De symboliek van Akwasi's Extase

'Dit is een nieuwe fase / Ik wil alleen Extase'

'De kleding, belichting, de keuze van de modellen: alles werkt samen om een zo sterk mogelijk beeld te creëren,’ vertelt JeanPaul Paula (33), die het concept van de clip bedacht. ‘En alles heeft een reden. Zo kozen we bewust voor een geheel zwarte cast. Maar twintig procent van de modellen bij bureaus wijkt af van de witte blonde standaard; wij willen dat op deze manier aan de kaak stellen in de video.’

Paula vormt een vast duo samen met de Oost-Duitse regisseur Florian Joahn. Ze exposeerden in FOAM tijdens Pride 2018 en tekenden dit jaar voor de fotocampagne van Nationale Opera en Ballet. Hun werk is visueel krachtig, vaak erotisch geladen en geëngageerd. Dat engagement spreekt ook uit Extase. ‘Alle kleding in de clip is van Amsterdamse ontwerpers met een cultureel gemengde achtergrond: Bonnesuits, Ninamounah, Xhosa, TNO, een jong ontwerperscollectief uit Amsterdam, en de rubber en doorzichtige pakken zijn van Esmay Wagemans.’

De hele clip is getoonzet in fel contrasterend zwart-wit. ‘De belichting en het idee van het zwart-wit is gebaseerd op het werk van George Dureau (1930-2014), een fotograaf uit New Orleans; Robert Mapplethorpe was zijn student.’ De beelden in de clip staan bol van de verwijzingen en symbolen:

In de intro zien we een zwarte man met de handen gebonden achter de rug die wordt vastgegrepen door twee witte handen en met zijn T-shirt over zijn hoofd. ‘Dit verwijst naar politiegeweld in het algemeen en in het bijzonder de arrestatie tijdens het protest tegen Zwarte Piet van Jerry Afriyie.'

Akwasi draagt een legeroverall en staat achter een woud van microfoons, zoals bij een persconferentie. ‘Dat jasje staat voor vechten en strijd. De inspiratie voor de setting met de microfoons is Angela Davis, een zwarte schrijfster en politica van de Black Panther Party uit de jaren zestig, die haar speeches moest geven achter een kogelvrij scherm. Het is niet veilig voor zwarte mensen om hun mening te uiten, is het onderliggende idee. Dat scherm ontbreekt; we konden Akwasi niet door een scherm filmen.'

De olifantskop staat voor the elephant in the room: ‘Dat wat overduidelijk is, maar waarover we niet praten: alledaags racisme.’

White face, net als black face, dat ook voorkomt in de clip, stamt uit de negentiende eeuw en wordt nog steeds weleens gebruikt in films. Black face verwijst naar Zwarte Piet. ‘Laat maar zien, dat wij zo zwart zijn.’

De vrouw die haar paspoort ophoudt voor de camera is Akwasi’s moeder. Akwasi: ‘Mijn moeder Mary (Akua) in haar Ghanese klederdracht mét Nederlands paspoort. Als eerste generatie-Ghanees was het voor haar bikkelen om deze te mogen ontvangen. Ze is mijn held. Niet mijn heldin. Ach ja, het kan allebei. Ik ben in ieder geval blij dat ik mijn moeder straks iedere keer weer opnieuw mag zien shinen in this piece of work.'

Het koopvaardijschip verwijst naar de WIC, de West Indische Compagnie, die zich voornamelijk bezighield met slavenhandel.

Het hoofd van een meisje in een zak water ‘verwijst naar de vele Afrikanen die het leven lieten tijdens de overtocht op de slavernijschepen'.

De lock and chain-ketting ‘refereert aan slavenarbeid, aan geketend zijn’.

Het wapen met drie kruisen en drie zwarte koppen 'is het wapen van de familie Van Loon. In het Van Loon Museum is het gewoon te zien. Volgens de familie zelf heeft het niks met slavernij te maken. Ik denk daar het mijne van.’

‘Deze foto van een man die een jongen draagt is een kopie van een nieuwsfoto uit 1976 van de opstand in Soweto, op 16 juni dat jaar, van Hector Pieterson, een scholier die toen is neergeschoten. Een lijdensverhaal dus.’

De man met littekens over zijn borstkas ‘heeft een borstamputatie gehad; hij is transgender. Daarmee willen we zeggen: ook onder zwarte mensen zijn er minderheden, is er onderlinge discriminatie. Er worden wereldwijd nog altijd veel transgenders vervolgd en vermoord, en meestal niet door witte mensen, maar door zwarten uit de eigen groep.’

Zeeuwse klederdracht gedragen door een zwart iemand: een Nederlandse traditie die hier wordt opengebroken.

Het houten beeld van een man met schild en speer, een vruchtbaarheidssymbool, 'verwijst naar de seksualisering van de zwarte man, en hoe die wordt gezien.’

‘We hadden zulke verschillende mensen op de set met bijzondere haardracht. We willen de dingen laten zien die mooi aan ons zijn.

'De katoenplant staat voor plantages en het slavernijverleden.'

De witte KKK kap staat voor de Ku Klux Klan. 'Die bestaat nog steeds, maar dat is geen onderwerp van discussie; sterker, het staat in de VS helemaal niet op de agenda. Alsof het gewoon is. In het Amerika van Trump is dat er bepaald niet beter op geworden.’

'Dit is een nieuwe fase / Ik wil alleen Extase'

Meer Akwasi in Mondo?

Mondo met de kijkers als gastcuratoren

De boekenkast van Pepijn Lanen

Oefening Baart Kunst met Lita Cabellut