NOS, 23 september 2012: '"We moeten meer betalen voor de zorg op onze oude dag. Om de stijgende kosten in de gezondheidszorg in de hand te houden, moeten we de kosten van wonen en eten veel vaker zelf betalen." Dat schrijven werkgevers en werknemers, die zitten in de Sociaal-Economische Raad, in een advies aan de informateurs.'
Precies twee maanden na de stembus presenteert Tegenlicht 'Expeditie beter Nederland'. Met het verse regeerakkoord betalen ouderen steeds meer zelf voor hun verzorging, maar mogen niet kiezen voor een oude dag in Spanje.
De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt omgevormd tot een nieuwe landelijke voorziening waarin de intramurale ouderen- en gehandicaptenzorg (vanaf ZZP 5) landelijk wordt georganiseerd met een budgetgrens middels de contracteerruimte.
Tot 2006 was het helemaal niet zo ingewikkeld om volledig vergoed vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektenkosten (AWBZ) langdurig verzorgd te worden in een buitenlands verpleeghuis. ‘Nu wordt AWBZ-zorg steeds meer afgeslankt en dat terwijl zorg in het buitenland wegzetten juist kostenbesparend is,’ reageert Peter Uriot, projectmanager bij RCR-Health Centre, een van de weinige overgebleven particuliere zorgbedrijven die AWBZ-zorg in het buitenland regelt. ‘Dit beleid is niet logisch. We proberen de discussie op tafel te brengen bij beleidsmakers en politici, maar staan voor een gesloten deur.’
Pieter Volk, algemeen secretaris van de Raad voor Volksgezondheid en Zorg (rvz) beaamt het probleem. ‘Op dit moment is de ouderenzorg niet geprivatiseerd, terwijl het verstandig zou zijn om bijvoorbeeld gecontroleerde particuliere zorginstellingen ook ouderenverpleging in het buitenland aan te laten bieden. Maar dat is helemaal niet in het belang van Nederlandse verpleeghuizen die dan hun gevestigde positie kleiner zien worden.'
(uit artikel bij de uitzending door Radha Ramdhan in VPRO Gids #45)
Nederlandse ouderen mogen niet naar de Spaanse zon
'In de Wet AWBZ-zorg buitenland van 2 februari 2012 (...) heeft de regering maatregelen aangekondigd in lagere regelgeving met als doel de huidige mogelijkheden om in het buitenland zorg ingevolge de AWBZ in te roepen, aan te scherpen en te beperken.'
Sinds 1 januari 2006 is het niet meer mogelijk om je in het buitenland te verzekeren voor AWBZ-zorg. Alleen 'in sommige gevallen' hebben ouderen die tijdelijk in Spanje verblijven nog recht op ouderenzorg via de awbz. Permanente bewoners zijn aangewezen op het Spaanse ziekenfonds.
Pensionados in de knel
De problemen voor Nederlandse ouderen die aanspraak maken op zorg in het buitenland sinds de wetswijziging in 2006 zijn niet overdreven. Dat schrijft Henk van den Boom, directeur van de busmaatschappij Connexxion in 2008.
Sonja en Max Dhoolaeghe, Nederlandse senioren die in Spanje de belangengroep KB746 begonnen om Nederlanders dezelfde rechten te geven als de Noren, zijn het niet eens met de Nederlandse AWBZ regeling. KB746 'strijdt voor de “opt-in” regeling voor alle Nederlanders die in de Europese Unie wonen,' schrijft de CDA wethouder Myra Koomen op haar website. De politica behoort sinds 2012 tot de kern van de belangengroep.
De opt-in regeling is een eenmalige optie voor iedere Nederlander die in een ander EU-land woont om onder de verdragsverordening te vallen of zelf een zorgverzekering en bijbehorend de AWBZ te regelen.
In 2005 sprak De Wereldomroep met Dhoorlaeghe naar aanleiding van de dreigende zorgvernieuwingen per januari 2006 over de angst van pensionados dat zij uit Spanje terug zullen moeten keren naar Nederland. 'Velen van hen, vooral pensionados, vrezen dat zij straks hun zorg niet meer kunnen betalen en terug moeten keren naar Nederland.' 'Als we werkelijk als Europeanen gaan denken dan is het economisch logisch om dit door Spanje te laten doen, veel goedkoper,' zegt Dhoorlaege tijdens een telefoongesprek vanuit het Spaanse Alfaz del Pi.
Een aantal Nederlanders voorziet ouderen in het zuiden van thuishulp en andere ondersteuning. Zo is er Anneke Integral Care Services, Annekes Thuiszorg, een aanbieder van Nederlandse ouderenzorg en aanverwante diensten in het Spaanse Alicante.
Aanpassingen in de Wet AWBZ-zorg buitenland 2012
Met de Wet AWBZ-zorg buitenland zijn de volgende aanpassingen van de zorgaanspraken gerealiseerd:
1. De AWBZ is zodanig aangepast dat zorg slechts kan worden ingeroepen bij gecontracteerde zorgaanbieders binnen het grondgebied van Nederland, alsmede (gelet op de vrijverkeersbepalingen van de EU) van landen binnen de EU/EER;
2. Buiten het grondgebied van de EU/EER kan niet langer gecontracteerde zorg worden ingeroepen;
3. Voor extramurale zorg buiten Nederland, maar binnen de EU/EER geldt op grond van jurisprudentie van het Hof (arresten Kohll en Decker en Müller-Fauré/ Van Riet) niet de voorwaarde dat deze bij een gecontracteerde zorgaanbieder moet worden ingeroepen;
4. Niet-gecontracteerde zorg kan in een aantal limitatief opgesomde gevallen worden vergoed.