Volgens de Belgische econoom Bernard Lietaer (1942) is geld voor de mens, wat water is voor een vis: het maakt zo’n groot deel uit van onze omgeving, dat we ons er nauwelijks bewust van zijn. Hij noemt zichzelf echter een unusual observer met alternatieve opvattingen over geld en economie.
Voormalig trader spreekt zich uit tegen het huidige geldsysteem. Pleit voor een 'monetaire ecologie'.
Meer artikelen bij deze aflevering
Complementaire munteenheden
Als expert op het gebied van monetaire systemen weet Lietaer alles van de manier waarop samenlevingen geld creëeren, in omloop brengen en beheren. Volgens hem moeten we afstand nemen van het idee dat er slechts één (nationale) munteenheid moet worden gehanteerd. Een dergelijke money monoculture ligt namelijk ten grondslag aan de huidige monetaire en bancaire instabiliteit. Lietaer pleit voor een ‘ecologie van het geld’. In dit monetaire ecosysteem circuleren er naast een conventionele munt als de euro ook complementaire munteenheden, zoals airmiles. Dit zou het financieel-economische systeem minder kwetsbaar maken. Tevens kan het de werkloosheid verminderen en leidt het een meer duurzame wereld.
"Ik ben een soort vliegende vis, die soms de kans heeft vanuit vogelperspectief het water te bekijken waarin hij zwemt, om daarna verslag te doen aan de andere vissen over wat zij normaal niet zien."
Trader en docent
Dit inzicht is het resultaat van Lietaers bewogen carrière in de financiële wereld. Na zijn studie aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) bekleedde hij diverse functies in binnen- en buitenland. Zo werkte hij voor de Nationale Bank van België, waar hij betrokken was bij de ontwikkeling van het zogenaamde conventie-mechanisme. Dit systeem maakte mogelijk dat verschillende munteenheden samengingen tot de euro. Ook was Lietaer algemeen directeur van het Gaia Hedge Fund en was hij verantwoordelijk voor het succes van GaiaCorp, een investeringsvehikel om groene start-ups mee te financieren. Deze prestatie bleef niet onopgemerkt. In 1990 riep het tijdschrift Business Week hem uit tot de beste currency trader ter wereld.
Behalve in het bedrijfsleven is Lietaer actief in de academische wereld. Hij was hoogleraar aan de Universiteit van Leuven en gaf hij (gast)colleges aan de Sonoma State University en Naropa University. Ook deed hij onderzoek voor de Universiteit van Californië (Berkeley). Momenteel houdt hij zich voornamelijk bezig met het adviseren van overheden en multinationals over monetaire systemen en is hij onder andere lid van de Club van Rome.
Lietaer schreef verscheidene boeken over complementaire munteenheden en hoe deze kunnen bijdragen aan een duurzame wereld. Zo ook in The Future of Money, Money and Sustainability – the Missing Link en Rethinking Money.