'De Chinezen zullen harder lopen, sneller lopen en uiteindelijk ons voorbijgaan...en dat wil ik niet'  (oud-minister Laurens-Jan Brinkhorst)

Neemt China Europa over? De Europese industrie lijkt overrompeld door de slagkracht van het Chinese bedrijfsleven en weet nauwelijks hoe daar mee om te gaan. Tegenlicht zag de eerste signalen van deze ontwikkeling al in 2004 en zette dit verhaal neer in De Chinezen Komen. Een jaar later sprak programmamaker Olaf Oudheusden verder met dr. Axel Berkofsky, adviseur van zowel de EU als het bedrijfsleven, en verantwoordelijk voor de relaties tussen China en de EU.

In deze uitzending ook een bezoek aan Prato, het eeuwenoude centrum van de Italiaanse mode- en textielindustrie. Hier wordt zichtbaar hoe de Italiaanse confectie ateliers door de Chinese ondernemersgeest worden opgeslokt. De afgelopen tien jaar hebben Chinese ondernemers deze markt bijna helemaal in handen gekregen.

Zo werden tussen 2003 en 2005 zo'n 1700 van de 5000 bedrijven overgenomen door Chinezen. En werden 30 duizend arbeidskrachten uit China geïmporteerd die in Prato gemiddeld zestien uur per dag werken, zeven dagen per week. En die hun namen hebben veranderd in Andrea, Henry en Laura. Zo zijn de laatste Italiaanse textielbaronnen in een verbeten concurrentiestrijd verwikkeld: de afgelopen jaren sloot dagelijks één producent zijn deuren.En wat is het antwoord van Europa op al deze Chinese ondernemersdrift?

Sinds Deng Xiaoping begin jaren ’80 het kapitalisme via een achterdeur naar binnen liet glippen, is China bezig met een onstuimige opmars in de wereldeconomie. Met een haast ongelimiteerde beschikbaarheid van goedkope arbeidskrachten, een groeiend zelfvertrouwen en kennis van de Westerse handelsmentaliteit, en bovenal een in sneltreinvaart ontwikkelende kenniseconomie kan Europa haar borst nat maken.

De verwachting is dat Chinese elektronicagiganten als Legend, TCL en Haier, en duizenden kleine en middelgrote bedrijven de komende jaren de gevestigde westerse bedrijven op hun thuismarkt van hun troon zullen stoten. In Europa nam TCL televisiefabrikant Thomson over, en onlangs werd ook Alcatel ingelijfd. Doel van de overnames is snel een merknaam op te bouwen in Europa. Haier, fabrikant van huishoudelijke apparaten in Quingdao, volgt een andere strategie. Zij koos een aantal jaren geleden een eigen, Duitse, dus degelijke, merknaam en probeert die nu groot te maken in Europa en de VS.

Ook in Nederland zijn de signalen van de Chinese expansiedrift zichtbaar: de Kruidvat-keten is in handen van een Chinese investeerder, net als ECT, het grootste havenbedrijf van Rotterdam. En Haier heeft inmiddels een distributeur in Nederland. Dagelijks arriveren nieuwe Chinese handelsmissies in ons land, op zoek naar samenwerking met of overname van bedrijven. Meer recentelijk: de Chinese verzekeraar Ping An is intussen de grootste aandeelhouder van de Belgisch-Nederlandse Fortis Bank groep.

In Tegenlicht gesprekken met ondernemers, economen en politici over de kracht, macht en toekomst van de Chinese economie, en de effecten daarvan in Europa.

Regie: Olaf Oudheusden
Research: Maarten Veeger/Stan van Engelen
Productie: Mariska Schneider
Eindredactie: Doke Romeijn/Frank Wiering