Lehman Brothers, de vierde grootste zakenbank van de Verenigde Staten, vond haar eind op 15 september 2008. Het faillissement bleek het grootste in de Amerikaanse geschiedenis: de activa bedroegen ten tijde van de bankroet 600 miljard dollar.

Na de weekendlange crisisberaadslagingen met de zogenaamde ‘Masters of the Universe’ – de top van het wereldbankwezen – bleek geen koper bereid te zijn om Lehman Brothers over te nemen. De bank kon de Amerikaanse, noch de Britse overheid zover krijgen om garant te staan. De vraag is hoe het zover heeft kunnen komen. Om deze vraag enigszins te kunnen beantwoorden is het van belang om te kijken naar de chronologische volgorde van de gebeurtenissen en manier waarop deze zich hebben ontketend.

2004
11,5 miljard dollar omzet, waarvan 5 miljard uitgekeerd is aan bonussen

2007
Recordbrekend jaar. 9 miljard dollar uitgekeerd aan bonussen.

22 augustus 2007: Lehman Brothers sluit BNC Mortgage, een financiële instelling die leningen aan de meest risicovolle groep verstrekte, kredietnemers met een zwakke krediethistorie. Dit zijn de zogenaamde ‘subprime’ leningen.

2008
eerste helft 2008: Lehman-aandelenkoers daalt met 73 procent.
16 maart 2008: De federale overheid koopt JP Morgan Chase & Co. en Bear Stearns Cos. De vraag rijst of andere banken wellicht ook in problemen verkeren.

17 maart 2008: berichtgeving rondom een verbod van de Zuidoost-Aziatische bank DSB Group Holdings Ltd aan diens medewerkers om te werken met Lehman Brothers. Deze instructies zijn later ingetrokken.

18 maart 2008: Lehman Brothers kondigt aan dat ze 489 miljoen dollar heeft omgezet in het eerste fiscale kwartaal.

Juni 2008: Richard Fuld, de CEO van Lehman Brothers, laat in een bedrijfsinterne video weten dat de bank niet in een grootschalige crisis verkeert. Daarnaast wordt aan medewerkers meegedeeld dat ze de pers niet te woord mogen staan.

9 juni 2008: bekendmaking van de veronderstelling dat er 3 miljard dollar verlies in het tweede kwartaal gedraaid zal worden en dat er 6 miljard dollar door vers kapitaal binnengehaald zal worden.

12 juni 2008: Erin Callan, de hoogste bestuurder van de Lehman Brothers- financiën, wordt vervangen door Ian Lowitt.

19 juni 2008: twee leidinggevenden van de zakenbank Bear Stearns worden gearresteerd door de FBI vanwege het voorliegen van hun cliënten.

13 juli 2008: om de opkomende publieke paniek met betrekking tot het financiële systeem te bedwingen geeft het Amerikaanse ministerie van Financiën en de FED de twee grootste hypotheekfinanciers, Fannie Mae en Freddie Mac noodkredieten.

Augustus 2008: 6 procent van de Lehman-werknemers wordt ontslagen.

15 augustus 2008: vertegenwoordigers van de Amerikaanse bank Merrill Lynch verschijnen voor de rechter wegens misleiding van klanten. De Amerikaanse inflatie is op haar piek in een tijdsbestek van 17 jaar.

September 2008: een ‘freefall’ van de koersen van Lehman Brothers.

7 september 2008: de Amerikaanse overheid neemt het bestuur van Fannie Mae en Freddie Mac over. Dit om het gebrek aan vertrouwen in het financiële systeem te beteugelen.

9 september 2008: ongerustheid over het eventueel verdwijnen van de Amerikaanse bank Lehman Brothers zorgt voor grote waardedalingen op de beurzen: de S&P-index - de beursindex van de VS met 500 grootste Amerikaanse bedrijven - daalt met 3,4 procent en de Dow Jones daalt met bijna 300 punten. De aandelenkoers van Lehman Brothers daalt met 45 procent.

10 september 2008: Lehman Brothers zegt dat ze tijdens het derde fiscale kwartaal een verlies van 3,9 miljard dollar heeft geleden en stelt dat ze stappen gaat zetten om haar balans weer positief te krijgen.

11 september 2008: de aandelen van Lehman Brothers verliezen nog 42 procent aan waarde doordat investeerders het herstelplan afwijzen.

12 september 2008, 18:00: de minister van Financiën Henry Paulson roept een crisisberaad bij elkaar over de toekomst van Lehman Brothers. De bank zou geld hamsteren. Dit beraad vindt plaats in de Federale Bank van New York, om de hoek van Wall Street. Aanwezig zijn onder andere de topmannen van Bank of America en Merrill Lynch, adviseurs van Lehman Brothers en overheidsvertegenwoordigers . Opvallende afwezige is Lehman CEO Richard Fuld. Ondertussen wordt er per minuut 8 miljoen dollar verlies geleden.

Nacht van 12 op 13 september: de aanwezigen nemen de boekhouding van de bank door en komen tot de conclusie dat er een financieel gat van 15 miljard dollar bestaat: vastgoed waarin was geïnvesteerd bleek minder waard dan vermeld. Een uitkoop door Bank of America wordt hierdoor minder waarschijnlijk.

13 september, 10:00: John Thain, topman van de bank Merrill Lynch belt met Ken Lewis, topman van de Bank of America. Ze maken een geheime afspraak in een appartementencomplex vlakbij Wall Street. Daar maken ze de afspraak dat Bank of America Merrill Lynch over gaat nemen.

13 september, middag: tijdens een vergadering in de Federale Bank wordt duidelijk dat een deal met Bank of America geen optie meer is voor Lehman Brothers. Het startsein voor onderhandelingen tussen Lehman Brothers en de Britse bank Barclays wordt gegeven.

14 september, 10:00: na een hele nacht te hebben vergaderd moet Barclays eerst toestemming hebben van de Britse Financial Service Authority (FAS) om over te gaan tot een overname.

14 september, 15:00: FSA geeft aan dat ze geen toestemming voor de overname wil geven zonder dat de Amerikaanse overheid garant staat. Na een gesprek tussen de Britse minister van Financiën Alistair Darling en Henry Paulson en diens adviseurs komt het definitieve besluit dat Barclays Lehman Brothers niet over gaat nemen.

14 september, 17:00: bankroetadvocaten en ambtenaren van Financiën worden bij elkaar geroepen en melden aan Lehman Brothers dat ze faillissement moet aanvragen.

14 september, 20:00: de laatste stuiptrekking wordt betwist. George Walker, de achterneef van president George W. Bush, blijkt bij Lehman Brothers te werken. Naar verluidt zou hij geprobeerd hebben om invloed uit te oefenen op de president om Lehman Brothers toch te redden. Op deze manier zou Paulsons mandaat omzeild worden. President Bush weigert echter om het telefoontje aan te nemen.

15 september: Lehman Brothers vraagt uitstel van betaling aan nadat de verlieslijdende bank geen koper kon vinden.
De grootste verzekeringsmaatschappij ter wereld American International Group (AIG) vraagt een overbruggingskrediet aan bij de Fed.

15 september, ochtend: Paulson houdt een persconferentie over het faillissement van Lehman Brothers.

15 september, 12:00: de beurs gaat open, alle communicatielijnen zijn overbelast en vallen uit.

15 september, 16:00: de beurs sluit. Gebleken is dat er 700 miljard dollar verdwenen is van de beurs en dat de Dow Jones met 500 punten is gezakt. Dit dieptepunt is sinds 11 september 2001 niet bereikt.

16 september: de Amerikaanse regering neemt AIG de facto over.

17 september: Barclays koopt de activa van Lehman Brothers in Noord-Amerika voor het schamele bedrag van 1,75 miljard dollar.

17 september: AIG krijgt van de overheid een kapitaalinjectie van 85 miljard dollar.

17 september: Henry Paulson dient het eerste ontwerp voor de Emergency Economic Stabilization Act of 2008. Deze is opgesteld in samenspraak met de Amerikaanse president George Bush en de voorzitter van de centrale bank. Barack Obama en John McCain, de twee presidentskandidaten, waren beide betrokken bij de beraadslagingen, net als de vertegenwoordigers van het Senaat en het Huis van de Afgevaardigden. McCain onderbrak hiervoor zijn presidentscampagne. Het voorstel is om een noodfonds van 700 miljard dollar (475 miljard euro) in te stellen om zo risicovolle beleggingen van banken over te kunnen nemen. Dit om de woedende paniek te bedaren.

22 september: de banken Morgan Stanley en Goldman Sachs krijgen toestemming van de Federal Reserve om de vorm van hun bank om te zetten van een zaken- naar een commerciële bank. Hierdoor vallen ze onder het toezicht van de centrale bank. Hiermee wordt het einde van de grote zakenbanken ingeluid.

25 september: Bush doet een beroep op het Congres om steun te bieden aan de Emergency Economic Stabilization Act of 2008.

28 september: afgevaardigden van Democraten, Republikeinen en de regering worden het eens over de basis van de Emergency Economic Stabilization Act

29 september: het Huis van Afgevaardigden verwerpt de Emergency Economic Stabilization Act. Dit kwam vooral doordat het merendeel van de Republikeinen het plan strijdig vond met het principe van de vrije markt. Door de verwerping daalden de beurskoersen acuut. De Senaat steunde het voorstel wel en kwam een paar dagen later met een herzien voorstel.

3 oktober: De herziene Emergency Economic Stabilization Act wordt aangenomen en wordt van kracht.

6 oktober: Lehman Brothers CEO Richard Fuld getuigt in het Amerikaanse Congres over de oorzaken en gevolgen van het failliet van Lehman Brothers tijdens de eerste serie hearings van het House Oversight and Government Reform Committee. De Commissie onderzoekt de fouten die gemaakt zijn door toezichthouders en de financiële excessen die geleid hebben tot de kredietcrisis en de gevolgen voor de Amerikaanse economie. Fuld ontkent in zijn getuigenis elke schuld.4 november: Amerikaanse verkiezingen.

5 november: bekendmaking overwinning Obama.

24 november: de Amerikaanse overheid kondigt aan dat ze de Citigroup Inc., de grootste Amerikaanse bank, een kapitaalinjectie van 20 miljard zal geven.