Op zaterdag 1 september is de onderbroken Zomergastenaflevering met Jolande Withuis alsnog voortgezet, dankzij de medewerking van de NCRV, die een speelfilm uit het uitzendschema heeft gehaald op die zaterdagavond.
De live-uitzending met sociologe Jolande Withuis op 5 augustus jl. moest plotseling worden afgebroken door een migraineaanval van de Zomergast, een first in de geschiedenis van het programma.
Jolande Withuis: ‘Ik ben dolblij natuurlijk, ik heb nog zoveel mooie fragmenten. Ik ben nu alle post aan het lezen die ik na de uitzending heb ontvangen - ik werd echt overladen door lieve briefjes van kijkers, heel bijzonder. Dat is zeer inspirerend voor de rest van de uitzending.’
Voor de voortzetting van haar Zomergastenavond heeft de sociologe, biografe en detective-verslindster nog fragmenten voor ons in petto van o.a. het verschrikkelijk zware leven van Brigitte Kaandorp en uit de prachtige nieuwe verfilming van Jane Eyre, met Michael Fassbender en Mia Wasikowska. Maar de uitzending begint waar die eerder werd afgebroken: bij het filmpje van verzetsheld Pim Boellaard, opgenomen kort na de bevrijding in concentratiekamp Dachau.
Withuis’ biografie van de Nederlandse verzetsheld Pim Boellaard, Weest manlijk, zijt sterk (2008) werd bekroond met de Grote Geschiedenisprijs en de Erik Hazelhoff Roelfzema Biografieprijs. Eerder won ze al de NWO-Eurekaprijs voor Na het kamp. Vriendschap en politieke strijd (2005), over de onderlinge verhoudingen tussen gevangenen van concentratiekampen als Dachau en Buchenwald tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Haar essay ‘Mijn kwaadaardige onderhuurders’ werd genomineerd voor de Pfizer Persprijs 2010 voor kankervoorlichting.
Sinds 1999 is ze verbonden aan het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Daarnaast schrijft ze regelmatig voor NRC Handelsblad, Trouw en de Volkskrant en was zij columnist van o.a. Opzij en Historisch Nieuwsblad. Tussen 1980 en 1995 doceerde ze vrouwenstudies aan de Vrije Universiteit en de Universiteit van Nijmegen.
Withuis groeide op in Amsterdam als kind van schaker en Waarheid-redacteur Berry Withuis ten tijde van de Koude Oorlog. Zij werd groot in een tijd waarin communisten niet alleen als de vijand werden gezien, maar waarin na de Russische inval in Hongarije gezinnen van CPN’ers zelfs fysiek werden bedreigd. Withuis’ kritische onthullingen over het verzwijgen van seksueel oorlogsgeweld door het Rode Leger bij de bevrijding van vrouwenkamp Ravensbrück in haar proefschrift (1990) over de communistische vrouwenbeweging in Nederland, werden haar destijds in communistische kringen niet bepaald in dank afgenomen.
Withuis’ stukken over schrijfsters als Jane Austen en de Brontës, actrice Katherine Hepburn of whodunit-auteur Dorothy Sayers in De vrouw als mens (2007) lezen prettig weg, maar illustreren ondertussen wel de paradox van het feminisme: het baseert zich op het beginsel (namelijk sekse) dat het wil afschaffen. Ze laten ook Withuis´ psychologische interesse zien voor haar onderwerpen. Dat ze de sociologie en psychologie kan verbinden liet ze al zien in Erkenning. Van oorlogstrauma naar klaagcultuur, waarvoor ze in 2003 de Icodoprijs kreeg.
Momenteel werkt Jolande Withuis aan een biografie van koningin Juliana. Een opmerkelijke keuze misschien, voor een verklaard republikein, maar zoals Jolande Withuis zegt: ‘Voor een deel is een biografie schrijven ook het overwinnen van je eigen vooroordelen’