gaat over de komende tien jaar
na het verlies van dierbaren; door dat als uitgangspunt te
stellen en de hulpverlening daarop instellen, vereist totaal
andere voorzieningen. De pathologische rouw, de depressies,
angsten na jaren, is nooit tot onderwerp van zorg geworden.
00:36:27
Van Dantzig gaat in op het thema incest. De getallen in het
rapport van psychologe Nel Drayer vormden een schok voor hem.
Hy beschouwt het als een ongelofelyke misstand dat er 1000
kinderen per dag door hun ouders mishandeld worden, en dat
dit niet leidt tot een permanente verontrusting en een
constatering dat dit helemaal niet kan. "Daar zou men dag en
nacht mee bezig moeten zyn. Een totaal onverdragelyke
situatie". Van Dantzigs verklaring voor het byna collectief
negeren van de op grote schaal voorkomende kindermishandeling
en het plegen van incest is, dat het gezin volgens katholieke
en protestante opvattingen tientallen jaren gold als de
hoeksteen van de samenleving. Nu blykt dat het gezin een
gevaarlyke plek is waar gruwelyke misdaden gebeuren, dit is
niet te bevatten voor de samenleving. "Het hele systeem zal
proberen om te zorgen dat die bevinding niet gegeneraliseerd
wordt, dat dat een gebeuren van enkele slechte gezinnen
blyft". (-) "Men individualiseert het". (-) "De neurose en de
gevoelsmisstanden als mishandeling en incest, dat is tot nu
toe nog nooit gezien als een maatschappelyk probleem".
00:43:16
Int.: "Is het mogelyk dat de psychotherapie als totaal zorgt
voor een herorientatie".
Van Dantzig antwoordt dat de GGZ een maatschappelyk orgaan
is, dat wordt ingezet naar gelang de behoeften van de
maatschappy, dus wat politieke prioriteit heeft. De politiek
is slechts marginaal geinteresseerd in de 'uitvallers'.
00:46:30
Op vraag int. gaat Van Dantzig in op de toekomstige
hulpverlening aan slachtoffers van kindermishandeling en
incest. De maatschappelyke maatregelen om deze misstanden
systematisch aan te pakken, zullen zo ingrypend zyn dat
volgens hem het individuele leed in het verborgene zal blyven
voortbestaan. Er wordt gewoon voortgemodderd.
00:47:54
Muziek.
00:50:31
Einde.
-0-
Rechten Herkomst Zender: Radio 5
Rechten
Overige opmerkingen