Ian Buruma (1951) is een Britse schrijver van Nederlandse origine die tegenwoordig in New York woont. Een kosmopoliet die zich even makkelijk in Tokio, Hongkong, Londen, Berlijn, Oxford of Washington vestigt, zoals hij eerder op zijn levensreis deed. Tijdens die lange reis over de wereld ontwikkelde hij zich van reisjournalist tot essayist en schrijver van internationale allure.

Het resultaat van al die ijver: een forse stapel boeken, die samen een indrukwekkende moderne geschiedenisles opleveren. Zijn boeken gaan over de geschiedenis en de cultuur van Japan en andere Aziatische landen, over het verschil waarmee in Duitsland en Japan met het oorlogsverleden omgegaan wordt, over de liefde voor Engeland, over Chinese rebellen en over hoe het westen eruit ziet in de ogen van zijn vijanden. Occidentalism, the West in the eyes of its enemies, heet dat laatste boek dat zich keert tegen de theorie dat er sinds de aanslagen op de Twin Towers een botsing van beschavingen dan wel religies aan de gang zou zijn.

Zijn Friese achternaam Buruma kreeg hij van zijn Nederlandse vader en zijn voornaam Ian van zijn Engelse moeder. Buruma werd in 1951 in Den Haag geboren, en tot en met zijn studie sinologie aan de universiteit van Leiden woonde hij in Nederland: daarna vertrok hij naar Japan en de rest van de wereld.

Ian Buruma kreeg onlangs een eredoctoraat aan de Rijksuniversiteit Groningen aan de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap vanwege zijn 'autoriteit op het gevoelige gebied van crossculturele verhoudingen'. Hij is als hoogleraar Mensenrechten, Democratie en Nieuwe Media verbonden aan de Bard universiteit in New York.

Buruma is schrijver over en reiziger door andere culturen, zoals de Japanse en de Duitse cultuur. Buruma’s boek ‘Het loon van de schuld’ uit 1994 maakt vergelijkingen tussen de manier waarop Duitsland en Japan hun oorlogsverleden hebben verwerkt. Buruma rekent af met het simpele cliché dat er een opmerkelijk verschil zou bestaan tussen onze christelijke schuldcultuur en de Japanse schaamtecultuur, wat tot gevolg zou hebben dat de Duitsers diepgaander en conscentieuzer met dat verleden zouden zijn omgegaan dan de Japanners.

Clichés - Buruma vecht er zijn hele oeuvere al tegen. Het cliché bijvoorbeeld dat wij toch in essentie beter zijn dan de Duitsers. De finale van ’74 steekt bij hem ook nog een beetje, en we hadden zeker een leuker en vrijgevochtener elftal. En misschien zijn Nederlandse schrijvers in Duitsland ook wel zo populair omdat veel Duitsers ons ook zien als een soort vrijgevochten soortgenoten. Maar dan toch vooral soortgenoten. Als Burmuma door Duitsland reist, ziet hij toch vooral dat de Duitsers nu eenmaal veel meer op ons lijken dan op Italianen.

Het marathon-interview gaat ook in op de cultuur van Buruma zelf, met name op die van zijn Engelse moeder, uit een geassimileerd joods milieu, en over de anglofielen in Den Haag met wie hij via haar in contact kwam. Cricket, korte broeken en de clubdas - het uniform van de haute bourgeoisie. Aan de fantasieën van mensen, aan het beeld waaraan ze zich spiegelen, aan het beeld waaraan ook steden zich spiegelen, daaraan ken je de mens en de cultuur pas ten diepste, zo leek de boodschap van dat deel van het gesprek.

 

Werken van Ian Buruma:

Buigzame emoties: Japanse ervaringen (1981)
Behind the mask / De spiegel van de zonnegodin (1984)
God's dust, a modern Asian journey / Gods gruis: een reis door het moderne Azië (1989)
Playing the game / De regels van het spel (1991)
The wages of guilt: memories of war in Germany and Japan / Het loon van de schuld: herinneringen aan de oorlog in Duitsland en Japan (1994)
The missionary and the libertine: love and war in East and West (1996) / Oosterse arcadiën
Voltaire's coconuts, or Anglomania in Europe (1999) / Anglomanie (Atlas, 2000)
Bad elements: Chinese rebels from Los Angeles to Beijing (2001)
Inventing Japan / De uitvinding van Japan (de Bezige Bij, 2003)
Occidentalism The West in the eyes of its enemies (2004)