Toen Alexander Dale Oen 10 jaar oud was, werd hij al tijdens een training geïnterviewd voor de Noorse televisie. Met een beugelbekkie maakt hij zijn plannen bekend: ‘Ik wil graag naar de Olympische Spelen.’ Dat was toen ongekend voor een Noorse zwemmer. Maar in 2008 won hij in Peking de eerste Noorse zwemmedaille: zilver op de 100 meter schoolslag.
In het vierde van zes portretten van topsporters volgt Wilfried de Jong zwemmer Alexander Dale Oen. De Noorse zwemmer bood zijn land troost en werd later zelf onderwerp van nationale rouw.
droom
jeugd
Øygarden is een eilandengroepje ten noordwesten van de stad Bergen. Het ligt midden in de ruige natuur en omgeven door water, maar een zwembad is er niet. Toen Alexander Dale Oen er opgroeide was het dichtstbijzijnde zwembad 60 kilometer verderop, een 25-meterbad met maar vier banen.
ballet
Dale Oen was een gracieuze zwemmer, mede dankzij zijn inspanningen buiten het water. Hij trainde bijvoorbeeld met het Royal Ballet van Londen. ‘Het draait er op dit niveau allemaal om controle te hebben over de kleinste bewegingen,’ verklaarde hij.
sportman
Zijn medesporters kiezen Dale oen in 2011 tot sportman van het jaar, een eer die meestal te beurt valt aan skiërs of atleten. Hij laat ook wielrenner Thor Hushov en schaker Magnus Carlus achter zich.
broer
Alexanders vijf jaar oudere broer Robin is de reden waarom hij ooit begon met zwemmen. Ze deden altijd alles samen, ook trainen en reizen naar toernooien. Ze hadden in Noorwegen niet de beste faciliteiten, maar leerden gebruik te maken van de omstandigheden die er waren.
populair
Sportcommentator Jeroen Grueter: ‘Schoolslagzwemmers zijn vaak excentriekelingen. Dan was hier ineens een Noor, ook met een beetje gekke naam: Oen. Dat vonden de mensen wel mooi. Hij was geliefd en vaak aanwezig in Eindhoven en Amsterdam. We hebben hem veel voor de camera gehad bij de NOS.’
talent
Bondscoach Petter Lovberg: ‘Hij was helemaal niet zo’n groot talent. Mentaal sterk, maar hij moest veel aan zijn techniek werken. Na een tijdje begreep hij wat hij moest doen om de beste zwemmer van de wereld te worden: het beste trainen van de wereld.’
overlijden
Op 30 april 2012 wordt Dale Oen door twee van zijn teamgenoten dood aangetroffen in de badkamer van zijn hotel in Flagstaff, Arizona. Ze zijn daar op trainingskamp. De zwemmer blijkt te zijn overleden aan een hartstilstand. Blijkbaar had hij al die tijd een hartafwijking gehad die niemand had opgemerkt.
beeld
In mei 2015 wordt een bronzen borstbeeld onthuld in zijn geboortedorp. Het staat naast het kustmuseum van Øygarden.
stadion
Het nieuwe zwemstadion in Bergen heet de Alexander Dale Oen Arena. Het heeft een modern vijftigmeterbad van drie meter diep en een digitaal videoscorebord.
Dale Oen Experience
Deze non-profitorganisatie organiseert expedities in de natuur en buitensportactiviteiten voor kansarme kinderen. Alexander en zijn broer Robin hebben het concept samen bedacht. Alexander zou eerst goud winnen op de Olympische Spelen in Londen, dan zouden ze samen aan de slag gaan. Nu zet Robin het werk voort in nagedachtenis aan Alexander
verlamd
Alexander Dale Oen was ten tijde van de aanslagen van Breivik in Shanghai voor de wereldkampioenschappen. Oud-topzwemmer Pieter van den Hoogenband was er ook bij toen het nieuws uit Oslo bekend werd: ‘Iedereen trok wit weg. Wat was daar gebeurd? En waarom? Alexander stond te huilen in de mixed zone, hij had zich net geplaatst voor de finale. De Noorse ploeg kwam verlamd over.’
Wilfried de Jong
We hadden een filmplannetje bedacht voor Robin Dale Oen, de broer van Alexander. Hij moest gaan zwemmen in een fjord. Hij en 'Alex' waren vroeger vaak aan de kust te vinden, vlakbij hun ouderlijk huis. Robin stemde in. Als het weer maar goed was.
Toen ik van Schiphol vertrok, beweerde onze geluidsman dat het altijd regende als hij in Noorwegen moest werken. We waren nog niet geland of een grauwsluier trok over het land. Het was ijskoud op de dag dat we met Robin zouden filmen. Hij zag af van het zwemmen. Te gevaarlijk, te koud. Groot gelijk. Op kaplaarzen liep ik met Robin naar het fjord. We stonden op de rotsen en genoten van het uitzicht. Ja, hier zeilden ze, hier visten ze. En ja, natuurlijk pisten ze in zee. Robin keek uit over het wilde water. Een paar meter achter hem stond zijn broer. In brons gegoten.