In augustus 2020, in aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen, verscheen Nina Schick’s boek Deep Fakes and the Infocalypse: What You Urgently Need to Know.

Hierin stelt Schick dat we worden overspoeld door informatie, maar dat door Deepfakes en synthetische media er niet langer goed kan worden bepaald of deze informatie klopt of niet. Opzettelijke verspreiding van desinformatie is een gevaar voor de democratie, omdat het stemgedrag van burgers wijdverspreid kan beïnvloeden. Ook komen mensen steeds meer in hun eigen informatiebubbels en echokamers terecht, met ieder een eigen waarheid. 

Schick is politiek adviseur en commentator, en heeft gewerkt voor de Britse regering, en voor de verkiezingscampagne van Emmanuel Macron.

Kunstenaar-ontwerper Yori Ettema is bedenker van het project Deep Memory. Met deepfake-technieken creëert hij ‘nieuwe’ herinneringen die worden ingezet bij angsttherapie. Hij denkt dat een simulatie van een angstige gebeurtenis, op een positieve manier, kan helpen met het verwerken van een fobie. 

Vorige zomer studeerde Ettema af aan de Willem de Koning Academie met een onderzoek naar het gebruik van deepfake beeldmanipulatie. Het woord deepfake heeft vaak een negatieve lading, maar Ettema denkt dat het juist mensen kan helpen. Deep Memory is daar een voorbeeld van. Dit doet hij in samenwerking met klinisch psycholoog David van den Berg.

David van den Berg is klinisch psycholoog en cognitief gedragstherapeut. Hij werkt als behandelaar, onderzoeker en innovator bij GGZ-instelling Parnassia in Den Haag. Van den Berg doet voornamelijk onderzoek naar mensen met een psychotische aandoening. 

De klinisch psycholoog denkt dat ons brein geen groot onderscheid maakt tussen iets wat we echt beleven, of simpelweg hebben gevisualiseerd. Deep Memory is volgens hem daarom erg interessant, omdat je nu ‘echte’ herinneringen kan maken die je nog nooit hebt beleefd.

Henry Ajder is hoofd communicatie en onderzoek bij Sensity (voorheen Deeptrace): een Amsterdams bedrijf met de missie om individuen en organisaties te beschermen tegen de bedreiging die deepfakes vormen. Het bedrijf ontwikkelt zelf AI technologie die deepfakes detecteert.

Ajder studeerde filosofie in Warwick en Cambridge. Hij heeft meerdere rapporten gepresenteerd over bijvoorbeeld Deepfake bots op Telegram en de rol van deepfake in cybersecurity en politiek.

Stephanie Lepp is een kunstenares die in haar werk gebruikmaakt van deepfake technologie. Dit doet ze met haar videoreeks Deep Reckonings. Hierin laat ze publieke figuren zoals Mark Zuckerberg, Brett Kavanaugh en Alex Jones hun excuses aanbieden aan de maatschappij. Zo wil Lepp ruimte maken voor persoonlijke groei in de publieke sfeer en het prosociale gebruik van deepfake bevorderen.

Ook pleit Lepp voor een nieuwe manier om met de waarheid om te gaan. Misschien is het tijd om het oude Verlichtingsdenken - waarin waarheid en kennis op een voetstuk staan - te relativeren, zo zegt Lepp. Niet om het waarheidsdenken zoals we dat kennen volledig los te laten. Maar zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe vormen van nuttige ficties.

Bekijk hieronder Lepp's waarheidsessay.