Onze correspondenten nemen je mee langs de meest exotische (vlees)markten. In Cambodja stikt het van de alternatieven voor de gangbare vleessoorten: spinnen en ratten zijn daar populaire lekkernijen. Ethiopiërs eten hun vlees gewoon rauw, met een lekker heet sausje. En als je in India in een vorig leven een stukje biefstuk hebt gegeten dan moet je in dit leven boete doen door met een koe te trouwen. Over trouwen gesproken, in Rwanda gaat de liefde vrij letterlijk door de maag. Mannen in de regio Rusizi moeten er namelijk eerst een hele kip opeten, voor ze mogen trouwen met de liefde van hun leven.
Op een broodje, in de pan of gegrild met ketchup; mensen stoppen jaarlijks kilo’s koe, varken en kip in hun mond. Een Nederlander eet gemiddeld 85 kilo vlees per jaar. En al weten we inmiddels dat veel vlees niet goed is voor het milieu, we kunnen er maar moeilijk afstand van doen. Is dat overal zo? Metropolis ging op zoek naar de rauwe werkelijkheid in de rest van de wereld.
scroll naar beneden voor het hele verhaal ↓
©
'mensen roken, mensen drinken... ik eet'
Hoeveel mensen ken je die willen stoppen met het eten van vlees, omdat ze vinden dat het gezonder is of beter strookt met hun idealen? En hoeveel van die mensen doen dat uiteindelijk ook écht? Voor sommige mensen is het zo moeilijk om de nuggets, bitterballen en frikandellen te laten staan dat het soms wel lijkt alsof ze verslaafd zijn aan vlees.
Dat geldt ook voor Mike uit Las Vegas. Sommige mensen roken, anderen drinken en zo heeft ‘Big Mike’ zijn eigen drug: eten. Het liefst heel veel en lekker ongezond, zoals de megaburgers van het Heart Attack restaurant in Las Vegas. In dit 'ziekenhuis-restaurant' waar de serveersters zusterpakjes dragen en de leus 'fighting anorexia since 2005' zegeviert, krijgt Mike zijn burgers gratis... Omdat hij meer dan 160 kilo weegt. En Mike is lovin’ it!
Verenigde Staten
correspondent
Naam: Nick
Locatie: Verenigde Staten, Las Vegas
Producent: Ilja Willems
hoeveel vlees eten we eigenlijk met z'n allen?
Overal ter wereld wordt vlees gegeten. Maar de verschillen zijn enorm. In Australië eten mensen gemiddeld zo'n 111,5 kilo per jaar, terwijl een Indiër maar 4,4 kilo per jaar eet. Benieuwd waar Nederland staat? We hebben het even voor je in een gehaktstaafdiagram gezet.
©
vpro
Benieuwd naar de rest van de cijfers? Bekijk ze hier.
'mijn liefje komt eraan, dus ik ga op zoek naar een dikke kip'
Ook in Rwanda zijn er mensen die heel veel vlees naar binnen proppen. In de regio Rusizi gaat de liefde namelijk vrij letterlijk door de maag. Daar weet je als man dat er een moment komt dat je je tanden moet zetten in een lekkere dikke kippendij. Tenminste, als je echt wilt trouwen met de liefde van je leven. Voordat je hier een vrouw officieel de jouwe mag noemen, moet je jezelf eerst bewijzen als de ideale schoonzoon. Om dat te testen zoekt jouw verloofde het allerdikste kippenmonster uit om het vervolgens voor je klaar te maken. En die moet je dan, voor haar ogen, helemaal opeten. Pas als je het laatste stukje vlees van het bot hebt afgekloven wil ze met je trouwen.
Rwanda
Het eten van een hele kip is in Rwanda dus een test. Zo laat je als man aan je meisje en je schoonfamilie zien dat je weet hoe je brood op de plank brengt, vertelt correspondent Delphine. Als je de kip niet opeet, kan je toekomstige schoonfamilie je geen bruid meegeven.
Maar zoals bij veel tradities, staan de regels niet helemaal in steen gebeiteld. Zo kwam Delphine ook een vrouw tegen die geen kip, maar een groene banaan klaarmaakte voor haar geliefde. “Als iemand met je wil trouwen, zou het niet moeten uitmaken wat je hem voorschotelt”, vindt zij. Niet iedereen is het daarmee eens. Ook de vrouw moet wat bewijzen. “Wie een man wil, moet een kip kopen”, vertelt een man stellig aan Delphine. “Als je bij het huis aankomt en ze geen kip voor je heeft klaargemaakt, dan zoek je een ander meisje. Ik zou niet eens meer met haar praten. Als ze geen geld heeft voor een kip, dan moet ze op z’n minst een kuiken regelen. Maar de hele kip opeten, dat hoeft niet per se. Al zouden sommige families je dan misschien wel uitlachen.”
In tegenstelling tot de overvloed aan rundvlees in de VS, is Rwanda overigens één van die landen waar vlees nog steeds een luxe is. Dat geldt vooral voor de kip en met name ook haar eieren. Een Rwandees eet gemiddeld zo’n 13 eieren per jaar. Dat is ongeveer net zoveel als een #fitboy in de Randstad er eet in één week. De Rwandese natie snakt naar proteïnen. Daarom heeft de overheid nu besloten vier miljoen extra kippen te fokken.
Lees hier meer over dit kippenprogramma.
©
'ik eet rattenvlees als ontbijt'
Een kroketje op z’n tijd kan heel erg lekker zijn maar vlees is inmiddels wel een omstreden product. In 2050 leven we met bijna tien miljard mensen op aarde. En als alle mensen vlees blijven eten op de schaal waarop we dat nu doen, dan gaat het dus snel de verkeerde kant op.
Overal ter wereld zijn er plekken waar mensen - soms uit noodzaak, soms vrijwillig - een antwoord hebben gevonden op deze vraag. In Indonesië stikt het bijvoorbeeld van de alternatieven voor varkensvlees: spinnen, ratten, maar ook honden en katten zijn daar populaire lekkernijen. In de Zuid-Amerikaanse landen eten ze graag cavia en in China zijn knapperige insecten juist weer populair. Lekker lokaal vlees, vol met belangrijke proteïnen.
Zo’n lokaal stukje vlees in Cambodja is de rat. Maar dan niet de stadsratten die dag en nacht door het afval schuifelen, maar veldratten, die een plaag zijn voor Cambodjaanse boeren. Onze altijd vrolijke correspondent Thearith is als de dood voor de kleine beestjes. Hij overwon zijn angst en ging toch mee met een lokale rattenvanger die de rattenplaag te lijf gaat door er zoveel mogelijk op te eten.
Hoe zorg je er aan de ene kant voor dat niemand meer honger heeft en dat er aan de andere kant minder koeien, kippen en varkensvlees wordt geproduceerd?
Cambodja
©
vpro
zelf doen? dit zijn de recepten!
Van koeienbloed tot gefrituurde spinnen: onze correspondenten verzamelden door de jaren heen de lekkerste lokale recepten. Metropolis zette de beste voor je op een rijtje, dan hoef je zelf niet meer te zoeken. Verras je vrienden bijvoorbeeld met een vleermuizencurry of spinnensnack. Weinig tijd? Eet dan op z’n Ethiopisch: rauw van het bot. En spoel het weg met een flinke slok brandende Tekeshino likeur. Zoek je nog een handige partysnack? Denk dan ook eens aan Cambodjaanse ratten op een stokje, hartstikke lekker! Je knabbelt ze er zo van af.
'bij een echt feest hoort rauw vlees'
Echte mannen braden geen vlees. Tenminste, dat vinden ze in Ethiopië. Op grote vleesmarkten scheuren de mensen het vlees het liefst rauw van het bot. Ondanks de vele waarschuwingen van artsen dat dit niet gezond is, zweren de Ethiopiërs erbij: "Mijn grootmoeder is 114 jaar oud en at elke dag van haar leven rauw vlees!"
Onze correspondent Yidnek maakte een bloederige video en ontdekte dat het vooral draait om de gezelligheid.
Ethiopië
'hij moet met een koe trouwen, anders komt het nooit meer goed'
Zie je het eten van ratten en spinnen toch niet zitten? Maar vind je het milieu ook belangrijk? Dan zit er nog maar één ding op: helemaal geen vlees meer eten. Mocht je tot dit besluit overgaan, dan ben je zeker niet de enige. Voor de jaartelling bestond er al vegetarisme maar met name de afgelopen decennia maakte het een flinke groei door.
De relatie die mensen met vlees hebben is dan ook steeds meer aan het veranderen. Vooral omdat mensen gezonder willen leven of dichterbij de producten willen staan die ze eten. Dat laatste nemen sommige mensen wel heel letterlijk. Zo kan Carolina talloze redenen opnoemen waarom zij liever een varken dan een man in huis heeft. En Anish in India krijgt van zijn astroloog een gouden tip: trouw een koe.
Estland en India
Als zeven miljard mensen geen gedood vee meer zouden eten, zou er een hoop land vrijkomen. Runderen, geiten en schapen nemen nu ongeveer 25% van het droge aardoppervalkte in beslag. Het melkvee zou natuurlijk blijven bestaan, maar alsnog komt er zo'n 2700 hectare grasland vrij.
Daarnaast is er minder veevoer nodig. Het grootste gedeelte van de landbouw gaat naar het voeren van ons 'vlees'. Dat levert nog eens een hoop extra vrije landbouwgrond op. Ook zou er minder kostbaar drinkwater gebruikt hoeven worden voor de verwerking van vlees. De lucht wordt er een stuk schoner van, mensen worden minder dik en hebben een kleinere kans op darmkanker.
Aan de andere kant...
In ontwikkelingslanden zullen er veel mensen zijn die negatieve gevolgen ervaren door het einde van de vleesproductie. Veel banen zullen verdwijnen op plekken waar mensen die banen het hardste nodig hebben. Daarnaast bevat vlees veel belangrijke voedingsstoffen die moeilijk vervangbaar zijn voor mensen in minder welvarende gebieden en dan hebben we het over ongeveer twee biljoen mensen. Ook de culturele impact van een leven zonder vlees is groot vanwege de vele tradities (niet kunnen trouwen zonder eerst een kip te hebben gegeten) die er aan verbonden zijn.
Toch zal een vegatarisch dieet gemiddeld zo'n 7 miljoen mensenlevens redden per jaar. Dit getal groeit zelf naar 8 miljoen als iedereen op veganistische wijze zou leven.
Meer lezen over de toekomst en ons voedsel? De Volkskrant onderzoekt de komende maanden hoe we 10 miljard monden in 2050 voeden. Bekijk hun site De Voedselzaak hier.
correspondent
Naam: Suraj Nair
Locatie: India, Kerala
correspondent
Naam: Sasha Kheyfets
Locatie: Estland, Tallinn
©
tegenlicht / vpro
klik hier om meer te lezen over kweekvlees
Kweekvlees is vlees dat in een laboratorium wordt gekweekt en dat gaat ongeveer zo:
Om vlees te 'kweken' haal je een aantal cellen weg bij een levend dier. Daaruit selecteer je vervolgens de geschikte stamcellen. Vervolgens plaats je deze stamcellen in een bioreactor met groeivloeistof zodat ze zich gaan delen. Plaats deze groepjes cellen op een mix van algen en plantaardige eiwitten en ze groeien uit tot spiervezels die je kunt oogsten en bewerken tot bijvoorbeeld een hamburger of gehaktbal.
Dit jaar haalde de Amerikaanse 'kweekvlees' start-up Memphis Meats $17 miljoen aan investeringen op. De financiering is afkomstig van onder meer Cargill, Bill Gates en Richard Branson.
Onlangs maakte VPRO Tegenlicht ook een uitzending over kweekvlees die je hier terug kunt kijken.
'ik probeer de wereld te redden, dus stop met duwen'
Iemand die ook nooit vlees zal eten is de Chinese meneer Jiang. Gelukkig voor hem zijn er in China al veel alternatieven voor kip, varken en koe te vinden. Op markten en in restaurants kun je kiezen uit de meest exotische gerechten, zoals kwal, vogelkwijlsoep of zogenoemde pies-eieren (eieren gekookt in de urine van maagdelijke jongens).
Lekker klinkt het niet, maar om de aarde te redden moeten er offers gemaakt worden. Jiang strijdt tegen vleesconsumptie vanuit milieu-overtuigingen. Het produceren van een hamburger kost namelijk veel water, al dat vee eet kostbare landbouwgrond kaal en de scheten van koeien tasten de ozonlaag aan.
Onze correspondent in China volgt meneer Jiang al jaren. Eerder trok hij al met zijn 'wereldbol-fiets' het hele land door om zijn medeburgers te wijzen op vervuilende industrie. Toen hij en zijn fiets in elkaar werden geslagen, besloot hij de Chinezen ervan te overtuigen geen vlees meer te eten. 'Vegetarisme promoten is veiliger' hoopte hij...
China
©
nog meer vlees?
Terwijl je deze zin leest zijn er vier baby’s geboren. Met die snelheid groeit de wereldbevolking in 2050 tot tien miljard mensen. En om al die monden te voeden, zijn er dan wel vijf planeten nodig. Een van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties is daarom duurzame consumptie en productie te bevorderen. Want terwijl er nu bijna 800 miljoen mensen honger hebben, is er in sommige delen van de wereld juist te veel eten. Een eerlijkere wereldwijde verdeling van vlees kan daarom bijdragen een einde te maken aan honger.
Aan de andere kant is vlees tegenwoordig ook een omstreden product. Het kost bakken met water om te produceren, koeienscheten verpesten de ozonlaag en bovendien leiden de dieren die we oppeuzelen vaak niet het beste leven.
Vlees is lekker, vlees is ongezond. Vlees is voedsel, vlees is klimaatverandering. Vlees is vriend, vlees is vijand. Gelukkig zijn er altijd helden die strijden om de mensheid te overtuigen van duurzame productie. Wat dat betreft kunnen we allemaal leren van meneer Jiang uit China.
De redactie en correspondenten van Metropolis zijn benieuwd: wat vond jij van dit verhaal? Is er iets waar je op wil reageren? Doe dat dan hieronder, of praat mee via Facebook of Twitter met @vprometropolis.
nog meer Metropolis?
Door de jaren heen maakte Metropolis meer afleveringen over vlees in al haar vormen. Zoals over de kip, varkens en dierenliefhebbers. Bekijk deze en andere video’s uit ons gigantische Metropolis-archief hieronder!