Volgens alarmerende studies dreigt straks bijna 50 procent van al onze banen wereldwijd vervangen te gaan worden door robots, computers en verregaande automatisering. En dit geldt al lang niet meer alleen voor fabrieksbanen en laaggeschoolde arbeid, zoals in de afgelopen decennia. Deze tweede golf van automatisering zal de arbeidsmarkt veel dieper raken dan de eerste. Ook miljoenen goedbetaalde en tot nu toe altijd veilig geachte banen in het middensegment worden bedreigd. Deze transitie kan desastreuze gevolgen hebben, volgens pessimistische economen bestaat de wereld straks uit een kleine, rijke elite, een sterk verarmde middenklasse en een enorme onderklasse.
 

VPRO Tegenlicht sprak voor Het Werken van Morgen met Andrew McAfee, MIT-professor en co-auteur van 'The Second Machine Age'. Met de aankondiging van een tweede tijdperk van verregaande automatisering heeft dit boek wereldwijd veel stof doen opwaaien en werd een New York Times bestseller.

Om een massaal verlies van banen te voorkomen en het ontstaan van nieuwe beroepen en een andere manier van werken een kans te geven moeten burgers, overheid en onderwijs volgens McAfee snel de bakens verzetten. Niet morgen, maar vandaag. Want de technologische trein raast in hoger tempo dan ooit tevoren voort, terwijl de meeste landen zich nog nauwelijks bewust zijn van wat komen gaat.

In de Amerikaanse stad Boston, worden veel van de robot- en computertoepassingen ontwikkeld die de manier waarop wij werken sterk zullen veranderen. De robot-industrie van Boston is booming en in de labs van start-ups en universiteiten als MIT en Harvard wordt volop gewerkt aan robots voor oa kantoren, ziekenhuizen en de bouwwereld.

Op de Eliot Innovation School in het oude centrum van Boston wordt kinderen al vanaf de kleuterklas geleerd te denken in algoritmen. In dagelijkse robotics lessen worden kinderen tussen 4 en 14 jaar oud voorbereid op de hi-tech samenleving van de toekomst en het werken van morgen.

Naast analisten vooral veel portretten van de werkende Nederlander. Toen Ruud Kok op zijn 17e een contract tekende als postbode bij het Staatsbedrijf der Posterijen dacht hij daar tot zijn pensioen wel goed te zitten. Maar door automatisering en de opkomst van het internet liep het anders. Op 59-jarige leeftijd is Ruud nu aan een totaal nieuwe carrière begonnen.  

Ger van Drunen is professional disorganizer. Hij creëert chaos in bedrijven die op zoek naar nieuwe vormen van innovatie en buiten de praktijk van alledag naar hun toekomst willen kijken. De angst voor vervangbaarheid van werk door nieuwe technologieën speelt daarbij een niet te negeren rol. Tegenlicht verkent verschillende nieuwe beroepen van de toekomst, van dna-adviseur tot online influential. Anke Hans is notificatie-filosoof en onderzoekt de impact van smartphone-gebruik op mensen en begeleidt haar cliënten in het vinden van een gezondere en mensvriendelijker dynamiek tussen mens en smartphone. Anke combineert haar werk met andere freelance functies en disciplines. Ze heeft in reactie op wat anderen misschien als de grote en beangstigende onzekerheid in het nieuwe werken zien een hybride en flexibel carrièrepad gecreëerd; Het Werken van Morgen.  

Regie Kasper Verkaik
Research Henneke Hagen
Productie Jeroen Beumer
Eindredactie Marije Meerman & Doke Romeijn